Αθθυμούμαι· Παραμονή Φώτων και Φώτα.

Η παραμονή των Φώτων είναι νηστεία. Ο κόσμος προετοιμαζόταν για να πιεί δρόσος κατά τον Αγιασμό των υδάτων. Όλοι ετοίμαζαν τι να βαφτίσουν την επόμενη μέρα. Εσπεριδοειδή σε κλωνιά, πεπόνια σε δίκτυα, ματσικόριδα. Κεριά που τα φύλαγαν για να ανάβουν όταν είχε αστραπές και βροντές.
Την παραμονή των Φώτων η γιαγιά μου η Αργυρή ζύμωνε τα ξεροτήανα με προζύμι, χωρίς μαγιά, στο ξύλινο βουρνί. Θυμούμαι που το κτυπούσε με τις παλάμες της να μπεί σωστά. Όταν ήσαν έτοιμοι τους έψηνε και ήσαν πολύ αφράτοι. Δεν τους σιροπιάζε. Άλλο ξεροτήανα, της τότε εποχής άλλο λοκμάδες με σιρόπι.
Οι νοικοκυρές πετούσαν ξεροτήανα πάνω στο δώμα, λέγοντας στους καλλικάντζαρους: - τιτσίν τιτσίν λουκάνικο, μασιέριν μαυρομάνικον, να φάτε τζιαι να φύευε, να φάτε τζιαι να φύετε, να φάτε τζιαι να φύευε. Το ελεγαν τρειςφορές και ερριχναν 3 φορές στο δώμα ξεροτήανα.
Την παραμονή των φώτων, τα κάλαντα, ο ιερέας με συνοδεία ενός παιδιού, περνούσε από όλα τα σπίτια του χωριού και καλάντιζε με τον Σταυρό και βασιλιτζιά. Οι νοικυραίοι έβαζαν κέρματα μέσα στο δοχείο με το νερό ως μικρή ευχαριστία προς τον ιερέα.
Τα Φώτα η λειτουργία ξεκινούσε στην εκκλησία και η βάφτιση συνεχιζόταν στο πάνω καλοκαιρινό. Μπροστά οι παπάδες , οι ψάλτες και τα εξαπτέρυγα. Τώρα που δεν τρέχει νερό το καλοκαιρινό ξεκινούμε την διάτρηση του παππού του Χατζησάββα..
Οι νέοι και οι νέες έρριχναν κρυφές ματιές.
Μετά τη βάφτιση απαραίτητα περνούσαμε από τη γιαγιά για ακόμα μια γενναία δόση από ξεροτήανα και να πιάσουμε και την πουλουστρίνα μας,λέγοντας «Καλημέρα τζιαι τα Φώτα τζιαι την πουλουστρίναν πρώτα.
Τα Φώτα μετά τον Αγιασμό φεύγουν οι καλλικάντζαροι και οι νοικοκυρές αφαιρούν απο πόρτες το κλαδί ελιάς που έβαλαν την παραμονή των Χριστουγέννων για να τα προστατεύσουν.
Ακόμα όλοι έπαιρναν αναμμένο κερί στο σπίτι από την εκκλησία. Με τον καπνό του σχημάτιζαν σταυρό στο ανώφλι της εξώπορτας για προστασία. Καποιες γυναίκες με την αιθάλη χόλιαζαν τα μάτια τους.
Τα Φώτα λέμε όλη μέρα καλημέρα και καμμιά άλλη χαιρέτιση. Τα περισσότερα παιδιά στα χωριά λόγω φτώχιας, στην εποχή μου δεν παίρναμε παιγνίδια, μόνο λίγη πουλουστρίνα ,λέγοντας «Καλημέρα τζιαι τα Φώτα τζιαι την πουλουστρίναν πρώτα.»
Με τα Φώτα τέλειωναν οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τόσο απλές και τόσο σημαντικές.