Φιλοξενία στα μοναστήρια

Για τη φιλοξενία στα Μοναστήρια κατά τον 20ο αιώνα έχουμε συγκεντρώσει κάποιες σημαντικές πληροφορίες από μαρτυρίες γυναικών περιηγητών επί Αγγλοκρατίας.

Σε επίσκεψη της Εσμέ Σκοττ-Στίβενσον στο μοναστήρι του Αγίου Χρυσοστόμου, μαζί με το βραστό μικρό κατσικάκι που οι Μοναχοί είχαν ετοιμάσει για δείπνο, επειδή δεν υπήρχε ψωμί, έφτιαξαν γι' αυτούς κάτι που ονομάζει scones – πιστεύουμε ότι εννοεί τις "σακκόπιτες", τις οποίες έφαγαν καυτές συνοδευόμενες από ένα εύγευστο φρέσκο τυρί που έμοιαζε πιο πολύ με κρέμα παρά με οτιδήποτε άλλο και πρέπει να ήταν φρέσκια αναρή.

Ακόμα, σε επίσκεψη της ίδιας στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, κοντά στη Μύρτου τους πρόσφεραν πλήρες δείπνο με «ρύζι πιλάφι (ρύζι βρασμένο με τυρί), μετά τηγανητά κομμάτια αρνιού, αυγά βραστά σφικτά, τηγανητό τυρί με μέλι, απεριόριστη ποσότητα καφέ ψωμιού, τελειώνοντας με φέτες πορτοκαλιού βουτηγμένες σε μαύρο κρασί της Κύπρου». Συνεχίζει δε λέγοντας ότι το γεύμα αυτό είναι δείγμα του τι προσφέρεται στα Μοναστήρια, παρ’ όλο που το κρέας συνήθως αντικαθίσταται με κοτόπουλο. Το δε τυρί που αναφέρει είναι σίγουρα το χαλούμι, γιατί συμπληρώνει πιο κάτω ότι «αυτό το τυρί από αιγινό γάλα είναι πολύ δυνατό όταν ωριμάσει, ενώ είναι πολύ εύγευστο όταν είναι φρέσκο» κι ότι «ο συνηθέστερος τρόπος μαγειρέματος είναι τηγανητό σε φέτες και τρώγεται συνήθως με ένα κουταλάκι μέλι, το οποίο αφθονεί στο νησί».

Το γλυκό του κουταλιού είναι στην Κύπρο το κατ’ εξοχήν παραδοσιακό κέρασμα και σαν τέτοιο υιοθετείται και στα Μοναστήρια. Μαρτυρίες γυναικών περιηγητών επιβεβαιώνουν και αυτό - η Εσμέ Σκοττ-Στίβενσον όπως και η Άγκες Σμιθ το αναφέρουν στις επισκέψεις τους στα μοναστήρια.

Η Ιερά Μονή Κύκκου ήταν συνηθισμένος προορισμός στις περιπλανήσεις ξένων περιηγητών και γι ‘αυτό έχουμε αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη φιλοξενία που πρόσφερε στους ξένους το Μοναστήρι. Η Λαίδη Αννι Μπράσσεϋ μας λέει ότι στο Μετόχι του Αγίου Προκοπίου «τους φίλεψαν γλυκό, κρύο νερό και τούρκικο καφέ», ενώ στο Μοναστήρι του Κύκκου τους πρόσφεραν «κολατσό και δείπνο». Η Άγκνες Σμιθ αναφέρει επίσης ότι στην επίσκεψή της στο μοναστήρι του Κύκκου την φίλεψαν γλυκό και καφέ.

Ο πατέρας Μακάριος, Μοναχός της Ιεράς Μονής Κύκκου, μας επιβεβαίωσε όταν τον επισκεφτήκαμε τις πληροφορίες για το γλυκό με περισσότερη λεπτομέρεια:

"Στην Ιερά Μονή Κύκκου πρόσφεραν στους επίσημους ξένους «λαδάπι και κόκκινη» - μόσφιλο γλυκό και ζιβανία κόκκινη, δικής τους παραγωγής.

Όταν δε φιλοξενούσαν κάποιον επίσημο (όπως για παράδειγμα κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας κάποιο Άγγλο διοικητή ή Αρχιαστυνόμο ή Έπαρχο), έκαναν γουρουνιά οφτή (σούβλα - οβελία ή σε τεμάχια – «εγύριζε 5-6 ώρες. Τους φιλοξενούσαμε στο ειδικό δωμάτιο 12 … έτρωγαν δε μόνοι τους, όχι με πατέρες."