Παραγωγή τροφίμων στα μοναστήρια της Κύπρου

Τα Μοναστήρια είχαν χωράφια, τα οποία συνήθιζαν να σπέρνουν, περιβόλια, αμπέλια, μεταξοσκωληκοτροφεία, όπως για παράδειγμα το Μοναστήρι Αρχαγγέλου Λακατάμιας, το οποίο, σύμφωνα με τον Ρώσο Μοναχό Βασίλειο Βάρσκυ που επισκέφθηκε το μοναστήρι το 1735, "μετατράπηκε σε υποδειγματική αγρέπαυλη που παρήγε πλούτο εκλεκτών προϊόντων". Ο ίδιος αναφέρει επίσης ότι είχε πολλά οπωροφόρα δέντρα "κυρίως ελαίας και μορέας, αφού παράγει πολλήν μέταξαν". Και για το Μοναστήρι Αγ. Ηρακλειδίου μας πληροφορεί΄: "Η μονή αυτή είναι ένδοξος εις όνομα, ωραία εις αρχιτεκτονικήν και μεγάλη. 'Εχει αμπελώνας, κήπους, πρόβατα και αγρούς, εκ των οποίων κερδίζουν τα προς το ζην, τρέφουν τους επισκέπτας, πληρώνουν τους φόρους ...", ενώ για το μοναστήρι της Τρικουκκιάς: "στα παλιά χρόνια η γη γύρω από το μοναστήρι ήταν μεταμορφωμένη σε κήπους που ποτίζονταν με άφθονο νερό και τροφοδοτούσαν τους μοναχούς με λαχανικά και φρούτα". (Κληρίδης Νέαρχος (1968) "25 Μοναστήρια στην Κύπρο", Λευκωσία).

Οι ασχολίες αυτές των Μοναχών τους απέδιδαν "τα προς το ζην και εισόδημα για να πληρώνουν τους φόρους στην κυβέρνηση και στον αρχιερέα της επαρχίας".(Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε Μακάριος Τηλλυρίδης (1996) "Ξένοι περιηγητές και Κυπριακός Μοναχισμός").

Με τα έσοδα αυτά μπορούσαν να φιλοξενούν χωρίς πληρωμή και να προσφέρουν τροφή στους ταξιδιώτες και τα ζώα τους. (Αρχιμανδρίτης Κυπριανός (2001) "Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου").

"Επί πλέον έσοδα για τη Μοναστήρια εξασφαλίζονταν από την ενοικίαση υποστατικών, τη λειτουργία εργαστηρίων και αγορών, την πώληση υπηρεσιών σε ελαιομύλους, ελαιοτριβεία κλπ., την ενοικίαση μετοχίων και καλλιεργιών, καθώς και μέσω της συλλογής χρημάτων και προϊόντων από τους πιστούς με τις ζητείες." (Πετρούλλα Χατζηττοφή (2008) "Υλικός βίος κατά τον 18ο - 19ο αιώνα: Τα εν τω οσπιτιω στον Κτηματολογικό κώδικα της Αρχιεπισκοπης Κύπρου" ).

Πως όμως και γιατί η Μοναστηριακή διατροφή επηρέασε τις κοσμικές διατροφικές συνήθειες? Μια πολύ σημαντική πληροφορία απορρέει από το βιβλίο «Οικιακή Οικονομία», του Αρχιμανδρίτη Θεοφύλακτου Θησέως, που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1842. Το βιβλίο αφιερώνεται στους «εν τοις ιεροίς Μοναστηρίοις προϊσταμένους». Είναι γνωστή, μας λέει, η φιλοξενία των Μοναστηριακών, γι ’αυτό και τους δίνει συγκεκριμένες οδηγίες «προμηθεύσεως κατασκευής και διατηρήσεως πολλών δυσπορίστων» τροφίμων και ποτών. Αλλά επίσης γιατί από τα Μοναστήρια, όπου συρρέουν πλήθος προσκυνητών, εύκολα διαδίδονται αυτές οι πληροφορίες και στους κοσμικούς.