Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων
Το βράδυ της Κυριακής της Απόκρεω σερβίρονταν πολλά φαγητά στο τραπέζι, όπως βραστή όρνιθα (κοτόπουλο), πιλάφι ή μακαρόνια, κα(β)ουρμάς, διάφορα φαγητά από κρέας αρνιού, χοίρου ή κυνηγιού, λουκάνικα, ζαλατίνα (πηχτή) και συνοδεύονταν από άρτον ή ψωμί καθώς και από άφθονο κρασί. Ως γλύκισμα σερβίρονταν μελόπιττες (Σακελλαρίου 1991).
Η ζαλατίνα ήταν ιδανικός μεζές και δεν έλειπε από κανένα σπίτι την ημέρα της Σήκωσης (Ξιούτας 1978, σ.152-153).
Ο κα(β)ουρμάς ήταν είδος φαγητού που παρασκευαζόταν από κρέας, το οποίο αρχικά βραζόταν σε νερό μέχρι το νερό να εξατμιστεί εντελώς και κατόπιν τσιγαριζόταν εντός του ίδιου του λίπους του (Ερωτόκριτου 1989). Το φαγητό αυτό το παρασκεύαζαν συνήθως από αρνίσιο ή χοιρινό κρέας (Ξιούτας 1978; ΥΓΦΠΠ 2006).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Οι Σήκωσες της Λαμπρής διαρκούσαν δύο εβδομάδες, που ήταν οι δύο τελευταίες από τις τρεις βδομάδες του Τριωδίου και περιλάμβαναν την Κυριακή της Απόκρεω και την Κυριακή της Τυροφάγου. Με το ίδιο πνεύμα που γιορτάζονταν στην Ελλάδα οι Απόκριες, με πολλές προετοιμασίες, μεταμφιέσεις και γλέντια, γιορτάζονταν και στην Κύπρο οι Σήκωσες. Από τις δύο αυτές βδομάδες η πρώτη ονομαζόταν Κρεατοσήκωση ή Κριατοσήκωση και η δεύτερη ονομαζόταν εβδομάδα της Τυρινής (Κυπρή & Πρωτοπαπά 2003).
Τα παλαιότερα χρόνια τηρούσαν αυστηρά τη συνήθεια να τρων κρέας της βδομάδα της Κρεατοσήκωσης, ενώ την βδομάδα της Τυρινής απείχαν από το κρέας και έτρωγαν κυρίως ζυμαρικά που περιείχαν γάλα και τυρί.
Την Πέμπτη της εβδομάδας της Κρεατοσήκωσης την ονόμαζαν Τσικνοπέφτην (Τσικνοπέμπτη), από την μυρωδιά των κρεάτων που συνηθίζονταν τη μέρα αυτή.
Στα νεότερα χρόνια, με εξαίρεση τους ηλικιωμένους, οι περισσότεροι καθιέρωσαν το κρέας και στα φαγητά της δεύτερης εβδομάδας και ιδιαίτερα στις συγκεντρώσεις και τα γλέντια που γίνονται την τελευταία Κυριακή, πριν την έναρξη της νηστείας της μεγάλης σαρακοστής (Κυπρή-Πρωτοπαπά 2003).
Ερωτόκριτου, Ι. (1989) Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτόκριτου, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Γ΄, εκδ. της Θεοφανώς Δ. Κυπρή] Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών XIV, Λευκωσία.
Κυπρή, Θ.Δ. και Πρωτοπαπά Κ.Α. (2003) Παραδοσιακά Ζυμώματα της Κύπρου: Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών XVIII, Λευκωσία.
Ξιούτας, Π. (1978) Κυπριακή Λαογραφία των Ζώων, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία.
Σακελλαρίου, Α. (1890) Τα Κυπριακά, Τόμος Α’, Εκδόσις Εκατονταετηρίδος, Πολιτιστικόν Ίδρυμα Μακαρίου Γ’, 1991.
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος: Τμήμα Γεωργίας (επιμ.) (2006), Κυπριακά παραδοσιακά παρασκευάσματα, Έκδοση 9/2006, Λευκωσία.
Βαρβάρα Γιάγκου
