
Χειροποίητα τηγάνια 12ου αι. σε σχήμα μεγάλου ανοικτού πινακίου με τοξωτές ταινιόσχημες λαβές (αρ. 5) από τη θέση "Παλαιό Δημαρχείο" στη Λευκωσία.
M.-L. Wartburg & Y. Violaris, 2009. "Pottery of a 12th century pit from the Palaion Demarcheion site in Nicosia: a typological and analytical approach to a closed assemblage". Στο Actas del VIII Congreso Internacional de Cerámica Medieval, Τόμος 1, εικόνα 2, σελ. 251. Ciudad Real.

τηγάνιον, τηγάνι, ανοικτό μαγειρικό σκεύος
Ονομασία - Χρήσεις
Τα τηγάνια διακρίνονταν σε μεγάλου και μικρού μεγέθους ανοικτά σκεύη, και ήταν χάλκινα (γανωμένα για να χρησιμοποιούνται ως μαγειρικά), πήλινα (κάποια είχαν επίστρωση εφυάλωσης εσωτερικά) ή και σιδερένια. Το χαρακτηριστικό τους, εκτός από το μεγάλης διαμέτρου χείλος, είναι η κοίλη βάση, το σχεδόν όρθιο τετραγωνισμένο χείλος, και οι δύο οριζόντια τοποθετημένες πλατιές τοξωτές λαβές (με τη μια τους πλευρά να εφάπτεται στο χείλος).
Το ρηχό και ανοικτό αυτό σκεύος χρησίμευε, σε αντίθεση με το βαθύ και κλειστό τσουκάλι, για το τηγάνισμα στεγνής τροφής με τη βοήθεια λαδιού ή λίπους, ή και για καβούρδισμα οσπρίων και ξηρών καρπών (Μπακιρτζής 1989, σελ. 49).
Τηγάνι
Η λέξη τηγάνιον είναι υποκοριστικό του «τήγανον»
(Μπακιρτζής 1989, σελ. 48).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Σύμφωνα με γραπτές βυζαντινές πηγές (Κουκουλές 1948, σελ. 101), τα τηγάνια ονομάζονταν και "σφουγγατερά" καθώς μέσα σε αυτά τηγάνιζαν το λεγόμενο "σφουγγάτον", το οποίο ήταν είδος ομελέτας.
Φ. Κουκουλές, 1948. Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, Τόμος Β ΙΙ, σελ. 101. Αθήνα.
Χ. Μπακιρτζής, 1989. Βυζαντινά Τσουκαλολάγηνα. Αθήνα: Έκδοση Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
M.-L. Wartburg & Y. Violaris, 2009. "Pottery of a 12th century pit from the Palaion Demarcheion site in Nicosia: a typological and analytical approach to a closed assemblage". Στο Actas del VIII Congreso Internacional de Cerámica Medieval, σελ. 249-264. Ciudad Real.
Αθανάσιος Βιώνης