Το λαγούμι.
Περιγραφή Τεχνικής
Το λαγούμι είναι υπόγειο όρυγμα (Μπαμπινιώτης 2005, λαγούμι (το), 983). Κατασκευάζεται προς εύρεση νερού ή προς αποθήκευση νερού ή και χάριν άλλων σκοπών (Κυπρή 1989, λήμμα λαούμιν,το, 86).
Ο Ιωάννης Ιωνάς σημειώνει τα εξής για τα λαγούμια: Για την εξασφάλιση νερού χρησιμοποιούσαν και τα λαγούμια, που σκάφτηκαν κυρίως κατά το δεύτερο μέρος του 19ου αιώνα και το πρώτο μέρος του 20ού. Επρόκειτο για υπόγεια οριζόντια κανάλια που εισχωρούσαν μέσα σε υπόγειο υδατικό στρώμα. Τα κανάλια αυτά μπορούσαν να έχουν μήκος μέχρι και αριθμού χιλιομέτρων, διότι έπρεπε να μεταφέρουν το νερό στο επιθυμητό σημείο και να έχουν επιπροσθέτως την απαιτούμενη ελαφριά κλίση που θα επέτρεπε τη ροή του νερού. Πάνω από τη διαδρομή των λαγουμιών, στην επιφάνεια, σκάβονταν λάκκοι που έφταναν μέχρι το υπόγειο λαγούμι για να επιτρέπεται το ανέβασμα του χώματος, όπως έβγαινε κατά το σκάψιμο των λαγουμιών, και για να πετυχαίνεται επίσης η απαιτούμενη εισπνοή αέρος που θα επέτρεπε απρόσκοπτη ροή του νερού. Τέτοια λαγούμια σκάφτηκαν κυρίως στις περιοχές Μόρφου, Λάρνακας, το κομμάτι γης μεταξύ Λευκωσίας και Λάρνακας και την πεδινή παραλία της Πάφου (Ιωνάς 2001, 33).
λαγούμι
ΕΤΥΜ. < τουρκ. lağım (αραβ. laġam) (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα λαούμιν,το, 249)
Από το λαούμιν γίνεται το ρήμα λαουμιάζω = κάνω λαγούμι. «Ελαούμιασα τον λάκκον» λέγεται όταν στον πυθμένα του φρέατος ανορύξουν πλαγίως τρύπες ή λαγούμια, για να συγκεντρώνεται εκεί αρκετή ποσότητα νερού (Κυπρή 1989, λήμμα λαούμιν,το, 86).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος στο Γλωσσάριό του σημειώνει πως το λαούμιν διαφέρει του λάκκου στο ότι ο μεν λάκκος διεθύνεται προς το κέντρο της γης, ενώ το λαούμιν διευθύνεται οριζοντίως ή πλαγίως (Κυπρή 1989, λήμμα λαούμιν,το, 86).
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός κυπριακής διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.
Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.
Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.
Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος