«Πράσα»
Πηγή: https://pixabay.com/en/leek-spring-onion-food-market-65277/
Είδος πράσου (ή σκόρδου) το οποίο συναντάται στις αρχαίες γραπτές πηγές με τη γεωγραφική ονομασία 'Κύπριον'.
Ονομασία - Προέλευση
είδος πράσου (ή σκόρδου) (Ulpicum)
Επιστημονική ονομασία:
Allium ampeloprasum (Mezzabotta 2000, 235)
Οι γραπτές πηγές αποκαλύπτουν τρία στοιχεία τα οποία συνδέονται με την προετοιμασία του προϊόντος για κατανάλωση: Πρώτον δεν τρώγεται ψημένο, δεύτερον δεν καταναλώνεται μόνο του αλλά αναμεμιγμένο με άλλα υλικά και τρίτον για να αποκτήσει όγκο και αφρώδη μορφή πρέπει να αναμιχθεί με λάδι και ξίδι (Theophrastus (1992), τ. 2, 90-91, 7.4.11; Pliny (1993), τ. 5, 492-493, 19.112).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Η επονομασία του ως «Κύπριον» δεν συνδέεται απαραίτητα με τον τόπο παραγωγής του προϊόντος, όπως και γενικότερα ο γεωγραφικός χαρακτηρισμός ενός είδους δεν αντιστοιχεί απαραίτητα στη γεωγραφική του προέλευση. Αν υποθέσουμε ότι οι Κύπριοι κατανάλωναν αυτό το είδος, οι λεπτομέρειες τις οποίες καταγράφουν οι αρχαίοι συγγραφείς για τη σημασία του στη διατροφή των Κυπρίων είναι μηδαμινές. Το μόνο στοιχείο το οποίο μας δίνει ο Θεόφραστος (Θεόφραστος, Περί Φυτών Ιστορίαι, 7.4.11, 90-91) είναι ότι καταναλωνόταν ως μέρος μίας σαλάτας (μυττωτοί) μαζί με μέλι και τυρί (δες Συμπληρωματικά στοιχεία).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Το «Κύπριον» ή αντισκόροδον αναφέρεται σε δύο αρχαία χωρία:
Ο Θεόφραστος (4ος - 3ος αι.π.Χ.) στο έργο του «Περί Φυτών Ιστορίαι» αναφέρει το «Κύπριον» ως ένα είδος σκόρδου (ΚΕΙΜ.1).
Ο Πλίνιος (1ος αι. μ.Χ) στο έργο του «Φυσική Ιστορία» αναφέρεται στο «ulpicum» που όπως λέει οι Έλληνες το ονομάζουν «Κύπριον» και άλλοι «αντισκόροδον». Αναφέρει, επίσης, ότι καταναλώνεται πιο πολύ σε αγροτικές περιοχές και κυριως στην Αφρική. Ο Πλίνιος κάνει εισηγήσεις για την καλλιέργεια του «αντισκόροδου» αλλά και του σκόρδου, όπως για παράδειγμα ότι είναι καλύτερα να φυτεύονται σε υπερυψωμένο έδαφος και όχι κατευθείαν στην επιφάνεια (ΚΕΙΜ.2).
Κάποιες από τις πληροφορίες τις οποίες καταγράφει ο Πλίνιος, όπως για παράδειγμα ότι αναμεμιγμένο με λάδι και ξίδι το αντισκόροδον αποκτά εξαιρετικό όγκο, φαίνεται να τις πήρε από τον Θεόφραστο ο οποίος έγραψε το κείμενο του τέσσερις αιώνες νωρίτερα (Michaelides 1998, 31).
Το «ulpicum» το οποίο ταυτίζει ο Πλίνιος με το «Κύπριον» ή αντισκόροδον συναντάται 31 φορές σε λατινικές πηγές σύμφωνα με τη Mezzabotta (2000, 230). Η Mezzabotta εξετάζει το θέμα ταύτισης του «ulpicum» με ένα είδος το οποίο αναγνωρίζεται σήμερα ως Allium ampeloprasum (είδος πράσου) και στην κοινή γλώσσα ως «great-headed garlic».
Theophrastus, Enquiry into Plants, Loeb Classical Library 79, τ. 2, Hort A. F. (μτφρ.) (1980), Harvard University Press, Cambridge.
Pliny, Natural History, Loeb Classical Library, τ. 5, Rackham H. (μτφρ.) (1992), Harvard University Press, Cambridge.
Χατζηιωάννου Κ. (1975), Η Αρχαία Κύπρος εις τας Ελληνικάς Πηγάς, τ. Α΄-Στ΄, Έκδοσις Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, Λευκωσία.
Mezzabotta M. R. (2000), "What was Ulpicum?", The Classical Quarterly 50,1 (New Series), 230-237.
Michaelides D. (1998), "The Food in Ancient Cyprus", Food and the Traveller-Migration, Immigration, Tourism and Ethnic group, Lysaght P. (ed.), Intercollege Press, Nicosia.
Πηγή φωτογραφίας:
«Πράσα» (https://pixabay.com/en/leek-spring-onion-food-market-65277/)
Νατάσα Χαραλάμπους, Αργυρώ Ξενοφώντος
Τρόφιμα
αρκόπρασον,το
Το αγριόπρασο μαγειρεύεται μαζί με τον βολβό του. Το χρησιμοποιούν ως τηγάνιση σε διάφορα είδη μαγειρέματος, τρώγεται βραστό με λαδολέμονο ή το προσθέτουν σε όσπρια. Τρώγεται επίσης φρέσκο μαζί με…
Τρόφιμα
Σκόροδον (Σκόρδο)
Δεν υπάρχουν εκτεταμένες πληροφορίες για τη χρήση και κατανάλωση του 'σκόροδου' στην αρχαία κυπριακή κουζίνα