Φυτό και καρποί μερσινιάς.
© Στάλω Λαζάρου, 2011
Ονομασία - Προέλευση
Μυρτιά.
Myrtus communis. Μυρσινόκοκκον (μεσρίνιν+ κόκκος) καρπός της μυρσίνης. Το φυτό της μυρσίνης καλείται μερσινιά (τροπό του i σε e). (Γιαγκουλλής Κ, 2009, σελ. 281).
Το μερσίνιν έπρεπε να το φέρουν και να το ετοιμάσουν, πριν γεννήσει η γυναίκα. Πρώτα το άπλωναν στον ήλιο ή το έβαζαν στο φούρνο για να ξεράνει.Στη συνέχεια το κοπάνιζαν στο γουδί ή το άλεθαν στο χερόμυλο. Σε μερικά χωριά το κοπάνιζαν με τη φαούτα, το ειδικό ξύλο που χρησιμοποιούσαν στο πλύσιμο των ρούχων.Το περνούσαν από την τατσιάν, την κρησάρα, και το πολύ ψιλό, όπως την πούδρα, το φύλαγαν σε σακκούλι πάνω από το κρεβάτι για να είναι έτοιμο. Μπορούσε να το τρίψουν με λίγο λάδι για να μαλακώσει.
(Πρωτοπαπά Κ, 2009, σελ. 345-350).
----------------------------------------------------------------------------------
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Το μερσίνιν που θα χρησιμοποιούσαν για το μωρό έπρεπε να πληροί ορισμένες προδιαγραφές.Φρόντιζαν να το κόψουν από περιοχή που ήταν καθαρή από κάθε είδους αγκάθια, βάτους, παλλούρες ή περνάριν, γιατί δεν ήταν καλό για το μωρό. Επίσης φρόντιζαν να το κόβουν όταν ήταν καλοφεντζιά, δηλαδή όταν ήταν γεμάτο το φεγγάρι, για να μεγαλώνει ομαλά το μωρό.
Παρατηρούσαν το μυρσίνιν που τους έφερναν για το μωρό.Πίστευαν ότι το φύλο του παιδιού εξαρτιόταν από αυτό. Αν ήταν πλατύφυλλο, αλλού πίστευαν ότι το μωρό θα ήταν αγόρι και αλλού ότι θα ήταν κορίτσι. Στη συνέχεια φρόντιζαν να φέρνουν πλατύφυλλο για τα αγόρια και λεπτόφυλλο για τα κορίτσια.
Για να ψηλώσει κανονικά το μωρό,προσπαθούσαν να φέρουν το μερσίνιν από κάποιο ψηλό μέρος.Σύμφωνα με την αναλογική μαγεία, θα επηρεαζόταν και η ανάπτυξη του παιδιού. Απέφευγαν, επίσης ,να δει το μερσίνιν άσχημη γυναίκα γιατί το μωρό θα ήταν άσχημο.
(Πρωτοπαπά Κ, 2009, σελ. 345-350).
----------------------------------------------------------------------------------
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Λόγω των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων ήταν απαραίτητο για την περιποίηση του βρέφους. Το χρησιμοποιούσαν ως αντισηπτικό. Η λεπτή σκόνη από τα φύλλα του, αντικαθιστούσε την πούδρα. Το μερσίνιασμαν χρησίμευε τόσο για την απολύμανση όσο και για την αποφυγή της κοκκινίλας και άλλων ανεπιθύμητων παρενεργειών, όπως το σύγκαμμα. Για το λόγο αυτό εμερσινιάζαν τα μωρά σε καθημερινή βάση. Λόγω της μυρωδιάς του ενεργούσε και ως αποσμητικό. Μερικοί πίστευαν ότι ζάλιζε το μωρό και του έφερνε ύπνο. Μερσίνη έβαζαν και στο μαστιχόλαδο για να κάνουν εντριβές στο βρέφος .(Πρωτοπαπά Κ, 2009, σελ. 345-350).
----------------------------------------------------------------------------------
Πρωτοπαπά Κ.(2009)’Εθιμα της γέννησης στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου,Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου,Λευκωσία,σελ.345-350.
Γιαγκουλλής Κ (2009). Θησαυρός κυπριακής διαλέκτου, Γ΄ έκδοση, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.
Δήμητρα Ζαννέτου, Στάλω Λαζάρου