σιμιθκιά,η

ΕΤΥΜ. < τουρκ. simit [simit = άσπρο ψωμί], οθωμ. samîd [samîd = πλιγούρι, φαρίνα, samit = ανάλατο ψωμί] ή αρχ. σημύδα [σημύδα,η = το φυτό κερκίς] (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα σιμιθκιά - σημιθκιά,η, 486) (βλ. και παρακάτω για ετυμολογία)

Η λέξη γράφεται και σημιθκιά (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα σιμιθκιά - σημιθκιά,η, 486) ή σημιδκιά (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα σημιδκιά,η, 429; Κυπρή 1989, λήμμα σημιδκιά,η, 229), σειμιθκιά (Κυθρεώτης 1971, 80), σημηδκιά (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σημηδκιά,η, 217) αλλά και σημυδκιά (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Σημυδκιά, 133).

Να αναφερθεί ότι ακόμη και μέχρι σήμερα ο κυπριακός λαός χρησιμοποιεί μεταφορικά τη φράση «Έκαμα τον σημειθκιά», δηλαδή έδειρα τόσο πολύ κάποιον που δε έμεινε κόκκαλο στο σώμα του, το πολτοποίησα όπως τη σούπα που την έκαναν χυλό (Κυθρεώτης 1971, 80; Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα σημιδκιά,η, 429; Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σημηδκιά,η, 217). Ίσως από τον σήσαμον εκάμαν ση(σα)ματία και εννοούν ίσως τη γαλέτα από σησάμι (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα σημιδκιά,η, 429). Ο Ξενοφών Π. Φαρμακίδης, σημειώνει πως ίσως παράγεται από τη λέξη σημάδκια κατά την εξής σειρά: σημάδκια, σημήδκια, σημηδκιά, με τροπή του α της παραλήγουσας σε η, με κατέβασμα του τόνου στη λήγουσα και τροπή του γένους σε θηλυκό. Γίνεται ο δερόμενος σημηδκιά, όταν ο δαρμός είναι τέτοιος, ώστε αφήνει σημάδια σε αυτόν που έχει φάει ξύλο. Ή από το δέντρο σημύδα (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σημηδκιά,η, 217). Ο Ιωάννης Ερωτοκρίτος αναφερόμενος στη λέξη σημιδκιά, σημειώνει πως δεν γνωρίζει ακριβώς τι σημαίνει η λέξη. Είναι παροιμιώδης και συναντάται συνηθέστατα στις φράσεις «Έδωκά του ξύλο, έδωκά του ξύλο, έκαμά τον σημιδκιάν», «Αν σε πιάσω, εννά σε κάμω σημιδκιάν» κ.λπ. Ίσως σημαίνει σήμαντρον. Κτυπώ κάποιον, όπως κτυπούν το σήμαντρον. Την εικασία του Ερωτόκριτου ενισχύει η συνώνυμος φράση «Αν σε πιάσω, εννά σε σημάνω, θα σε ξυλίσω, θα σε κτυπήσω», όπως κτυπούν το σήμαντρο. «Εσήμανέν τον καλά, τον εξύλισε πολύ». Ή πιθανόν να έχει σχέση με τη λέξη σιμίκιον, που είναι μουσικό όργανο, κρουόμενο με πλήκτρο (Κυπρή 1989, λήμμα σημιδκιά,η, 229).
Η σημειθιά είναι δέντρο (Κυθρεώτης 1971, 80). Η Πέτρου-Ποιητού, αναφερόμενη στο δέντρο, τη σημύδα ή κουφοξυλιά, σημειώνει πως έχει πολύ μαλακό ξύλο. Εξού και η έκφραση «Τον έκαμε σημυδκιά», δηλαδή τον έδειρε τόσο πολύ που του μαλάκωσε τις σάρκες (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Σημυδκιά, 133).