«Σπατζ̆ιά»
Ονομασία - Προέλευση
Πρόκειται για αρωματικό θάμνο (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα σφατσ̆ά - σπατσ̆ά,η, 527) και συγκεκριμένα τη φασκομηλιά (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σπατζ̆ιά,η, 278; Γιαγκουλλής 2014, λήμμα σφατσ̆ά - σπατσ̆ά,η, 527; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Σπατζιά, 141). Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος σημειώνει χαρακτηριστικά στο Γλωσσάριό του πως είναι ο ελελίσφακος [ελελίφασκος,ο = το φυτό φασκομηλιά], είδος θαμνώδους, αρωματώδους φυτού (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα σπατζ̆ιά,η, 231).
ΕΤΥΜ. < αρχ. σφάκος (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα σφατσ̆ά - σπατσ̆ά,η, 527; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Σπατζιά, 141)
Επιστημονική ονομασία: Salvia Cypria, Salvia libanotica (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σπατζ̆ιά,η, 278)
Σε άλλα μέρη λέγεται χαχομηλιά, σφατζ̆ιά και στην Πιτσιλλιά ασπατζ̆ιά (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σπατζ̆ιά,η, 278).
Το έβραζαν (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σπατζ̆ιά,η, 278).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Τα φύλλα και οι σπόροι του φυτού χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τσαγιού, το οποίο είναι ευώδες και προτιμάτο παλαιότερα από πολλούς ακόμη και έναντι του ρωσικού τσαγιού (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα σπατζ̆ιά,η, 278).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2014), Θησαυρός της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικός, Ετυμολογικός, Φρασεολογικός και Ονοματολογικός, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,74, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Στάλω Λαζάρου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ