ζιζίμπριν - τζιτζίβριν,το

Φυτό και κόνδυλος πιπερόριζας
Φυτό και κόνδυλος πιπερόριζας
Ονομασία - Προέλευση
Κυπριακή Ονομασία
ζιζίμπριν ή ζιζύμπριν, τζιτζίβριν
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Πρόκειται για το αρωματικό φυτό ζιγγίβερις [Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα ζιζίμπριν,το, 382; Γιαγκουλλής 2009, λήμμα ζιζίμπριν - τζιτζίβριν,το, 157), πιπερόριζα (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα ζιζίμπριν - τζιτζίβριν,το, 157)

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. μτγν. ζιγγίβερις, γαλλικό gingembre (λατ. zingiber) (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα ζιζίμπριν - τζιτζίβριν,το, 157)

Σύμφωνα με τον Ιωάννη Ερωτοκρίτου, η λέξη ζιγγίβερις είναι ελληνική, αλλά έχει ανατολική καταγωγή. Από την ελληνική προήλθε η λατ. zingiber , η γαλλ. gingembre και η αγγλ. ginger (Κυπρή 1989, λήμμα ζιζίμπριν,το, 405).

Μέθοδος Εξασφάλισης
Συλλογή
Συμβολικές Χρήσεις

Σε μερικά χωριά της επαρχίας Λεμεσού κάπνιζαν την λεχώνα με διάφορα αρωματικά όπως ζιζύμπριν και κύμινο, τα οποία κοπάνιζαν προηγουμένως για να μην την πιάνει το μάτι.(Πρωτοπαπά Κ, 2009, σελ. 233, 424)

Χρονολογία
19ος - 20ός αι.
Συμπληρωματικά Στοιχεία

«Μετά το μπάνιο η μαμμή έκανε εντριβές της λεχώνας με διάφορα αρωματικά. Κοπάνιζε ζιζύμπριν και την έτριβε, μερικές φορές αναμεμειγμένο με μαστίχα και κανέλα» (Πρωτοπαπά 2009, 233, 424).

Η αρωματώδης ρίζα της ζιγγιβάρεως χρησιμοποιούνταν στη μαγειρική, τη ζαχαροπλαστική και στη φαρμακευτική (Κυπρή 1989, λήμμα ζιζίμπριν,το, 405).

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Πρωτοπαπά Κ. (2009), Τα έθιμα της γέννησης στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLIX, Λευκωσία.

Ερευνητής/Καταχωρητής

Δήμητρα Ζαννέτου, Στάλω Λαζάρου, Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος