Μαγείρισσα ή χύτρα από τον Άγιο Γεώργιο Πέγειας, πρώιμος 7ος αι.
Χ. Μπακιρτζής, 2005. «Περί χύτρας». Στο Δ. Παπανικόλα-Μπακιρτζή (επιμ. έκδ.), Βυζαντινών Διατροφή και Μαγειρείαι: Πρακτικά Ημερίδας «Περί της Διατροφής στο Βυζάντιο», σελ. 113. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων.
μαγείρισσα, μαείρισσα, τσούκκα, κλειστό μαγειρικό σκεύος
Ονομασία - Χρήσεις
Κλειστό μαγειρικό σκεύος από πυρίμαχο πηλό, σφαιρικού συνήθως σχήματος, με μία, δύο ή καθόλου λαβές, με απλό όρθιο χείλος ή με εσοχή για την υποδοχή καπακιού και με επίπεδο ή αποστρογγυλεμένο πάτο.
Σύμφωνα με τον Χ. Μπακιρτζή (2005, σελ. 111), οι "τσούκκες" με αποστρογγυλεμένο πάτο τοποθετούνταν σε πυροστάτη ή κινητή θερμαντική εστία (μαγκάλι), ενώ εκείνες με επίπεδο πάτο τοποθετούνταν μέσα στη θράκα, στέκονταν όρθιες και η φωτιά θέρμαινε τα μπροστά και κάτω πλάγια τοιχώματά τους. Η χωρητικότητα της μαγείρισσας είναι 2 λίτρα περίπου, και αντιστοιχεί σε τρία βαθιά πιάτα σούπας.
Χύτρα
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Στην μαγείρισσα ετοιμάζονταν κυρίως φαγητά υδαρή όπως διάφοροι ζωμοί, σούπες και χυλοί. Δείγματα τέτοιων μαγειρικών σκευών έδωσαν ανασκαφές τόσο στη Λευκωσία όσο και στην Πάφο (Παπανικόλα-Μπακιρτζή 1999, σελ. 17).
Χ. Μπακιρτζής, 1989. Βυζαντινά Τσουκαλολάγηνα. Αθήνα: Έκδοση Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Χ. Μπακιρτζής, 2005. «Περί χύτρας». Στο Δ. Παπανικόλα-Μπακιρτζή (επιμ. έκδ.), Βυζαντινών Διατροφή και Μαγειρείαι: Πρακτικά Ημερίδας «Περί της Διατροφής στο Βυζάντιο», σελ. 111-116. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων.
Δ. Παπανικόλα-Μπακιρτζή, 1999. Επιτραπέζια και Μαγειρικά Σκεύη από τη Μεσαιωνική Κύπρο. Λευκωσία: Λιθογραφία Ζαβαλλή Λτδ.
M.-L. Wartburg & Y. Violaris, 2009. "Pottery of a 12th century pit from the Palaion Demarcheion site in Nicosia: a typological and analytical approach to a closed assemblage". Στο Actas del VIII Congreso Internacional de Cerámica Medieval, Τόμος 1, σελ. 249-264. Ciudad Real.
Αθανάσιος Βιώνης
Μαγείρισσες διαφόρων τύπων της Μεσαιωνικής περιόδου (13ος-16ος αι.) από την Πάφο (αρ. 1, 2) και τη Λευκωσία (αρ. 3, 4), με σφαιρικό σώμα, ίχνη εφυάλωσης εσωτερικά (αρ. 1, 3, 4) και αποστρογγυλεμένη βάση.
Χ. Μπακιρτζής, 1989. Βυζαντινά Τσουκαλολάγηνα, Πίνακας 8. Αθήνα: Έκδοση Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
![Μαγείρισσες του 12ου αι. από τη θέση "Παλαιό Δημαρχείο" στη Λευκωσία. Έχουν αποστρογγυλεμένη βάση, χείλος μεγάλης διαμέτρου (15-24 εκ.) και δύο πλατιές ταινιόσχημες λαβές. Μία εξ αυτών (αρ. 3) φέρει εμπίεστη διακόσμηση στο χείλος εξωτερικά.](/sites/default/files/ergaleia/gallery/2025-03/09-31/wartburg-2009-fig2-p251.jpg "M.-L. Wartburg & Y. Violaris, 2009. "Pottery of a 12th century pit from the Palaion Demarcheion site in Nicosia: a typological and analytical approach to a closed assemblage". Στο Actas del VIII Congreso Internacional de Cerámica Medieval, Τόμος 1, εικόνα 2, σελ. 251. Ciudad Real.")
Μαγείρισσες του 12ου αι. από τη θέση "Παλαιό Δημαρχείο" στη Λευκωσία. Έχουν αποστρογγυλεμένη βάση, χείλος μεγάλης διαμέτρου (15-24 εκ.) και δύο πλατιές ταινιόσχημες λαβές. Μία εξ αυτών (αρ. 3) φέρει εμπίεστη διακόσμηση στο χείλος εξωτερικά.
