Πήλινο αγγείο.
Ονομασία - Χρήσεις
Πρόκειται για μεγάλο κυλινδρικό πιθάρι από αχυροπηλό με ανοιχτό στόμα και τρύπα στη βάση από όπου παίρνουν το σιτάρι. Συνήθως βρίσκεται στον αχυρώνα, όπου πλάθεται επί τόπου (Παπαδημητρίου 1992, 12).
Το δοχείο αυτό έχει ύψος 2 μ. με βάση διαμέτρου από 0,30-0,50 μ. Το πάνω μέρος είναι πλατύτερο (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα πηλίμιν,το, 419). Εσωτερικά είναι επαλειμμένο με γύψο (http://cyprusvoice.forumup.gr/ntopic247-cyprusvoice.html).
Ο Κωνσταντίνος Γ. Γιαγκουλλής επισημαίνει πως το πιλήμιν χρησίμευε, όχι μόνο ως αγγείο για αποθήκευση σιτηρών, αλλά και οσπρίων, αλευριού κ.ά. Επίσης, αναφέρει πως χρησιμοποιούνταν για να δέχεται το γλεύκος που βγαίνει από τα πατούμενα σταφύλια, βάζοντάς το κάτω από το στόμιο του ληνού (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα πιλήμιν,το, 406).
Η Ευγενία Πέτρου-Ποιητού στην έκδοσή της «Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης» διευκρινίζει ότι το πηλίνιν είναι μεγάλο δοχείο από αχυροπηλό για φύλαξη των σιτηρών, ενώ το πιλήμιν είναι σκεύος μέσα στο οποίο μαζεύεται ο μούστος κάτω από τον ληνό (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Πηλίνι; λήμμα Πιλήμιν, 115).
πιθάρι
ΕΤΥΜ. Σύμφωνα με τον Ξενοφών Π. Φαρμακίδη η λέξη πηλίμιν προέρχεται από το πήλινον, του οποίου είναι υποκοριστικό, αντί πηλίνιον· όπως πηλός, πηλίνιον, πηλίνιν, πηλίμιν. Σε αυτή την περίπτωση το ν τράπηκε σε μ. Ο ίδιος θεωρεί πως ο Αθανάσιος Σακελλάριος εσφαλμένα γράφει πηλίνη,η (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα πηλίμιν,το, 419).
Η Πέτρου-Ποιητού, επίσης, θεωρεί πως η λέξη πηλίνιν προέρχεται από τη λέξη πηλός, πήλινος (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Πηλίνι, 115).
Για τη λέξη πιλήμιν σημειώνεται ότι προέρχεται από το αρχ. υπολήνιον < υπό + ληνός (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα πιλήμιν,το, 406; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Πιλήμιν, 115).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Ο Φαρμακίδης σημειώνει πως το συγκεκριμένο σκεύος χρησιμοποιούνταν στην Καρπασία (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα πηλίμιν,το, 419).
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2014), Θησαυρός της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικός, Ετυμολογικός, Φρασεολογικός και Ονοματολογικός, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,74, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.
Παπαδημητρίου Ε. Κ. (1992), Εθνογραφικά Καρπασίας, Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, Λευκωσία.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Διαδικτυακή πηγή:
http://cyprusvoice.forumup.gr/ntopic247-cyprusvoice.html.
Ελένη Χρίστου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ
Σκεύη και Εργαλεία
αγγεία και αγγειοπλαστική (18ος - 20ός αιώνας)
Τα αγγεία που κατασκευάζονταν χρησιμοποιούνταν για τις ανάγκες του νοικοκυριού, καθώς επίσης και για την αποθήκευση αγροτικών προϊόντων.