κούπα,η

«Κυπριακές κούπες»
«Κυπριακές κούπες»
Ονομασία - Προέλευση
Κυπριακή Ονομασία
κούπα
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Πρόκειται για είδος αραβικού πουργουροκεφτέ που κατασκευάζεται από κοπανισμένο σιτάρι με λιανοκομμένο λίπος κρέατος (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα κούπα,η, 229) (κιμά), μαϊντανό, κρεμμύδι, μπαχαρικά κ.ά. (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα κούπα,η, 229; Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κοῦπα,η, 262).

Ο Γεώργιος Λουκάς στο Γλωσσάριό του επισημαίνει πως είναι κομμάτια κρέατος, περιτυλιγμένα σε κοπανισμένο και ζυμωμένο βρασμένο σιτάρι, που τηγανίζεται με ελαιόλαδο (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα κοῦπα,η, 245).

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < σανσκρ. kūpah [οπή] (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Κούπα, 68) / αρμ. λέξη (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα κούπα,η, 229)

ταυτόσημη λέξη με την αραβική κουπ (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα κοῦπα,η, 245) και την τουρκ. bulgurlu köfte (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα κούπα,η, 229)

Μέθοδος Επεξεργασίας

Ζύμωναν πλιγούρι με νερό και κατασκεύαζαν ελλειψοειδείς κυλίνδρους μήκους 0,08-0,12 μ., τους οποίους και γέμιζαν κατά το ήμισυ με τηγανισμένο κιμά στον οποίο προσέθεταν ψιλοκομμένο κρεμμύδι και μαϊντανό. Τις τηγάνιζαν σε λάδι (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κοῦπα,η, 262).

Διατροφική Αξία

Παλιότερα τις παρασκεύαζαν και πωλούσαν οι Οθωμανοί πλανόδιοι πωλητές κάθε πρωί και απόγευμα αντί μιας δεκάρας ή για μισό γρόσι, αν ήταν μεγαλύτερες (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κοῦπα,η, 262).

Χρονολογία
19ος - 21ος αι.
Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.


Πηγή φωτογραφίας:

«Κυπριακές κούπες» (Φωτ. Χ. Μαουρή - Αρχ. Α. Ματάλα)

Ερευνητής/Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ

Σχετικό Περιεχόμενο
«Κούπες»
Παραδοσιακές Συνταγές
κούπες,οι

Συνήθως, τις κούπες τις έφτιαχναν σε πανηγύρια ονομαστικών εορτών, έξω από τις εκκλησίες (Προφ. μαρτυρία: Πολυξένη Ροτσίδου, 70 ετών, Αμμόχωστος).