«Παπουτσόσυκα καθαρισμένα, έτοιμα για καταναλώση»
Πηγή: Βαρβάρα Γιάγκου
Το φραγκόσυκο.
Ονομασία - Προέλευση
Πρόκειται για το φραγκόσυκο (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα παπουτσόσυκον,το, 340; Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα παπουτσόσυκα,τα, 30).
ΕΤΥΜ. < παπούτσιν < τουρκ. pabuç (περσ. pāpōş) + σύκον (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα παπουτσόσυκον,το, 340), λόγω σχήματος (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Παπουτσόσυκα, 109)
Τα φραγκόσυκα ανήκουν στην οικογένεια Opuntia ficus -indica (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Παπουτσόσυκα, 109).
Ονομάζονται επίσης αραπόσυκα.
Τα φύλλα του θάμνου της παπουτσοσυκιάς [παπουτσοσυκιά,η = η φραγκοσυκιά] ονομάζονται παπούτσες, επειδή έχουν σχήμα όμοιο με παπούτσαν [παπούτσα,η = μεγάλο παπούτσι] (Σακελλάριος 1890, 249).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Τα παπουτσόσυκα καταναλώνονταν νωπά τους καλοκαιρινούς μήνες. Για το καθαρισμό τους οι κάτοικοι του νησιού χρειαζόταν να είναι προσεκτικοί αφού ήταν γεμάτα με μικροσκοπικά αγκάθια (Σακελλάριος 1855).
Δεν φαίνεται να χρησιμοποιούνταν σε κάποια εορταστική περίσταση.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει πως ήταν γλυκά σαν πεπόνια ενώ ο Σαλιγνιάκος περιγράφει τη φραγκοσυκιά μεγάλη σαν άνθρωπο με αγκάθια (Σακελλάριος 1855).
Ο Αθανάσιος Α. Σακελλάριος σημειώνει στο έργο του «Τα Κυπριακά: Ήτοι Γεωγραφία, Ιστορία και Γλώσσα της Νήσου Κύπρου Από Των Αρχαιοτάτων Χρόνων Μέχρι Σήμερον» ότι στις πόλεις της Κύπρου υπάρχουν πολλές φραγκοσυκιές, παπουτσοσυκιές όπως τις ονομάζουν οι Κύπριοι, που παράγουν ωραία παπουτσόσυκα (Σακελλάριος 1890, 249).
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Σακελλάριος Α. Α. (1855), Τα Κυπριακά: Ήτοι πραγματεία περί Γεωγραφίας, Αρχαιολογίας, Στατιστικής, Ιστορίας, Μυθολογίας και Διαλέκτου της Κύπρου. Εις τρεις τόμους, τ. 1, Εκ της Τυπογραφίας Ιω. Αγγελόπουλου, Εν Αθήναις.
Σακελλάριος Α. Α. (1890), Τα Κυπριακά: Ήτοι Γεωγραφία, Ιστορία και Γλώσσα της Νήσου Κύπρου Από Των Αρχαιοτάτων Χρόνων Μέχρι Σήμερον, Τόμος Πρώτος: Γεωγραφία, Ιστορία, Δημόσιος Και Ιδιωτικός Βίος, Τύποις και Αναλώμασι Π. Δ. Σακελλαρίου, Εν Αθήναις.
Πηγή φωτογραφίας:
«Παπουτσόσυκα καθαρισμένα, έτοιμα για καταναλώση» (Βαρβάρα Γιάγκου)
Δημητρίου Δήμητρα, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ