Ονομασία - Προέλευση
Ονομάζεται και η λιτή τροφή, την οποία προσφέρουν σε αυτούς που έχουν παρακολουθήσει την κηδεία και έχουν επιστρέψει στο σπίτι του τεθνεώτος. Το περίδειπνον των αρχαίων. Η τροφή αυτή συνίσταται σε ένα μικρό κομμάτι ψωμί μαζί με χαλλούμι ή ψωμί και ελιές (όταν είναι νηστεία) και μιας δόσης κρασιού (πιννιάς). Φαρμακίδου ΞΠ (2003, σελ. 330), Φαρμακίδου ΞΠ (2003, σελ. 333)
Στα χωριά Αχερίτου και Πυργα της επαρχίας Αμμοχώστου, τα ψωμιά της παρηορκάς ζυμώνονταν το βράδυ. Πίστευαν ότι το σκοτάδι που επικρατεί το βράδυ έχει σχέση με τα κακά πνεύματα, έτσι τα ψωμιά της παρηορκάς ζυμώνονταν το βράδυ (Δευτεραίος ΑΝ., 1978).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Η παρηορκά ήταν ψωμί κομμένο σε μικρά τετράγωνα κομμάτια συνοδευόμενο με χαλούμι και ελιές. Αυτό δινόταν στους παρευρισκόμενους για να μακαρίσουν τον νεκρό, αλλά και για να συγχωρεθεί η ψυχή του νεκρού (Δευτεραίος ΑΝ., 1978). Σε μερικές χωριά όπως στο Ριζοκάρπασο, την Κώμη του Γιαλού και στη Λυθράγκωμη αντί για ψωμί έδιναν πρόσφορο (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003).
Τα τρώνε στην οικία του κηδευθέντος και τον μακαρίζουν. Φαρμακίδου ΞΠ (2003, σελ. 330)
Σήμερα τα τρώνε επίσης και κατά την έξοδο τους από το κοιμητήριο. Φαρμακίδου ΞΠ (2003, σελ. 333)
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Φαρμακίδου ΞΠ (1983). Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Β', έκδ. Θεοφανώς Δ. Κυπρή], Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία, 2η έκδ, 2003.
Δευτεραίος ΑΝ. (1978) Ο άρτος κατά τη γέννησιν και την τελευτήν. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Φιλοσοφική Σχολή- διατριβή, Αθήνα
Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ. (2003) Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Δημοσιεύματα του κέντρου επιστημονικών ερευνών ΧVIII, Λευκωσία.
Στάλω Λαζάρου, Δημητρίου Δήμητρα
Παραδοσιακές Συνταγές
άρτος,ο
Είδος ψωμιού, το οποίο συνδέεται με το τελετουργικό της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας. Άρτοι ζυμωμένοι στα σπίτια προσφέρονταν παλαιότερα στους ναούς για την αρτοκλασία, τη θεία κοινωνία κ.ά.
Τρόφιμα
άρτος,ο - αφράντα,η
Οι άρτοι παρασκευάζονταν σε ειδικές περιπτώσεις όπως στις εορτές Αγιών, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, στους γάμους και τα μνημόσυνα ως προσφορά στην εκκλησία.