Κατανάλωση οσπρίων

Λουβί φρέσκο σερβιρισμένο με μαύρες ελιές, λαχανικά και τόνο.

Ο αρχιμανδρίτης Λεόντιος Χατζηκώστας αναφέρει ότι το πιο συνηθισμένο από τα όσπρια που κατανάλωναν οι χωρικοί ήταν τα κουκιά και σημειώνει ότι αν στην Ελλάδα τα φασόλια θεωρούνταν το εθνικό φαγητό των Ελλήνων, για την Κύπρο το φαγητό αυτό ήταν τα κουκιά.

Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων

Περιγραφή Σιτηρεσίου

Σύμφωνα με τον αρχιμανδρίτη Λεόντιο Χατζηκώστα, η οσπριοφαγία μαζί με το ψωμί, που κατά ψαλμωδό "καρδίαν ανθρώπου στηρίζει", ήταν την εποχή του μεσοπολέμου, το κύριο διαιτολόγιο των χωρικών. Κουκιά, φασόλια, φακές, λουβάνα κ.ά. που τα καλλιεργούσαν και τα παρήγαγαν οι ίδιοι. Αναφέρει επίσης ότι το πιο συνηθισμένο από αυτά ήταν τα κουκιά και σημειώνει ότι αν στην Ελλάδα τα φασόλια θεωρούνταν το εθνικό φαγητό των Ελλήνων, για την Κύπρο το φαγητό αυτό ήταν τα κουκιά (Χατζηκώστας Λ. 1986, σ. 104). Οι ίδιοι οι Κύπριοι, αν και δυσφορούσαν από την μονοτονία της τακτικής κατανάλωσης κουκιών, τα εκτιμούσαν τόσο για τις θρεπτικές («Τα κουτσιά πιάνουν») όσο και για τις γευστικές τους ιδιότητες («Εν’ γλυτζειά», «Εν’ μελούδκια») (Χατζιωνάς 1971, σ. 118).

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Εποχή μεσοπολέμου, 20ος αιώνας

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Τα όσπρια είναι αναπόσπαστο κομμάτι όχι μόνο της κυπριακής, αλλά και της ευρύτερης μεσογειακής κουζίνας. Για τους ασθενέστερους οικονομικά χωρικούς, τα όσπρια αποτελούσαν πρώτιστη πηγή πρωτεΐνης και σημαντική πηγή πολλών άλλων απαραίτητων θρεπτικών συστατικών. Αντίστοιχα και στην Κύπρο, τα όσπρια και κυρίως τα κουκιά, τα φασόλια, τα λουβιά και τα ρεβίθια αποτελούσαν την πρώτιστη πηγή διαιτητικής πρωτεΐνης (Gass et al 1996). Η σημασία όμως των οσπρίων σταδιακά περιορίσθηκε κατά πολύ μετά το 1960, οπότε και σημειώθηκε μια παράλληλη αύξηση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων (Gass et al 1996).
Τα όσπρια είναι τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες που παρέχουν πρωτεΐνη, υδατάνθρακες βραδείας απορρόφησης, φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Αν και πλούσια σε πρωτεΐνη, εντούτοις αυτή δεν είναι υψηλής βιολογικής αξίας. Συμπληρώνοντας όμως όσπρια με δημητριακά, κόνδυλους ή ελαιούχους καρπούς, οι κύπριοι χωρικοί εξασφάλιζαν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, πιθανόν εφάμιλλη με τη ζωική.

Βιβλιογραφία

Gass T., Ambrose M., Le Guen J., Hadjichristodoulou A., Blixt S. (1996) Report of a Working Group on Grain Legumes, European Cooperative Programme for Crop Genetic Resources Networks (ECP/GR) (First Meeting 14-16 July 1995), 32-38.

Χατζηκώστας, Λ. (1986) "Τα κουκιά στη δίαιτα και την παράδοση του λαού μας", Λαογραφική Κύπρος, ΙΣΤ' (36), 103-107.

Χατζιωνάς, Σ. (1971) «Το φαγητό στην Άλωνα», Λαογραφική Κύπρος, Α (1), 118-121.

Ερευνητής/Καταχωρητής

Βαρβάρα Γιάγκου

Φωτογραφίες