Κόνδυλοι του Helianthus tuberosus.
Ο κόνδυλος του ηλιανθούς φυτού Helianthus tuberosus
Ονομασία - Προέλευση
Είδος κόνδυλου που προέρχεται από τη βόρεια Αμερική και είναι σπάνιος στη Μεσόγειο.
Helianthus tuberosus (Ηλίανθος κονδυλόριζος) . Στην αγγλική ονομάζεται Jerusalem artichoke, - ωστόσο το φυτό ούτε σχετίζεται με την πόλη της Ιερουσαλήμ ούτε είναι είδος αγκινάρας.
Λόγω μιας παλιάς παρανόησης, στη βόρεια Ευρώπη, το κολοκάσι πολλές φορές -λανθασμένα- αποδίδεται ως "Jerusalem artichoke''.
Στην Κύπρο ονομάζεται επίσης πορτοκολόκασον, πορδοκολόκασον, μυρμηνινιά.
Στα τούρκικα ονομάζεται "Γερ-ελμάσι".
Γεννάδιος ΠΓ (1914, σελ. 412-3)
Το μαγείρευαν τηγανιτό. Φαρμακίδου ΞΠ (2003, σελ. 260) Τηγανιτό το μαγείρευαν και στο Ριζοκάρπασο (Προφορική μαρτυρία Νάσας Παταπίου από το Ριζοκάρπασο)
Μαρτυρία από το χωριό Πεδουλάς, αναφέρει ότι το μαγειρεύουν όπως τις "πατάτες αντινακτές" , δηλαδή αφού το τηγανίσουν σε ελαιόλαδο, το "σβήνουν" με κρασί κόκκινο στερκόν και κόλιανδρο ξηρό. Επίσης βραστό, με λεμόνι και ελαιόλαδο. Το μαγειρεύουν και το τρώνε με τη φλούδα, αφού αφαιρέσουν τους κόνδυλους, οι οποίοι μαζεύουν χώμα.
Προφορική μαρτυρία Μάρως Λαζάρου, ετών 72 , Πεδουλάς
Αύγουστος, 2011
Καταγραφή: Στάλω Λαζάρου
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Εδώ μπορείτε να δείτε πλήρη διατροφική ανάλυση του γλυκοκολόκασου. http://nutritiondata.self.com/facts/vegetables-and-vegetable-products/2456/2
Σημειώνεται ότι είναι πολύ καλή πηγή σιδήρου, εφόσον μία μερίδα καλύπτει το 28% των ημερησίων αναγκών.
Δεν είναι γνωστό εάν συνδεόταν παλιότερα με οποιεσδήποτε εορταστικές περιστάσεις.
Δεν είναι γνωστές οποιεσδήποτε συμβολικές χρήσεις.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Ο πολλαπλασιασμός του φυτού είναι πολύ εύκολος. Αναφέρεται ότι στον Πεδουλά φύτρωνε στα περιβόλια στα χωράφια των χωρικών. Πράγματι, στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι μπορεί να εξαπλωθεί πολύ εύκολα, όπως τα ζιζάνια (en.wikipedia.org/wiki/Jerusalem_artichoke)
Προφορική μαρτυρία Μάρως Λαζάρου, ετών 72 , Πεδουλάς
Αύγουστος, 2011
Καταγραφή: Στάλω Λαζάρου
Γεννάδιος ΠΓ. (1914). Φυτολογικόν λεξικόν. Τυπογραφείον Παρασκευά Λεώνη: Αθήνα.
Φαρμακίδου ΞΠ (1983). Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Β', έκδ. Θεοφανώς Δ. Κυπρή], Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία, 2η έκδ, 2003.
Προφορική μαρτυρία Μάρως Λαζάρου, ετών 72 , Πεδουλάς
Αύγουστος, 2011
Καταγραφή: Στάλω Λαζάρου
Στάλω Λαζάρου, Αντωνία Ματάλα
Κολοκασούδιν ή γλυκοκολόκαον. Τηγανίζεται σε ελαιόλαδο και σβήνεται με κρασί κόκκινο στερκό και κόλιανδρο, στάδιο παρασκευής 1, Λευκωσία 30/4/24.
φωτ: Κατερίνα Λαζάρου
Κολοκασούδιν ή γλυκοκολόκαον. Τηγανίζεται σε ελαιόλαδο και σβήνεται με κρασί κόκκινο στερκό και κόλιανδρο, στάδιο παρασκευής 2, Λευκωσία 30/4/24.
φωτ: Κατερίνα Λαζάρου
Κολοκασούδιν ή γλυκοκολόκαον. Τηγανίζεται σε ελαιόλαδο και σβήνεται με κρασί κόκκινο στερκό και κόλιανδρο, στάδιο παρασκευής 3, Λευκωσία 30/4/24.
φωτ: Κατερίνα Λαζάρου
Κολοκασούδιν ή γλυκοκολόκαον. Τηγανίζεται σε ελαιόλαδο και σβήνεται με κρασί κόκκινο στερκό και κόλιανδρο, στάδιο παρασκευής 4, Λευκωσία 30/4/24.
φωτ: Κατερίνα Λαζάρου
Κολοκασούδιν ή γλυκοκολόκαον. Τηγανίζεται σε ελαιόλαδο και σβήνεται με κρασί κόκκινο στερκό και κόλιανδρο, στάδιο παρασκευής 5, Λευκωσία 30/4/24.
φωτ: Κατερίνα Λαζάρου
Παραδοσιακές Συνταγές
Αρνίσια φιλετάκια με πούλλες λεμονάτες και κόλιαντρο
Στη σύγχρονη αυτή συνταγή, τα φιλετάκια αρνιού συνοδεύονται με πούλλες που παρασκευάζονται κατά τον συνήθη παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή τηγανητές λεμονάτες με κόλιανδρο. Ο συνδυασμός κρέατος με κολοκάσι…
Τρόφιμα
Γέλερμασι
Είδος γλυκιάς πατάτας. Το γέλερμασι καταναλωνόταν νωπό. Επίσης το μαγείρευαν όπως τις πατάτες τις αντιναχτές, δηλαδή τηγανιτό και ψημένο σε κρασί.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καππαμάς καππάκι
Πιάτο που συνηθίζεται στα Κοκκινοχώρια. Παλαιότερα το έφτιαχναν στα οικογενειακά τραπέζια τα Χριστούγεννα αλλά και γενικότερα κατά το χειμώνα, εποχή παραγωγής του κολοκασιού. Η συνταγή προέρχεται από…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κολοκάσι με κουπέπια
Αφού τσιγαριστεί το κολοκάσι, προστίθενται από πάνω τα κουπέπια. Ακολουθεί το ταυτόχρονο ψήσιμό τους σε σάλτσα ντομάτας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουνέλι με αρωματικά στον φούρνο μαζί με πουρέ κολοκασιού, κολοκύθα βραστή και σάλτσα ροδιού
Πρωτότυπη μαγειρική σύλληψη, βασισμένη στο πάντρεμα γνωστών πρώτων υλών της κυπριακής κουζίνας. Ξεχωρίζει η σάλτσα ροδιού με κρασί, αρωματικά βουνού και χαρουπόμελο, που ντύνει υπέροχα το πιάτο.
Τρόφιμα
Πορτοκολόκασον
Ένας ξεχασμένος κόνδυλος, το γνωστό στους παλιούς γέρελμασιν, γλυκοκολάσον ή πορτοκολόκασον επανακτά τη δόξα του στα τραπέζια των καλοφαγάδων.