Γέλερμασι.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Είδος γλυκιάς πατάτας. Το γέλερμασι καταναλωνόταν νωπό. Επίσης το μαγείρευαν όπως τις πατάτες τις αντιναχτές, δηλαδή τηγανιτό και ψημένο σε κρασί.
Ονομασία - Προέλευση
Είδος γλυκιάς πατάτας, μικρού μεγέθους με ακανόνιστο σχήμα. Ο κόνδυλος ανήκει στο είδος Helianthus tuberosus.
Η προέλευση της λέξης γέλερμασι είναι τούρκικη (Πετάσης 1992, 256).
Οι βολβοί του φυτού ονομάζονταν κόμποι (Πετάσης 1992, 256).
Το γέλερμασι καταναλωνόταν νωπό από τους κατοίκους της Κυθρέας. Επίσης το παρασκεύαζαν όπως τις πατάτες τις αντιναχτές. Συγκεκριμένα τηγάνιζαν ολόκληρους τους βολβούς, που ονομάζονταν κόμποι, και στη συνέχεια προσέθεταν κρασί και συνέχιζαν το βράσιμο σε σιγανή φωτιά. Κατά τη διάρκεια του ψησίματος δεν ανακάτευαν με κουτάλα, αλλά κρατούσαν την κατσαρόλα και την ανακινουσαν. Γι' αυτό και ο συγκεκριμένος τρόπος ψησίματος ονομαζόταν αντιναχτός (Πετάσης 1992, 256).
Το γέλερμασι ήταν παραγωγή της Λαπήθου. Το έπλεναν για να φύγουν τα χώματα, το χάραζαν στη μέση ή το μοίραζαν στα δύο, το αλάτιζαν και το τηγάνιζαν. Η γεύση του ήταν γλυκιά και τρωγόταν με χυμό λεμονιού (βλ. ιστοσελίδα: Λάπηθος αναμνήσεις - Κυρίως φαγητά, http://goo.gl/EOj8tT)
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Πετάσης, Γ. (1992). Η κωμόπολη της Κυθρέας: ιστορική, αρχαιολογική, πολιτιστική και λαογραφική επισκόπηση, Στέλιος Λειβαδιώτης Λτδ., Λευκωσία.
Διαδικτυακή πηγή:
Ιστοσελίδα: Λάπηθος αναμνήσεις - Κυρίως φαγητά, http://goo.gl/EOj8tT (ημερομ. πρόσβασης 8.7.2016).
Δήμητρα Δημητρίου / Πετρούλα Χατζηττοφή
Γέλερμασι.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Παραδοσιακές Συνταγές
απόχτιν με πατάτες,το
Το απόχτιν και οι πατάτες ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας με μπόλικα μικρά κρεμμύδια (κοννάρι). Αφού ψηθεί, το φαγητό τοποθετείται σε κούζα [πήλινο δοχείο], για να μείνει μαλακό. Η συνταγή προέρχεται από…
Παραδοσιακές Συνταγές
Αρνίσια φιλετάκια με πούλλες λεμονάτες και κόλιαντρο
Στη σύγχρονη αυτή συνταγή, τα φιλετάκια αρνιού συνοδεύονται με πούλλες που παρασκευάζονται κατά τον συνήθη παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή τηγανητές λεμονάτες με κόλιανδρο. Ο συνδυασμός κρέατος με κολοκάσι…
Παραδοσιακές Συνταγές
βαζάνια με πατάτες,τα
Μετά το τηγάνισμά τους, οι μελιτζάνες και οι πατάτες ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας (γιαχνί).
Παραδοσιακές Συνταγές
Καππαμάς για χορτοφάγους
Το κουνουπίδι, το κολοκάσι και οι πατάτες μαρινάρονται και ψήνονται σε κρασί και χυμό νεραντζιού. Η συνταγή προέρχεται από τη Δερύνεια της επαρχίας Αμμοχώστου, και σε αυτήν αξιοποιούνται τα προϊόντα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Καππαμάς καππάκι
Πιάτο που συνηθίζεται στα Κοκκινοχώρια. Παλαιότερα το έφτιαχναν στα οικογενειακά τραπέζια τα Χριστούγεννα αλλά και γενικότερα κατά το χειμώνα, εποχή παραγωγής του κολοκασιού. Η συνταγή προέρχεται από…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κολοκάσι γιαχνί με χοιρινό
"Βάζουμε το κολοκάσι σε μια λεκάνη και σφίγγουμε το μισό λεμόνι πάνω. Κόβουμε το κρέας σε μικρά κομμάτια, [...] και το βάζουμε στην κατσαρόλα μέχρι να ροδοκοκκινίσει. Μετά προσθέτουμε το κρεμμύδι, το…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κολοκάσι καουρμάς
".. αφήνουμε (το κολοκάσι) να βράσει, καθαρίζουμε τις πατάτες και τις βάζουμε στην κατσαρόλα. Προσθέτουμε το χυμό της ντομάτας, το σέλινο, το αλάτι και το πιπέρι και το αφήνουμε μέχρι να ψηθεί." (…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κολοκάσι καππαμάς Μηλιάς Μεσαορίας
Στο πιάτο αυτό, το κολοκάσι συνδυάζεται με το αρνίσιο κρέας. Και τα δύο υλικά μαρινάρονται προηγουμένως σε κρασί, ενώ το περίσσευμα της μαρινάδας χρησιμοποιείται για το σβήσιμο του φαγητού.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κολοκάσι με κουπέπια
Αφού τσιγαριστεί το κολοκάσι, προστίθενται από πάνω τα κουπέπια. Ακολουθεί το ταυτόχρονο ψήσιμό τους σε σάλτσα ντομάτας.
Τρόφιμα
κολοκάσιν,το
Η παλαιότερη αναφορά στο κολοκάσιν της Κύπρου ανάγεται στο 1191 μ.Χ., σύμφωνα με την οποία σερβιρίστηκε σε δείπνο για τον εορτασμό του γάμου του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου με τη Βερεγγάρια στο Κάστρο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κοτόπουλο και πατάτες καππαμάς
Αφού τσιγαριστούν, το κοτόπουλο και οι πατάτες ψήνονται σε κρασί. Η συνταγή προέρχεται από την κατεχόμενη Άσσια της περιοχής Μεσαορίας (επαρχία Αμμοχώστου).
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουνέλι με αρωματικά στον φούρνο μαζί με πουρέ κολοκασιού, κολοκύθα βραστή και σάλτσα ροδιού
Πρωτότυπη μαγειρική σύλληψη, βασισμένη στο πάντρεμα γνωστών πρώτων υλών της κυπριακής κουζίνας. Ξεχωρίζει η σάλτσα ροδιού με κρασί, αρωματικά βουνού και χαρουπόμελο, που ντύνει υπέροχα το πιάτο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κρέας, κολοκούι, πατάτα γιαχνί
Το χοιρινό κρέας, τα κολοκυθάκια και οι πατάτες τηγανίζονται ξεχωριστά, και στη συνέχεια ψήνονται μαζί σε σάλτσα ντομάτας με κρεμμύδι. Συνταγή από τη Χοιροκοιτία της επαρχίας Λάρνακας.
Τρόφιμα
Κυπριακή πατάτα 'κοκκινογής'
Διακρίνεται εύκολα από το κοκκινωπό της χρώμα που αποκτάται από το εύφορο κόκκινο χώμα των Κοκκινοχωριών όπου κυρίως καλλιεργείται.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μουσακάς με πατάτες
Κυπριακή εκδοχή του μουσακά, που φτιαχνόταν από παλιά. Ήταν απλό φαγητό, αφού παρασκευαζόταν μόνο με πατάτες και κιμά, χωρίς μπεσαμέλ. Σερβιριζόταν συνήθως στους γάμους. Σήμερα, ορισμένες γυναίκες…
Τρόφιμα
πατάτες (σπαστές) αντιναχτές,οι
Μικρές διαλεχτές πατάτες που πλένονται και τηγανίζονται ακαθάριστες.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες αντιναχτές
Οι αντιναχτές πατάτες σερβίρονται κυρίως ως συνοδευτικό για κρέας. Πολύ συχνός είναι ο συνδυασμός τους με τα αφέλια, κρασάτα κομματάκια χοιρινού. Δείτε εδώ την εκτέλεση της συνταγής για τις πατάτες…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες αντιναχτές με λουκάνικα στην κατσαρόλλα
Η νεότερη αυτή συνταγή, που διασκευάζει με ένα πολύ ιδιαίτερο τρόπο τη γνωστή συνταγή για πατάτες αντιναχτές, προέρχεται από τα Χανδριά της περιοχής Πιτσιλιάς (ορεινή επαρχία Λεμεσού). Το…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες αντιναχτές με τη λούντζα
Φαγητό βασισμένο στο διαδεδομένο γευστικό και αρωματικό συνδυασμό κρασιού και κόλιανδρου. Η συνταγή διασκευάζει τις κλασικές συνταγές για πατάτες αντιναχτές, με βασική διαφοροποίηση την προσθήκη της…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες γιαχνί
Οι πατάτες τηγανίζονται ελαφρά μαζί με κρεμμύδι, και στη συνέχεια ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες γιαχνί Κλήρου
Σ' αυτή την ιδιαίτερη παραλλαγή της συνταγής για πατάτες γιαχνί, οι πατάτες ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας μαζί με ρύζι. Το φαγητό αρωματίζουν αρτυσιά (κύμινο) και κανέλα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες γιαχνί με καροτζέφαλα
"... προσθέτουμε τις πατάτες κομμένες, νερό και πάστα ντομάτας. Βάζουμε και κομμάτια από καροτζέφαλα και τα αφήνουμε να βράσουν, μέχρι να ψηθούν οι πατάτες." (Μαρούλλα Οικονομίδου, Πεδουλάς)
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες γιαχνί με κολοκυθάκια και μάραθο
"Ρίχνουμε το κρεμμύδι, το σέλινο και το μάραθο να τηγανιστούν ελαφρά. Διαλύουμε τη σάλτσα με ένα ποτήρι νερό και τη ρίχνουμε επάνω από τις πατάτες." (Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες γιαχνί χωρίς ντομάτα, με σπιτικό φιδέ
Οι πατάτες κόβονται σε κύβους και βράζονται σε ζωμό κότας, μαζί με τον σπιτικό φιδέ και τσιγαρισμένο κρεμμύδι. Η συνταγή προέρχεται από το Λιοπέτρι της επαρχίας Αμμοχώστου. Σε σπίτια γεωργών…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες με αγκινάρες
Οι πατάτες και οι αγκινάρες ψήνονται μαζί με κρεμμύδια στο φούρνο. Προστίθενται ελαιόλαδο και λεμόνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες με κρεμμύδια
Για τη συνταγή αυτή χρησιμοποιούνται φρέσκα κρεμμυδάκια, χοντροκομμένα. Τηγανίζονται μαζί με τις πατάτες.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες με νερό
Αφού τηγανιστούν με τη φλούδα, οι πατάτες ψήνονται σε νερό. Η συνταγή προέρχεται από τον Κάτω Μύλο της περιοχής Πιτσιλιάς.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες με τσίππα
"Το φαγητό αυτό το φτιάχναμε τον χειμώνα που είχαμε τσίππα από το γάλα του προβάτου. [...] Από τον Γενάρη και για 4 μήνες που μπορούσαμε να φτιάξουμε τσίππα, τρώγαμε το φαγητό αυτό μέχρι και 2 φορές…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες ολόκληρες στο φούρνο, με τη φλούδα
Αφού ψηθούν στο φούρνο, οι πατάτες σερβίρονται με βούτυρο και μαϊντανό. Συνήθως αποτελούν συνοδευτικό πιάτων με κρεας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατάτες στα κάρβουνα
Απλή μέθοδος παρασκευής πατατών. Τυλίγονται σε ασημόχαρτο και ψήνονται μέχρι να μαλακώσουν.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατατοσαλάτα
Οι βρασμένες πατάτες συνδυάζονται με μαϊντανό και φρέσκο κρεμμυδάκι, ενώ τη σαλάτα νοστιμίζει το κλασικό λαδολέμονο. Η συνταγή προέρχεται από το Παλαιχώρι της επαρχίας Λευκωσίας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πατατοσαλάτα με αυγά
Οι πατάτες βράζονται με τη φλούδα τους. Όταν κρυώσουν, κόβονται σε κομμάτια και αναμειγνύονται με τα επίσης βρασμένα αυγά και τα υπόλοιπα υλικά της σαλάτας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πούλλες ή πούλλες αντιναχτές
Το κολοκάσι τηγανίζεται, και στη συνέχεια σβήνεται με χυμό λεμονιού και αρωματίζεται με ξηρό κόλιανδρο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς με πατάτες
Η εκδοχή αυτή του τταβά προέρχεται από το χωριό Βάσα Κοιλανίου. Οι γυναίκες του χωριού βάζουν στο φαγητό πατάτες, αρνίσιο κρέας, αρτυσιά και πάπρικα. Ο τταβάς σερβίρεται συνήθως στο κυριακάτικο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χοιρινό καππαμάς με κολοκάσι και κουνουπίδι
Η συνταγή προέρχεται από το Λευκόνοικο της επαρχίας Αμμοχώστου. Ο καππαμάς ήταν φαγητό, το οποίο παρασκεύαζαν στην περιοχή Αμμοχώστου κυρίως τα σαββατοκύριακα ή τις αργίες, καθώς ήταν έδεσμα που…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψητό με πατάτες
Το ψητό είναι το πλέον διαδεδομένο κυπριακό φαγητό με κοτόπουλο ή άλλο κρέας, ψημένο στο φούρνο. Συνδέεται κατεξοχήν με το οικογενειακό γεύμα της Κυριακής.