ραβ(κ)ιόλες,οι - ραβ(κ)ιόλια,τα

«Ραβιόλες»

«Ραβιόλες»

Πηγή: http://www.kasarolla.com/

«Ραβιόλες»

Είδος φαγητού από ζυμάρι με παραγέμισμα από τυρί.

Ονομασία - Προέλευση
Κυπριακή Ονομασία
ραβ(κ)ιόλες, ραβ(κ)ιόλια
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Τα ραβιόλια είναι είδος ζυμαρικού με παραγέμισμα από τυρί (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα ραβκιόλα,η, 457; Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα ραβκιόλα,η, 417).

Η Ευγενία Πέτρου-Ποιητού σημειώνει ότι η γέμιση ήταν είτε με τυρί είτε με κρέας (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Ραβιόλες, 124).

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < ιταλ. ravioli (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα ραβκιόλα,η, 457; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Ραβιόλες, 124). Η Πέτρου-Ποιητού αναφέρει πως η πρώτη γέμιση ήταν από γογγύλια (raves) σε λάδι (oli) και κρέας (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Ραβιόλες, 124).
< λατ. rapulum = ράπυς, γογγύλι, λόγω της ομοιότητας του ή της λεπτότητας του σχήματος (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα ραβκιόλα,η, 417)

στον εν. ονομ. η ραβκιόλα (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα ραβκιόλες,οι, 343)

Μέθοδος Εξασφάλισης
Άλλο
Μέθοδος Επεξεργασίας

1) Παρασκευάζονταν (όπως και σήμερα) ως εξής: Ζύμωναν τριμμένο τυρί (χαλλούμιν) με αβγά. Το μείγμα αυτό ονομάζεται φωκός (όπως και στις φλαούνες). Μετά τοποθετούσαν πάνω σε ένα λεπτότατο φύλλο ζύμης μικρά τμήματα φωκού, τα οποία περιτύλιγαν με τη ζύμη και τα έκοβαν στο σχήμα των πουρεκκιών. Τις έψηναν αφού τις έβραζαν μέσα σε ζωμό ή απλό νερό. Σερβίρονταν αφού τις άρτυζαν με τρίμμαν (από αναρήν ή χαλλούμιν). Κάποιοι τις περιάλειφαν με λειωμένο βούτυρο, όπως και τα μακαρόνια (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα ραβκιόλες,οι, 343).
Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος σημειώνει τα ίδια, διευκρινίζοντας πως ο φουκός ήταν είδος κρέμα και παρασκευαζόταν με τρίμμα τυριού, γάλα και αβγά (Κυπρή 1989, λήμμα ραβιόλες,οι, 288).

2) Γίνονταν με απλό ζυμάρι για το φύλλο και γέμιση από χαλλούμιν, αβγό και δυόσμο. Άνοιγαν ένα μεγάλο φύλλο με τη σαΐτα, έβαζαν γραμμή τη γέμιση κατά διαστήματα και γυρίζοντας την άκρη του φύλλου τα σκέπαζαν. Τα έκοβαν είτε με το ποτήρι, είτε με το καμπανελλίν δηλαδή το κουδούνι των προβάτων, είτε αργότερα με το τροχούδιν. Τις έβραζαν σε σκέτο νερό ή ζωμό κότας ή σε νερό στο οποίο έβραζαν ένα κομμάτι χοιρινό λίπος (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 264).


** Για τη συνταγή των ραβ(κ)ιόλων, βλ. λήμμα ραβιόλες,οι; ραβιόλες κορνιώτικες με αναρή,οι, στην κατηγορία Παραδοσιακές Συνταγές.

Διατροφική Αξία

Σε μερικά χωριά, όπως το Λευκόνοικο και τον Βαθύλακα, πρόσθεταν στη γέμιση και κανέλα. Στην Καλοψίδα αναμείγνυαν λίγη αναρή μαζί με το χαλλούμιν. Στη Λύση ετοίμαζαν τη γέμιση με τριμμένο χαλλούμιν, αβγό και κανέλα, χωρίς δυόσμο.
Σε μερικά χωριά, όπως η Κατωκοπιά, δεν έβραζαν τις ραβκιόλες αλλά τις έψηναν στο σάτζ̆ιν ή τις τηγάνιζαν. Μια περιγραφή από τη Νέτα, αναφέρει ότι στις ραβκιόλες πρόσθεταν επιπλέον ζάχαρη και σταφίδες (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 264).

Εορταστικές Περιστάσεις

Οι ραβκιόλες συνηθίζονταν τις Σήκωσες της Τυρινής, δηλαδή την εβδομάδα της τυροφάγου, γιατί τότε έτρωγαν μόνο φαγητά με τυρί, γάλα και αβγό (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 264; Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα ραβκιόλα,η, 417).

Χρονολογία
19ος - 21ος αι.
Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2014), Θησαυρός της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικός, Ετυμολογικός, Φρασεολογικός και Ονοματολογικός, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,74, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.


Πηγή φωτογραφίας:

«Ραβιόλες» (http://www.kasarolla.com/)

Ερευνητής/Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου, Βαρβάρα Γιάγκου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ