Εργοστάσια παραγωγής Λουκουμιών (Γεροσκήπου)
Οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου λουκουμιών 'Αφροδίτη', πριν τη μεταφορά του στην Βιοτεχνική Γεροσκήπου, Αριστείδου Χρ. (2008) 305.
Το πρώτο εργοστάσιο που ιδρύθηκε στην Γεροσκήπου το 1895.
Η Γεροσκήπου είναι γνωστή παγκύπρια για την παραγωγή των λουκουμιών. Αυτό το παραδοσιακό κυπριακό γλύκισμα είναι γνωστό και ως λίζον και για έναν σχεδόν αιώνα προσφερόταν ως κεραστικό στα καφενεία της υπαίθρου και στα σπίτια. Τα λουκούμια εξακολουθούν να παρασκευάζονται και να πωλούνται στη Γεροσκήπου και σήμερα. Χρησιμοποιούνταν και από τους μωαμεθανούς στις γιορτές της μουσουλμανικής θρησκείας, ιδιαίτερα στο σεκέρ-μπαϊράμ και κατά τις τελετές της περιτομής.
Περιγραφή Χώρου
Το πρώτο εργοστάσιο λουκουμιών στη Γεροσκήπου ιδρύθηκε το 1895. Η οικοτεχνία αυτή έχει ήδη μια μακρά παράδοση ενός σχεδόν αιώνα. Η ίδρυση του εργοστασίου αυτού, που ήταν και το πρώτο που ιδρύθηκε στο χωριό, υπήρξε μια πρωτοποριακή ενέργεια για τα δεδομένα της εποχής. Ιδρυτής του υπήρξε ο Σοφοκλής Αθανασίου, κάτοικος του χωριού Γεροσκήπου και πεθερός του Γαβριήλ Χατζηζηνοβίου, που αργότερα διαδέχθηκε τον Σοφοκλή στη διαχείριση του εργοστασίου λουκουμιών.
Ο Σοφοκλής ίδρυσε το εργοστάσιο μετά την επιστροφή του από την Ελβετία (εκεί είχε εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού ο αδελφός του) και την Τουρκία Αττάλεια) όπου διδάχθηκε την τέχνη της παρασκευής λουκουμιών. Ο ίδιος ασχολήθηκε με την παρασκευή λουκουμιών μέχρι τον θάνατο του. Την τέχνη αυτή μετέδωσε αρχικά στη θυγατέρα του, Χαρίκλεια Σοφοκλέους, και αργότερα, μετά το 1915, στον γαμπρό του, Γαβριήλ Χατζηζηνοβίου, που έκτοτε μέχρι τον θάνατο του (1964) ασχολήθηκε με την παρασκευή λουκουμιών. Το ζεύγος Γαβριήλ Χατζηζηνοβίου έθεσε σε νέα βάση την παρασκευή λουκουμιών, ανοίγοντας ζαχαροπλαστείο στο οποίο εκτός από λουκούμια, πωλούσαν επίσης κουφέττες και πίσσα.
Μετά τον θάνατο του Γαβριήλ Χατζηζηνοβίου την επιχείρηση ανέλαβε ο γιος του, Νικόδημος, ο οποίος προέβη στον εκσυγχρονισμό της με την εισαγωγή σύγχρονων μηχανημάτων. Ταυτόχρονα μετονόμασε την επιχείρηση του σε «Βιομηχανία Λουκουμιών Αφροδίτη Γεροσκήπου». Αργότερα, παρόμοια εργαστήρια για την παρασκευή λουκουμιών ίδρυσαν άλλα τρία αδέλφια του με τις ακόλουθες τρεις διαφορετικές εμπορικές επωνυμίες: «Λουκούμια Πύραμος», «Λουκούμια Πάφος» και «Λουκούμια Αρσινόη».Αριστείδου Χρ. (2008) 304-5.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Για την παρασκευή των λουκουμιών χρησιμοποιούσε μεγάλο καζάνι που έβραζε με ξύλα. Σ' αυτό έλιωνε τη ζάχαρη που ήταν το κυριότερο συστατικό των λουκουμιών και μαζί την αμυγδαλόψίχα, τον νισιαστέ, το αραβοσιτάλευρο (κορν φλάουερ) και τα αρώματα που αποτελούσαν το μείγμα. Για το ανακάτεμα του μείγματος, που έπρεπε να γίνεται συνέχεια για να μην κολλήσει, χρησιμοποιείτο μεγάλη κουτάλα. Το ανακάτεμα ήταν δουλειά ειδικού εργάτη, του Κυριάκου του Τυφλού, ο οποίος στην παρασκευή των λουκουμιών αφιέρωσε μια ολόκληρη ζωή. Ο Γαβριήλ και η Χαρίκλεια Χατζηζηνοβίου κράτησαν μυστικό τον τρόπο παρασκευής των λουκουμιών. Την τέχνη αυτή δίδαξαν μόνο στα παιδιά τους. Με την οικοτεχνία αυτή απασχολούνταν όλα τα παιδιά της οικογένειας. Σήμερα για την παρασκευή λουκουμιών ασχολούνται τα τέσσερα από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ Χατζηζηνοβίου.
Αριστείδου Χρ. (2008) 304.
Αριστείδου Χρ. (2008) 'Οικοτεχνία, Βιομηχανία, Ασχολίες', στο Γεροσκήπου, Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, Δήμος Γεροσκήπου, Κύπρος, 289-315.
Ελένη Χρίστου
Τρόφιμα
Παφίτικη πίσσα
Η Παφίτικη πίσσα (ή τρεμιθόπισσα) παρασκευάζεται από τη ρητίνη της τρεμιθκιάς ή τρήμιθου (Pistacia terebinthus ή Pistacia atlantica, subsp. Cypricola).
Τρόφιμα
Πίσσα παφίτικη (Μαστίχα)
Η τερεβινθίνη, γνωστή ως πίσσα, λαμβάνεται από τρεμιθιές μεγάλης ηλικίας από εντομές σε διάφορα σημεία του κορμού του δένδρου με τσεκούρι ή αξίνη. Από τις πληγές, που κατ' αυτόν τον τρόπο…
