Παφίτικη πίσσα.
Πηγή: ©Στάλω Λαζάρου.
Η Παφίτικη πίσσα (ή τρεμιθόπισσα) παρασκευάζεται από τη ρητίνη της τρεμιθκιάς ή τρήμιθου (Pistacia terebinthus ή Pistacia atlantica, subsp. Cypricola).
Ονομασία - Προέλευση
Η Παφίτικη πίσσα (ή τρεμιθόπισσα) παρασκευάζεται από τη ρητίνη του
τρέμιθου ή τρήμιθου (Pistacia terebinthus ή Pistacia atlantica, subsp. Cypricola). Είναι σκληρή με έντονη χαρακτηριστική γεύση ρητίνης.
Αφού συλλεχθεί η ρητίνη από τις χαρακιές του κορμού του τρέμιθου, φιλτράρεται πολύ αργά (1-2 μέρες) μέσω ενός κλαδιού θυμαριού και συλλέγεται η ‘τριμηντίνα’. Η τριμηντίνα ζεσταίνεται μέχρι να
ρευστοποιηθεί και φιλτράρεται ξανά μέσα από ύφασμα σε δοχείο που περιέχει λίγο κρύο νερό, ώστε να κρυώσει και να μπορεί να δουλευτεί στο χέρι (Πανάρετος Α., 1979). Η τριμηντίνα μαλάσσεται κομμάτι-κομμάτι για περίπου μισή ώρα μέχρι το χρώμα της από κιτρινωπό να γίνει άσπρο. Τα κομμάτια της πίσσας τοποθετούνται σε καθαρό, υγρό ύφασμα για 24 ώρες για να κρυώσουν / στεγνώσουν και τυλίγονται σε λαδόχαρτο (Ριζοπούλου – Ηγουμενίδου, 2008).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Χρησιμοποιείται αποκλειστικά για μάσημα όπως οι κοινές μαστίχες. Σύμφωνα με τις πηγές παλιά προοριζόταν για γυναικεία χρήση(Σακελλαρίου Α.,1855).
Δεν είναι γνωστό εάν παλιότερα συνδεόταν με εορταστικές περιστάσεις.
Δεν είναι γνωστές οποιεσδήποτε συμβολικές χρήσεις.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Tο κέντρο παραγωγής της Παφίτικης πίσσας ήταν το άλλοτε αμιγές
Τουρκοκυπριακό χωριό της Πάφου, Λέμπα (Πανάρετος Α., 1979). Παραγόταν επίσης στα γειτονικά χωριά Τάλα και Κισσόνεργα, όπου ευδοκιμούσε ο τρέμιθος. Οι κύριοι παραγωγοί πίσσας ήταν Τουρκοκύπριοι. Μετά τις διακοινοτικές ταραχές του 1963, οπότε οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν τα χωριά τους, σε συνδυασμό με τη μείωση του αριθμού των τρέμιθων, η παραγωγή της πίσσας σταμάτησε. Σήμερα, η ρητίνη εισάγεται. Κέντρο παραγωγής της Παφίτικης Πίσσας είναι η Γεροσκήπου, όπου τοπικές βιοτεχνίες ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή μέθοδο παραγωγής.
Σακελλάριου ΑΑ. (1855). Τα Κυπριακά τόμος 1, Εκδόσεις ΙΩ Αγγελόπλου, Αθήνα.
Πανάρετος Α. (1979). Η πίσσα της Πάφου. Λαογραφική Κύπρος, 9:26:53-54.
Υπουργείο Γεωργίας , Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010).Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου, Λευκωσία, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Γ.Τ.Π. 379/2010–2.000.
Στάλω Λαζάρου, Αντωνία ματάλα, Δήμητρα Δημητρίου
Παφίτικη πίσσα.
Πηγή: ©Στάλω Λαζάρου.
Χώροι Παραγωγής
Εργοστάσια παραγωγής Λουκουμιών (Γεροσκήπου)
Το πρώτο εργοστάσιο που ιδρύθηκε στην Γεροσκήπου το 1895. Η Γεροσκήπου είναι γνωστή παγκύπρια για την παραγωγή των λουκουμιών. Αυτό το παραδοσιακό κυπριακό γλύκισμα είναι γνωστό και ως…
Τρόφιμα
Πίσσα παφίτικη (Μαστίχα)
Η τερεβινθίνη, γνωστή ως πίσσα, λαμβάνεται από τρεμιθιές μεγάλης ηλικίας από εντομές σε διάφορα σημεία του κορμού του δένδρου με τσεκούρι ή αξίνη. Από τις πληγές, που κατ' αυτόν τον τρόπο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τρεμιθθόσουπα
Πιάτο του καθημερινού τραπεζιού, που καταναλωνόταν από αγροτικές οικογένειες μετά την εργασία στα χωράφια. Η συνταγή προέρχεται από την Άρμου της Πάφου.
