γλυσταρκές,οι

Χαρακτηριστικό των γλυσταρκών είναι το στρογγυλό τους σχήμα και οι πολλαπλές διασταυρώσεις λωρίδων ζύμης. Ο τρόπος διασταύρωσης των λωρίδων συχνά παραπέμπει στην πλέξη υφασμάτων ή ψαθιών.

Ονομασία - Συνταγή

Κυπριακή Ονομασία

γλυσταρκές

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Πρόκειται για κουλούρια-παξιμάδια από λωρίδες ζύμης, τυλιγμένες σε σησάμι.

Τοπικό όνομα εδέσματος

Γλισταρκές

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < Χριστός + μεσν. -αρεα και με παρετυμ. προς το γυρός (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα γλισταρκά - γυρισταρκά - χρισταρκά,η, 124).

Υλικά Συνταγής

~6.5 κιλά αλεύρι
1 κ.σ. κανέλα, γαρύφαλλο, γλυκάνισο χονδροκοπανισμένα
1 κ.γ. μαστίχα κοπανισμένη
~600 γρ. ζάχαρη
νερό χλιαρό
προζύμι

Εκτέλεση Συνταγής

Σε χλιαρό νερό διαλύεται το προζύμι μαζί με τη ζάχαρη.
Ζυμώνεται η ζύμη μέχρι να γίνει σφικτή και στη συνέχεια αφήνεται να μαλακώσει.
Με τη ζύμη φτιάχνονται τα κουλούρια και πασπαλίζονται με σησάμι. Αφήνονται για 3-4 ώρες μέχρι να φουσκώσουν και ψήνονται στον φούρνο (Αθανασιάδου 1985, 89).

Μέθοδος Μαγειρέματος

ψήσιμο σε φούρνο

Συνταγή

Υλικά: ~6.5kg αλεύρι
1 κ.σ. κανέλα, γαρύφαλλο, γλυκάνισσο χονδροκοπανισμένα
1 κ.γ. μαστίχα κοπανισμένη
~600 γρ ζάχαρη
Νερό χλιαρό
Προζύμι
Διαδικασία:
Σε χλιαρό νερό διαλύεται το προζύμι μαζί με τη ζάχαρη. Ζυμώνεται η ζύμη μέχρι να γίνει σφικτή και στη συνέχεια αφήνεται να μαλακώσει. Με τη ζύμη φτιάχνονται τα κουλούρια και πασπαλίζονται με σησάμι. Αφήνονται για 3-4 ώρες μέχρι να φουσκώσουν και ψήνονται στο φούρνο [ Χ. Στ. Κυπριανού, 1985]

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία

Οι γλυσταρκές χρησιμοποιούνταν από τα νεαρά ζευγάρια για να καλέσουν τους φίλους και τους συγγενείς στον γάμο τους, γι' αυτό και ονομάζονταν και καλέσματα (Χατζιωνάς 1971, 120).

Παρασκευάζονταν με τον ίδιο τρόπο, όπως και τα σησαμωτά (Αθανασιάδου 1985, 89).

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

19ος - 21ος αι.

Συμπληρωματικά Στοιχεία

** Για τις γλυσταρκές γενικά, βλ. λήμμα γλισταρκά,η στην κατηγορία Τρόφιμα.

Βιβλιογραφία

Αθανασιάδου Α. (1985), «Συνταγές ζυμαρικών από κατεχόμενα χωριά της Κύπρου», Λαογραφική Κύπρος 15,35, 82-93.

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Χατζηιωνάς Σ. (1971), «Το φαγητό στην Άλωνα», Λαογραφική Κύπρος 1,3, 118-121.

Πηγή φωτογραφίας:

«Γλυσταρκά» (Στάλω Λαζάρου)

Ερευνητής/Καταχωρητής

Δημητρίου Δήμητρα, Αργυρώ Ξενοφώντος

Σχετικό Περιεχόμενο

Τρόφιμα

γλισταρκά,η

Κουλούρι μεγάλο και λεπτό. Μέσα στο κουλούρι διασταύρωναν λεπτά κορδόνια ζυμάρι σε διάφορα σχέδια.

Τρόφιμα

Είδη ψωμιών τον 19ον αι. (Ψωμιά, ποξαμάτια, γλυσταριές, τα αρκατένα, τριμυθόπιττες, παννυχίδες)

Mας έτυχε να φτάσουμε σ’ ένα χωριό πολύ αργά τη νύχτα, απρόοπτα και πεινασμένοι, και να υποδεχτούν πολύ φιλόξενα αλλά να μην υπάρχει τίποτα στο σπίτι, ούτε ένα κομμάτι ψωμί, ούτε καν λίγο αλεύρι.…