Η πρώτη γραπτή αναφορά στην κερατέα χρονολογείται στον 5ο αι.μ.Χ.
Ονομασία - Προέλευση
Χαρουπιά
Στην κυπριακή διάλεκτο η κερατέα λέγεται 'χαρουπκιά' ή 'τερατσιά' (Γιαγκουλλής 1994 λημ.).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Η κερατέα είναι από τα συνήθισμένα είδη δέντρου στο νησί και για πολλά χρόνια η εκμετάλλευση του καρπού του αποτελούσε βασική δραστηριότητα της κυπριακής οικονομίας (Michaelides 1998, 32). Αρχαιολογικά κατάλοιπα μαρτυρούν την ύπαρξη της κερατέας στο νησί ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, οι γραπτές αναφορές ωστόσο για το δέντρο αυτό χρονολογούνται στην Ύστερη Αρχαιότητα. Μάλιστα σε αυτές της πηγές δεν δίνεται καμία πληροφορία για τη διάδωση, χρήση και κατανάλωση αυτού του καρπού.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Για την 'κερατέα' υπάρχουν δύο αναφορές σε αρχαία κείμενα. Χρονολογούνται στον 5ο αι.μ.Χ. και σχετίζονται με την τοποθεσία του τάφου του Απόστολου Βαρνάβα ο οποίος ήταν Κύπριος.
Οι αναφορές προέρχονται από τα κείμενα του Αλέξανδρου Μοναχού του Σαλαμίνιου (5ος αι.μ.Χ.) στο 'Εγκώμιον εις Άγιον Βαρνάβαν τον Απόστολον' και του Θεόδωρου Αναγνώστου (6ος αι.μ.Χ.) στην 'Εκκλησιαστική ιστορία'.
Κείμενα: 'Ας είναι σημάδι σου τούτο: Πήγαινε, λέει, έξω της πόλης προς τα δυτικά σ' απόσταση πέντε σταδίων , στον τόπο το λεγόμενο της Υγείας. Γιατί μέσω μου κάμνει ο Θεός τα θαύματα σ' εκείνο τον τόπο. Και σκάψε προς την χαρουπιά και θα βρεις μια σπηλιά και μέσα ένα κιβούρι' (Μετάφραση: Χατζηιωάννου 1975, 349)
'Το λείψανο του αποστόλου Βαρνάβα βρέθηκε στην Κύπρο (τον καιρό του Ζήνωνος) κάτω από το δέντρο κερατέα, έχοντας πάνω στο στήθος το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, γραμμένο από το Βαρνάβα' (Μετάφραση: Χατζηιωάννου 1975, 347)
Michaelides, D. (1998) 'The Food in Ancient Cyprus' στο: Lysaght, P. Food and the Traveller-Migration, Immigration, Tourism and Ethnic group, Nicosia: Intercollege Press, 32
Χατζηιωάννου, Κ. (1975) Η Αρχαία Κύπρος εις τας Ελληνικάς Πηγάς, τ.A'. Λευκωσία: Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου-εκδόσεις, 347-349
Νατάσα Χαραλάμπους
Παραδοσιακές Συνταγές
παστέλλιν χαρουπιού,το
Η παρασκευή παστελλιού από χαρούπια ήταν μια διαδικασία με πολλά στάδια και μακρά διάρκεια. Εξακολουθεί και σήμερα να εφαρμόζεται στο χωριό Ανώγυρα, το μοναδικό χωριό όπου συνεχίζει ακόμη να…
Τρόφιμα
Συλλογή χαρουπιών κατά τον 19ον-20ον αιώνα
" Με τα δκυο σου σσιέρκακορούα μου, νανεταρουμεν,να μεν μας προλάβουν οιπογκουρτζίες... "Σοφοκλέους (2004, σελ 128)
