Κουτσιά

Τα κουκιά ήταν το πιο διαδεδομένο είδος οσπρίων που καταναλωνόταν από του Κύπριους. Η φράση «κουτσιά που το πωρνόν, κουτσιά το μεσημέριν, να κουτσωθή που τα γιωρκά τζαι που τα μαειρεύεκει», μάλλον αυτό αποδεικνύει (Χατζηιωνάς Σ, 1971). Παρόλα αυτά, οι Κύπριοι εκθείαζαν τη γεύση τους λέγοντας πως ήταν «γλυκά σαν μέλι». Οι χωρικοί λάμβαναν το μεσημεριανό γεύμα στο χωράφι και συνήθως περιλάμβανε ψωμί, ελιές, κρεμμύδι και χλωρά φύλλα κουκιάς (Χατζηιωνάς Σ, 1971). Οι νοικοκυρές μαγείρευαν ολόκληρο το καρπό των χλωρών κουκιών με το εξωτερικό φύλλο (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986). Ακόμα συνήθιζαν να τα παρασκευάζουν τηγανιτά με αυγά ή να τα βράζουν με χόρτα όπως λάχανα (σέσκουλα), παντζαρόφυλλα, κολοκύθι και να τα σερβίρουν με λάδι και λεμόνι ή ξύδι (ΥΓΦΠΠ, 2009). Στη περιοχή της Πιτσιλιάς τα βρασμένα φρέσκα κουκιά με ξίδι ονομάζονταν πουμπουρούθκια (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986). Οι γυναίκες της Πιτσιλιάς μαγείρευαν τα πουμπουρούθκια μαγειρεύονταν με χυλό από αλεύρι και σκόρδο. Άλλοτε οι νοικοκυρές παρασκεύαζαν τα φρέσκα κουκιά γιαχνί με τριμμένη τομάτα, ενώ τις Κυριακές πρόσθεταν κρέας. Τα ξερά κουκιά,τις κούννες, όπως τα αποκαλούσαν οι Κύπριοι, τα έβραζαν με χόρτα όπως λάχανα (σέσκουλα) και μάγκαλους και τα έτρωγαν με λάδι και ξύδι. Τα σέρβιραν με κρεμμύδι, ψωμί και κουτσοτσάρτελλα (κονσέρβα ψαριού) ή ρέγγα. Επίσης οι ενήλικες κατανάλωνα τα ξερά κουκιά νωπά, κοκκαλιστά (άψητα) ή τα μούλιαζαν σε νερό. Επιπλέον συνήθιζαν να τα μαγειρεύουν με κολοκάσι λέγοντας «κουτσιά τζαι κολοκάσιν, ένα τόπον εννά πάσιν». Τέλος τα πρώτα φύλλα των κουκιών, που άνθιζαν το πρώτο μήνα μετά την σπορά τους, οι Κύπριοι τα έτρωγαν ωμά με ψωμί και ελιές ως προσφάι ή σαλάτα με λεμόνι και λάδι (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986).

Η νηστεία και η οικονομική κατάσταση των φτωχών Κυπρίων έκανε τη κατανάλωση των κουκιών συχνή, περίπου 3-4 φορές την εβδομάδα (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986).