Ονομασία - Προέλευση
μανιτάρια
Τα μαvιτάρκα μαγειρεύονται οφτά στα κάρβουνα, τnγανητά με τα αυγά και τα κρεμμύδια και αποτελούν εξαιρετικό μεζέ για τους καλοφαγάδες και τους μερακλήδες του ποτού. Υπάρχουν βέβαια και πολλά είδn από δnλnτnριώδn μανιτάρκα (Λοίζου 1999, 291).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Αποτελούν εξαιρετικό μεζέ για τους καλοφαγάδες και τους μερακλήδες του ποτού (Λοίζου 1999, 291).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Τα κυριότερα και ασφαλέστερα προς βρώση μανιτάρια είναι αυτά του είδους Αμανίτης ο αρουραίος (Agaricus campestris), που ονομάζονται κοινώς ασπρομανίταρα ή πουρούθκια όταν είναι ακόμα νεαρά (Γεννάδιος 1914, 50).
Ο βωλετός είναι είδος δηλητηριώδους μανιταριού που συναντάται στην Κύπρο (Γεννάδιος 1914, 217).
Τα είδη Γαλάκτιος ο ήδυστος (Lactarius deliciosus) και Γαλάκτιος ο αμφίβολος (Lactarius controversus) είναι εδώδιμα και ονομάζονται κοινώς κοκκινομανίταρα (Γεννάδιος 1914, 218).
Ο Παναγιώτης Λοῒζου στο βιβλίο του «Σπαθαρικό Αμμοχώστου. Το χωρκό μου (ζωή, ιστορία, ασχολίες)», αναφέρει τρία είδn μανιταρκών:
Τα ασπρα τnς Ανάθρηκας που τα βρισκες στο δάσος τnς Σαλαμίνας και τα έλεγαν βιζατζ̆ήτες.
Τα κιτρινωπά του πεύκου που τα βρισκες στο δάσος τnς Σαλαμίνας κάτω από τα πεύκα ή στα βουνά του Πενταδακτύλοu.
Τα πορτομανίταρα που τα βρισκες πάνω στις κοπριές, πάνω στα αλώνια σ' απομεινάρια κοντύλων, μέσα στις αuκολιές και ποταμούς (Λοίζου 1999, 291).
Γεννάδιος Π. Γ. (1914), Λεξικόν φυτολογικόν: Περιλαμβάνον τα ονόματα, την ιθαγένειαν και τον βίον υπερδεκασχιλίων φυτών, εν οις και τα λόγω χρησιμότητος ή κόσμου καλλιεργούμενα, των οποίων περιγράφονται και η ιστορία, η καλλιέργεια, τα προϊόντα και αι νόσοι, Εκ του Τυπογραφείου Παρασκευά Λεωνή, Εν Αθήναις.
Λοΐζου Π. (1999), Σπαθαρικό Αμμοχώστου. Το χωρκό μου (ζωή, ιστορία, ασχολίες), Λεμεσός.
Στάλω Λαζάρου, Ελένη Χρίστου, Σάββας Πολυβίου, Αργυρώ Ξενοφώντος
φωτ: Μαρκέλλα Καλλή
φωτ: Μαρκέλλα Καλλή
Παραδοσιακές Συνταγές
αφέλια με μανιτάρκα τζ̆αι [τζαι] πουρκούριν,τα
Η συνταγή προέρχεται από τη Μελίνη της ορεινής επαρχίας Λάρνακας, και σε αυτήν αξιοποιούνται τα νόστιμα κόκκινα μανιτάρια που φύονται στην περιοχή. Με την προσθήκη τους στα αφέλια, τα μανιτάρια…
Τρόφιμα
Ίγνια, τα ή ύδνα (αρχαίων)
'το φλαγγούι των βοσκών' . Είδος άγριου μανιταριού με ακανόνιστο σχήμα.
Τρόφιμα
Κοκκινομανίταρο
Άγριο μανιτάρι της Κύπρου με την επιστημονική ονομασία Lactarious Deliciousus. To συναντούμε σε πευκόφυτες περιοχές κάτω από πευκοβελόνες ή κάτω από ξισταρκές.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια άγρια, βραστά
Για τη συνταγή αυτή χρησιμοποιούνται μανιτάρια του βουνού, κόκκινα ή άσπρα. Τα βραστά μανιτάρια σερβίρονται με ελαιόλαδο, ξίδι και αλάτι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια κορνιώτικα με χυλό
"Ζεσταίνουμε το λάδι και τηγανίζουμε ένα-ένα τα μανιτάρια, αφού τα βουτήξουμε πρώτα στο χυλό." (Σταυρούλα Βορκά, Κόρνος)
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια κρασάτα
Τα μανιτάρια σοτάρονται και έπειτα αφήνονται να σιγοψηθούν σε κρασί και κόλιανδρο, απορροφώντας έτσι τα πλούσια αρώματά τους.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια με κρεμμύδι
"Ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και ρίχνουμε το κρεμμύδι. Όταν μαραθεί, προσθέτουμε τα μανιτάρια και ψήνουμε μέχρι να μείνει το φαγητό μόνο με το λάδι." (Κούλλα Καραμανή, Κόρνος)
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια ξιδάτα
Τα μανιτάρια, όπως και διάφορα άλλα χόρτα και λαχανικά, διατηρούνται σε ξίδι και σερβίρονται στο κυπριακό τραπέζι ως ορεκτικά ή συνοδευτικά άλλων πιάτων.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια της αναθρήκας άσπρα, με λεμόνι και μάραθο
Συνταγή με πλούσια αρώματα. Τα μανιτάρια τηγανίζονται με κρεμμύδι, και στη συνέχεια ψήνονται σε μπόλικο χυμό λεμονιού ή νεραντζιού, μαζί με μάραθο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια της αναθρήκας άσπρα, με τ' αυγά
"Την συνταγή αυτή την φτιάχναμε αποκλειστικά των χειμώνα, αφού τότε βλαστούσαν (φύτρωναν) τα μανιτάρια." (Αντρέας Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια του βουνού κόκκινα, με κρεμμύδι
"Βάζουμε το λάδι να βράσει και τηγανίζουμε λίγα-λίγα τα μανιτάρια. Προσθέτουμε το κρεμμύδι ψιλοκομμένο να τηγανιστεί ελαφρά και τέλος το αλάτι, την κανέλα και το πιπέρι." (Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιτάρια του πεύκου και της ξισταριάς κόκκινα, με κρεμμύδι
"Τα αφήνουμε λίγη ώρα μέχρι να μαράνει το κρεμμύδι και προσθέτουμε τα μανιτάρια κομμένα και το αλάτι. " (Αντρέας Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)
Παραδοσιακές Συνταγές
Μανιταρόπιττες
Μικρές τηγανητές πίτες, παρόμοιες με μπουρέκια. Η συνταγή προέρχεται από τα Λεύκαρα της ορεινής επαρχίας Λάρνακας, όπου και φτιάχνεται με μανιτάρια της αναθρήκας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μεζέδες Δορυφόρου
Οι μεζέδες φτιάχνονταν στην ταβέρνα «Δορυφόρος», που λειτουργούσε στην Αγλαντζιά από το 1959 μέχρι το 1974. Αν και τριών ειδών, σερβίρονταν ως μια μερίδα (σε ένα πιάτο).
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με μανιτάρκα,τα
Προσφέρονταν ως γλυκό σε γιορτές, όπως γάμους και βαφτίσια. Η συνταγή προέρχεται από το Λιθροδόντα της επαρχίας Λευκωσίας.