κολοκόπιττα ή κολοκωτή,η

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία

κολοκόπιττα, κολοκωτή, κολοκοπούλλα

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Πρόκειται για πίτα που γεμίζεται με κολοκύθι, πουργούρι, σταφίδες κ.ά. (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα κολοκωτή,η, 211).

Η Πέτρου-Ποιητού κολοκωτή ορίζει την παναστρεφόμενη ζύμη με γέμιση κολοκύθας (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Κολοκοτές, 62).

Είναι ατομικές πίτες με γέμιση κοτσ̆ινοκόλοκον, δηλαδή κόκκινο κολοκύθι, και πλιγούρι (ή ρύζι όπως αναφέρει ο Ξενοφών Π. Φαρμακίδης). Σε αυτά προστίθενται σταφίδες και λίγο πιπέρι (κάποιοι βάζουν και κανέλα - σημ. Στάλω Λαζάρου) (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κολοκόπιττα,η, 260).

Οι κολοκόπιττες ήταν σ̆σ̆επαστές πίττες με κόκκινο κολοκύθι, πλιγούρι, σταφίδες. Σε μερικά χωριά στη γέμιση πρόσθεταν φιδέ ή δυόσμο. Στα χωριά της Πάφου πρόσθεταν μάραθο και κόλιανδρο (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 275).

Οι κολοκοπούλλες ήταν πίττες δκιαρτιστές, δηλ. ψωμί που πρόσθεταν κόκκινη κολοκύθα και δυόσμο, όπως στο χωριό Ριζοκάρπασο. Στα χωριά Κυθρέα, Αναρίτα, Λίμνια στις κολοκοπούλλες πρόσθεταν κολοκύθα και σταφίδες (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 278).

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < κολότζ̆ιν (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Κολοκοτές, 62)
κολοκωτή < κολόκι + κατάλ. -ωτή (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα κολοκωτή,η, 211)

Εκτός από κολοκόπιττες, λέγονται και κολοκωτές, κολοκόπουλλες (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 275-278) ή σ̆σ̆επαστές (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα κολοκωτή,η, 211).

Μέθοδος Εξασφάλισης

Άλλο

Μέθοδος Επεξεργασίας

Τις ψήνουν σε φούρνους (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κολοκόπιττα,η, 260).

Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία

Οι κολοκόπιττες συνηθίζονταν τη περίοδο της νηστείας πριν το Πάσχα (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 123).

Εορταστικές Περιστάσεις

Παλιότερα παρασκευάζονταν σε τακτές μέρες κατά τη διάρκεια της σαρακοστής των Χριστουγέννων (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κολοκόπιττα,η, 260).

Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία

Χρονολογία

19ος - 21ος αι.

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Μόλις τις έβγαζαν από τον φούρνο, τις περιέφεραν στους δρόμους ζέστες για πώληση. Πωλούνταν (~1920) μισό γρόσι έκαστη (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κολοκόπιττα,η, 260).

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Πηγή φωτογραφίας:

«Κολοκωτή» (Στάλω Λαζάρου)

Ερευνητής/Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου, Δήμητρα Δημητρίου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ

Επισυναπτόμενα Αρχεία

Διατροφική ανάλυση της συνταγής για τις Κολοκοτές (Χ. Τσιάκλα, 2011)

Σχετικό Περιεχόμενο