ρετσ̆έλλια (ρετσέλλια) - ριτσ̆έλλια (ριτσέλλια),τα

Ήταν είδος γλυκού, το οποίο παρασκευαζόταν με φρούτα ή λαχανικά, ψημένα σε μούστο σταφυλιού ή χαρουπόμελο.

Στην περιοχή Μαραθάσας τα έφτιαχναν με αποξηραμένα βερύκοκκα ή και μήλα. Έβραζαν σε νερό τα αποξηραμένα φρούτα για λίγο, μέχρι να μαλακώσουν και μετά τα έβαζαν σε αγγείο, το οποίο είχε μέσα έψημαν. Τα άφηναν εκεί μέχρι να σακχαρώσουν (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα ρετσ̆έλλια,τα, 35).

Σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία της Μαρούλας Οικονομίδου από τον Πεδουλά, τα ρετσ̆έλλια τα παρασκευάζαν τοποθετώντας αποξηραμένα μήλα ή βερίκοκα στην κατσαρόλα, όπου είχε έψημαν αραιωμένο με νερό. Τα άφηναν να κοχλάσουν και τα σέρβιραν. Ήταν πολύ εύγευστο γλυκό (Προφ. μαρτυρία: Μαρούλα Οικονομίδου, 85 ετών, Πεδουλάς - Λευκωσία).

Στον Κάμπο της Τσακκίστρας έφτιαχναν ρετσ̆έλλια με κόκκινο κολοκύθι ή κυδώνια, αφού το προηγούμενο βράδυ τα έκοβαν σε κομμάτια και τα έβαζαν σε διάλυμα νερού με ασβέστη για να γίνουν πιο σφικτά και τραγανιστά.

Σύμφωνα με προφορική μαρτυρία της κα. Μαρίνας Κάττου, 65 ετών, από το Βουνί Λεμεσού: «Εκαθάριζαν τα κυδώνια και τα εκόφκαν μικρά-μικρά. Τα εβάζαν μέσα σε κρύο έψημαν και τα έψηναν μέχρι να καταστηθούν και ήταν έτοιμα.»

Η κα Πέπα Φρίξου, 61 ετών, από την Πάχνα Λεμεσού, περιγράφει τη διαδικασία με χρήση κολοκύθας : «Εκαθαρίζαμε το κολότζ̆ιν τζ̆αι εκόβκαμεν το μοίρες-μοίρες. Εψήνναμεν το μέσα στο έψημαν. ’Εν εβάλλαμεν νερόν διότι έβκαιννεν το κολότζ̆ιν ’πουπάνω."

Σύμφωνα με τον Χρύσανθο Κυπριανού τα ρετσ̆έλλια παρασκευάζονταν ως εξής: «Έκοβαν το κόκκινο κολοκύθι σε μικρές φέτες και τις έβαζαν στη σκάφη με νερό, όπου έριχναν ασβέστη μέσα σε πανί, για να σφίξουν. Στη σκάφη τις άφηναν περίπου πέντε ώρες. Κατόπιν τις έβγαζαν και τις άφηναν να στραγγίσουν. Όταν το έψημαν άρχιζε να καταστήννεται τις έριχναν μέσα (λίγο αργά για να μην λειώσουν). Το φύλαγαν σε μεγάλα μπουκάλια του γλυκού. Μερικές νοικοκυρές συνήθιζαν να βάζουν ξηρά βερίκοκα αντί για κόκκινο κολοκύθι» (Κυπριανού 1974, 301-302).

** Για τη συνταγή των ρετσ̆έλλιών, βλ. λήμμα ρετσ̆έλλια (ρετσέλλια),τα στην κατηγορία Παραδοσιακές Συνταγές.