Αποξηραμένος τραχανάς.
Ο τραχανάς είναι ξηρό προϊόν σιταριού (κονάρι) και ξινισμένου πρόβειου ή / και αιγινού γάλακτος που ζυμώνονται μαζί.
Ονομασία - Προέλευση
Ο Τραχανάς είναι ξηρό προϊόν σιταριού (κονάρι) που ζυμώνεται μαζί με ξινισμένο πρόβειο ή / και αίγινο γάλα. Παράγεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τραχανάς ονομάζεται επίσης η σούπα που ετοιμάζεται βράζοντας το ξηρό αυτό προϊόν σε νερό.
Λόγω της άγριας υφής που χαρακτηρίζει τον Τραχανά, η ονομασία πιθανότατα να προέρχεται από τη λέξη "τράχονας" που αποδίδεται σε άγριας υφής σκληρό έδαφος.
Γίνεται η οξίνιση του γάλακτος με την προσθήκη ξινισμένου γάλακτος και άλατος (περίπου 7 μέρες σε θερμοκρασία περιβάλλοντος). Το ξινισμένο γάλα θερμαίνεται για 30-40 λεπτά και στους 95-100°C χαμηλώνεται η φωτιά. Προστίθεται σταδιακά το κονάρι σε αναλογία 1:2 (κονάρι:γάλα). Το μίγμα ανακατεύεται μέχρις ότου δημιουργηθεί μία πολύ πηκτή μάζα. Αφού ψηθεί, το μίγμα αφήνεται να κρυώσει για
12 ώρες τουλάχιστον και, αφού ζυμωθεί, αφήνεται να “ξεκουραστεί” για 2-3 ώρες. Η μάζα κόβεται σε κομμάτια (“κουλουρώνεται”) (ο τρόπος κοψίματος και το τελικό σχήμα ποικίλουν αναλόγως περιοχής). Τα κομμάτια ξηραίνονται στον ήλιο για τουλάχιστον 8 μέρες. Ο Τραχανάς διατηρείται ολόχρονα σε κατάλληλες συνθήκες.
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Σύμφωνα με τον W.W. Weaver, ο Τραχανάς είναι "εθνικό πιάτο της
Κύπρου" και συνδέεται άμεσα με την κυπριακή ταυτότητα (2002). Καταναλώνεται ως σούπα, ειδικά το χειμώνα. Συνήθως ψήνεται σε ζωμό κοτόπουλου και προστίθενται κομμάτια Χαλλουμιού.
Στα παραδοσιακά εορταστικά τραπέζια είναι μία από τις συνηθισμένες σούπες, που σερβίρονται.
Σημ. Στάλω Λαζάρου
Δεν είναι γνωστοί οποιοιδήποτε συμβολισμοί.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Υπουργείο Γεωργίας , Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010). Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου, Λευκωσία, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Γ.Τ.Π. 379/2010–2.000.
Στάλω Λαζάρου
Χώροι Παραγωγής
αλευρόμυλοι,οι
Το ψωμί ήταν πολύ σημαντικό σ' ένα γεύμα. Για την παρασκευή του χρησιμοποιούσαν όχι μόνο σιταρένιο αλεύρι, αλλά και κριθαρένιο, που ήταν πολύ πιο φθηνό. Για το άλεσμα του σιταριού και του κριθαριού…
Τρόφιμα
γαλακτοκομικά προϊόντα,τα
"Τα γενόμενα παρά του γάλακτος των προβάτων και αιγών": Αναφορά του Αρχιμ. Κυπριανού (1788) στα είδη των γαλακτοκομικών προϊόντων που παράγονταν και καταναλώνονταν τον 18ο αιώνα.
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρκούριν πιλάφι,το
"Το πουργούρι παλιά το παράγαμε εμείς και δεν το αγοράζαμε έτοιμο. Πιο συγκεκριμένα παίρναμε 20 οκάδες σιτάρι και το ψήναμε σε χαρτζίν. Μετά απλώναμε ένα σεντόνι στο δώμα του σπιτιού και το απλώναμε…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τραχανάς
"Αφού κρυώσει, μπορούμε να χωρίσουμε τον τραχανά σε μπάλες ή να τον κόψουμε σε φέτες και να τις απλώσουμε σε σανίδια στον ήλιο να ξεραθούν..." (Μαρία Παπανεοφύτου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Τραχανάς σούπα
Προς το τέλος του ψησίματος συνήθως προστίθενται κομματάκια χαλούμι.
Τρόφιμα
τραχανάς,ο
Ο αποξηραμένος τραχανάς χρησιμοποιείται στην παρασκευή σούπας η οποία θεωρείται πολύ εύγευστη και θρεπτική.