«Τταβάς»
Πηγή: Υπουργείο Γεωργίας
Κρέας με κρεμμύδια και αρτύματα στον φούρνο.
Ονομασία - Προέλευση
Τταβάς ονομάζεται το φαγητό που παρασκευάζεται από ψιλοκομμένο κρέας, ψιλοκομμένα κρεμμύδια με την προσθήκη βουτύρου. Ψήνεται πάντοτε σε ένα είδος πήλινου δοχείου που ονομάζεται τταβάς, εξού και το όνομα του φαγητού. Αναγκαίο άρτυμα είναι η αρτυσ̆ιά (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα τταβάς,ο, 233).
ΕΤΥΜ. < τουρκ. tava (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα τταβάς,ο, 496; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Ταβάς, 144)
πληθ. οι τταβάδες, υποκ. το τταβούδιν - πληθ. τα τταβούδκια (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα τταβάς,ο, 233)
«Τούτον γένεται μέσα σε γαστρίν. Πιάννεις κριάς λλίον παλιόν, βάλλεις μιαν οκκάν κριάς τζιαι μιαν οκκάν κρομμύθκια. Κόφκεις το κριάς μιτσίν, καχαρίζεις τα κρομμύθκια, κόφκεις τα φέττες. Βάλλεις τα ούλλα μαζί μες στο γαστρίν, βάλλεις το λάιν τους, το άλας τους, την πάσταν τζιαι λλίον νερόν, τζιαι βάλλεις το στον φούρνον των ψουμιών» (Μαυροκορδάτος 2003, 306).
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Ο σκαλιώτικος ταβάς (τταβάς Λάρνακας) είναι ένα θαυμάσιο είδος της σκαλιώτικης κουζίνας, η οποία επηρεάστηκε κι από την ευρωπαϊκή κουζίνα. Ψήνεται σε πήλινο δοχείο του Κόρνου με διάφορα χόρτα και μπόλικα κρεμμύδια και αρτυσιά (Μιχαηλίδη 1983, 146).
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός κυπριακής διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.
Μαυροκορδάτος Γ. Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.
Μιχαηλίδη Α. Μ. (1983), Λάρνακα, η παλιά Σκάλα, Λευκωσία.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Πηγή φωτογραφίας:
«Τταβάς» (Υπουργείο Γεωργίας)
Στάλω Λαζάρου, Ελένη Χρίστου, Σάββας Πολυβίου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ
Λευκαρίτικος τταβάς με ψιλοκομμένα κομμάτια ριφιού, ντομάτα, κρεμμύδι, αρτυσιά (κύμινο) και ρύζι.
Πηγή: Βαρβάρα Γιάγκου
Σκεύη και Εργαλεία
αγγεία Κόρνου
Η μαστόρισσα τοποθετούσε τον τροχό, το γυριστήριν, ανάμεσα στα πόδια της και, αφού κτυπούσε καλά τον πηλό, τον τοποθετούσε στον τροχό πάνω σε ένα κομμάτι από φελλό πεύκου. Στη συνέχεια, άρχιζε να…
Παραδοσιακές Συνταγές
Αίγια ψητό
Κατά προτίμηση, το ψητό ψήνεται στον παραδοσιακό φούρνο με τα ξύλα. Αποκτά έτσι ένα ιδιαίτερο άρωμα.
Τρόφιμα
αρτυσ̆ιά (αρτυσιά),η
Είδος μπαχαρικού, πολύ συνηθισμένο στον παραδοσιακό τταβά αλλά και σε άλλα εδέσματα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς
Ο τταβάς είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κυπριακά φαγητά του φούρνου. Απαντάται σε διάφορες τοπικές παραλλαγές.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς κορνιώτικος
Ο κορνιώτικος τταβάς ψήνεται κατά προτίμηση στο ομώνυμο πήλινο σκεύος, που κατασκευάζεται επίσης στο χωριό Κόρνος.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς λευκαρίτικος
Ο λευκαρίτικος τταβάς παρασκευάζεται από αρνί ή κατσίκι και περιέχει επίσης ρύζι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς με κουνέλι
Ιδιότυπη παραλλαγή τταβά στην κατσαρόλα, από την Κυπερούντα. Το κουνέλι τηγανίζεται μαζί με κρεμμύδι, και στη συνέχεια το φαγητό σβήνεται με κρασί.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς με πατάτες
Η εκδοχή αυτή του τταβά προέρχεται από το χωριό Βάσα Κοιλανίου. Οι γυναίκες του χωριού βάζουν στο φαγητό πατάτες, αρνίσιο κρέας, αρτυσιά και πάπρικα. Ο τταβάς σερβίρεται συνήθως στο κυριακάτικο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς νηστίσιμος
Εύγευστο και θρεπτικό φαγητό των νηστειών. Τα λαχανικά κόβονται σε κομμάτια και ψήνονται στο φούρνο, σε σάλτσα ντομάτας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψητό με πατάτες
Το ψητό είναι το πλέον διαδεδομένο κυπριακό φαγητό με κοτόπουλο ή άλλο κρέας, ψημένο στο φούρνο. Συνδέεται κατεξοχήν με το οικογενειακό γεύμα της Κυριακής.