Έθιμα σχετιζόμενα με παρασκευή τροφίμων κατά την Μεγάλη Βδομάδα

Σε πολλά χωριά της Κύπρου τη μεγάλη Πέμπτη έφτιαχναν το εφταλοΐτικον φαι', ένα φαγητό που περιελάμβανε επτά διαφορετικά νηστίσιμα φαγητά και λάδι, πράγμα που απαγορευόταν κατά τις υπόλοιπες μέρες της βδομάδας.
Το βράδυ στον εσπερινό, κάτω από το αναλόγιο που θα διαβάζονταν τα 12 ευαγγέλια, έβαζαν μπουκάλια με νερό για να γίνει αγιασμός, γιατί πίστευαν πως θεραπεύει τους πονοκεφάλους. Σε πολλά χωριά μαζί με το νερό τοποθετούσαν και φιάλες με κρασί, το οποίο αργότερα έπιναν κατανήστικοι όταν ήταν άρρωστοι. Την ίδια μέρα οι γυναίκες έκοβαν από τις αυλές τους το δυόσμο και αφού τον ξέραιναν τον φύλαγαν για να τον χρησιμοποιήσουν σε ώρα ανάγκης (για στομαχικούς πόνους) ως καταπραϋντικό ρόφημα. Την Μ. Παρασκευή στα χωριά, οι νέοι από νωρίς το πρωί, τριγυρνούσαν στους αγρούς μαζεύοντας αγριολούλουδα τα οποία παρέδιδαν στις νέες που αναλάμβαναν την ευθύνη να στολίσουν τον Επιτάφιο.
Το Μ. Σάββατο ήταν η μέρα που προτιμούσαν οι παλιές οικοκυρές να φουρνίσουν τις φλαούνεςτους. Η φλαούνα θεωρείται ως ένα καθαρά κυπριακό παραδοσιακό έδεσμα, ιστορικοί όμως το συνδέουν με ένα αντίστοιχο γλύκισμα, την παλάθη, που έφτιαχναν στην αρχαία Αθήνα και άλλες περιοχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου και το οποίο πρόσφεραν οι οικοκυρές στα παιδιά όταν αυτά πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας για τον ερχομό της άνοιξης. Οι φλαούνες φτιάχνονται έως και σήμερα με τα ίδια υλικά - αλεύρι, αυγά και τυρί- με τη μόνη ίσως διαφορά ότι παλιά τις έψηναν στον παραδοσιακό φούρνο με τα ξύλα. Όταν οι οικοκυρές έβαζαν τις φλαούνες στο φούρνο, χόρευαν γύρω απ' αυτόν και κτυπώντας τα χέρια τους τραγουδούσαν:
"Κότσσινες σαν τα καντήλια, τζαl ψηλές σαν τα Kαμίνια" , πιστεύοντας πως πέραν από τη μαστοριά που έβαζαν κατά την κατασκευή τους, με το δίστιχο θα πετύχαιναν ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.

Με τις φλαούνες ή στην επόμενη φουρνιά - ανάλογα με το μέγεθος κάθε φούρνου- έψηναν τα Χριστόψωμα, παξιμάδια, τις αυκοτές και βεβαίως τα ψωμιά για το πασχαλινό τραπέζι.

Σοφοκλέους (2004, σελ 147-149)