Φλαούνες
Πηγή: ©Στάλω Λαζάρου.
Η φλαούνα είναι προϊόν αρτοποιίας με βασικά υλικά το τυρί φλαούνας και τα αυγά. Παρασκευάζεται το Πάσχα σε ολόκληρη την Κύπρο. Έχει σχήμα τετράγωνο, τρίγωνο ή στρογγυλό.
Ονομασία - Προέλευση
Η Φλαούνα είναι προϊόν αρτοποιίας με βασικά υλικά το τυρί φλαούνας και
τα αυγά. Παρασκευάζεται το Πάσχα σε ολόκληρη την Κύπρο. Έχει σχήμα
τετράγωνο, τρίγωνο ή στρογγυλό.
Σύμφωνα με Κύπριους μελετητές, πρόγονος της Φλαούνας θεωρείται η
‘παλάθη’, αρχαιοελληνική πίτα με σύκα. Το αντίστοιχο ρωμαϊκό ονομαζόταν ‘fladonis’, ενώ αργότερα οι Αγγλοσάξονες το ονόμασαν ‘flaon’, το σημερινό ‘flan’ (Χατζηιωάννου, 1993).
Αρχικά παρασκευάζεται ο ‘φουκός’ (ή ‘φωκός’ ή ‘φουτζιά’ ή ‘σάρκα’). Τρίβεται το τυρί, το οποίο ανακατεύεται με αυγά και προζύμι, και προστίθεται λίγο σιμιγδάλι. Στο φουκό προστίθενται διάφορα αρτύματα (π.χ. μέχλεπι, μαστίχα, δυόσμος και κανέλα) και κάποτε σταφίδες. Ο ‘φουκός’ αφήνεται όλη τη νύχτα για να “μπει” (να φουσκώσει). Την επομένη, ετοιμάζεται η ζύμη για το φύλλο της Φλαούνας, αφού το προζύμι έχει ανακινηθεί (“ανατζινηθεί”) από την προηγούμενη νύχτα. Το φύλλο ανοίγεται σε μικρές πίτες, αραγεμίζεται
με τον “φουκόν” και οι άκρες της πίτας διπλώνονται στα πλευρά. Η Φλαούνα αλείφεται με μίγμα κτυπημένου αυγού με σουσάμι προτού ψηθεί.
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Προσφέρεται ως κεραστικό.Καταναλώνεται ζεστή ή κρύα ή ως παξιμάδι και συνοδεύει διάφορα ροφήματα.
Η Φλαούνα συνδέεται με διάφορα πασχαλινά έθιμα .
Η Φλαούνα είναι αναστάσιμο σύμβολο για τους Κύπριους.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Στα χωριά της Πάφου παρασκευάζονται οι Πασκιές - στρογγυλές φλαούνες περίπου στο μέγεθος μιας παλάμης με
κομματάκια κρέατος τηγανισμένου με μπαχαρικά.
Υπουργείο Γεωργίας , Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010).Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου, Λευκωσία, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Γ.Τ.Π. 379/2010–2.000.
Στάλω Λαζάρου
Παραδοσιακές Συνταγές
αβκωτές,οι
Κυπριακό πασχαλινό έδεσμα. "Στην περιφέρεια του φύλλου βάζουμε δύο λωρίδες ζυμαριού αφού τις πλάσουμε. Βάζουμε μέσα τη ζύμη (περίπου μια χούφτα) και στη μέση το αβγό. Με άλλες δύο λωρίδες, πιο…
Τρόφιμα
αβκωτή,η
Πασχαλινό έδεσμα. Οι γυναίκες, αφού ζύμωναν τις κουλούρες και τις φλαούνες, έκαναν μικρές θήκες σε σχήμα σαλιέρας, δηλαδή αλατοθήκης, μέσα στις οποίες τοποθετούσαν όρθια συνήθως ένα ή δύο αβγά ψημένα…
Τρόφιμα
Γαλένα
Πασχαλινά κουλούρια. Τα γαλένα φτιάχνονταν σε ορισμένες περιοχές, κυρίως στην Πάφο, και ήταν ζυμωμένα με ζάχαρη και γάλα.
Τρόφιμα
Έθιμα σχετιζόμενα με παρασκευή τροφίμων κατά την Μεγάλη Βδομάδα
Όταν οι οικοκυρές έβαζαν τις φλαούνες στο φούρνο, χόρευαν γύρω απ' αυτόν και κτυπώντας τα χέρια τους τραγουδούσαν:"Κότσσινες σαν τα καντήλιατζαl ψηλές σαν τα Kαμίνια"Σοφοκλέους (2004, σελ 147-149)
Παραδοσιακές Συνταγές
Πασχαλινά αυγά βαμμένα με κρεμμυδόφυλλα
Τα φύλλα από ξερά κρεμμύδια δίνουν στα αυγά ένα ζεστό, κιτρινωπό προς μελί χρώμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πασχαλινά αυγά βαμμένα με μαργαρίτες
Οι μαργαρίτες, γνωστές στην Κύπρο και ως σιμιλλούθκια, μεταφέρουν με το βράσιμο το ζωηρό κίτρινο χρώμα τους στα αυγά. "Βάζουμε μπόλικες κίτρινες μαργαρίτες σε μία κατσαρόλα. Τοποθετούμε πάνω τους…
Σιτηρέσιο
Πασχαλινό τραπέζι της Αγάπης
Πρόκειται για επιβίωση του πανάρχαιου χριστιανικού εθίμου των συμποσίων-αγαπών σε χωριά της κυπριακής υπαίθρου
Παραδοσιακές Συνταγές
Τσουρέκια
Παλιότερα τα τσουρέκια προσφέρονταν κατά τις επισκέψεις σε λεχώνες ή για το κάλεσμα σε γάμους και βαφτίσια. Σήμερα, η παρασκευή και η κατανάλωση τσουρεκιών συνηθίζεται κυρίως τις γιορτινές μέρες του…
Τρόφιμα
Τυρίν ακαθκιώτικο
Οι βοσκοί συνήθιζαν να τοποθετούν στην κουλιάστρα του γάλακτος κλαδιά λουβιδκιάς (ξισταρκάς), τα φύλλα της οποίας είχαν ένα κολλώδη χυμό με πολύ λεπτή μυρωδιά.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες
Η φλαούνα είναι το χαρακτηριστικότερο πασχαλινό έδεσμα που παρασκευάζεται και καταναλώνεται σχεδόν σε όλα τα νοικοκυριά της Κύπρου. Η γέμισή της, ο φωκός όπως λέγεται, ετοιμάζεται 4-5 ώρες νωρίτερα ή…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες αυκωτές
"... ανοίγουμε το φύλλο, βάζουμε την γέμιση και ένα αυγό στη μέση και κλείνουμε το φύλλο μας δημιουργώντας πιέτες τριγύρω. Τους δίνουμε ένα στρογγυλό σχήμα." (Θεογνωσία Ανδρέου, Κόρνος)
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες με αναρή
Εκτός από το παραδοσιακό τυρί, για την παρασκευή φλαούνων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και αναρή. Έτσι, με τον τρόπο αυτό οι φλαούνες γίνονται πολύ αφράτες, ενώ περιέχουν λιγότερα λίπη και…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες τσιαντούες ή παλασκούες
"Συνήθιζαν να τις παίρνουν τα μικρά κορίτσια μαζί τους το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στην εκκλησία και μετά το "Δεύτε λάβετε φως", έκοβαν και έτρωγαν. Η λειτουργία συνεχιζόταν ακόμη 1-2 ώρες." (Έλενα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαουνόπιττα
Η συνταγή, που εμφανίστηκε στα νεότερα χρόνια, περιλαμβάνει αρκετά από τα συστατικά των φλαούνων, γνωστών κυπριακών αρτοσκευασμάτων του Πάσχα. Έτσι, το εναλλακτικό αυτό είδος κέικ θυμίζει γευστικά…