Κουμανδαρία
Πηγή: http://www.hellenica.de/Griechenland/Zypern/LX/GR/Koumandaria.html
Η κουμανδαρία (ή κουμανταρία) είναι ένα γλυκό επιδόρπιο κρασί, που παράγεται στη περιοχή Κουμανδαρίας της Κύπρου, στους πρόποδες της οροσειράς Τροόδους. Έχει κατοχυρωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προϊόν ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης.
Ονομασία - Προέλευση
κουμανδαρία: είδος μαύρου, γλυκού κρασιού
Η κουμανδαρία (ή κουμανταρία) είναι ένα γλυκό επιδόρπιο κρασί, που παράγεται στη περιοχή Κουμανδαρίας της Κύπρου, στους πρόποδες της οροσειράς Τροόδους. Έχει κατοχυρωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προϊόν ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης (Βικιπαίδεια. Η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια, «Κουμανδαρία»).
ΕΤΥΜ. Ονομάσθηκε κουμανδαρία, διότι μόνον οι «κομαντάρηδες» [κυβερνήτες] του νησιού, επί ενετοκρατίας έπιναν από αυτό το κρασί. Η λέξη παράγεται από το ουσ. κουμάντα (η), εξού και το ρήμα κουμαντάρω, το οποίο πολλές φορές προσλαμβάνει τη συνήθη κατάληξη της κυπριακής διαλέκτου -ισκω και σχηματίζεται ο τύπος κουμανταρίσκω (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κουμανταρκά,η, 72).
/ Από τη λατινική λέξη commendaria. Όνομα που δόθηκε στα διαιρεμένα υποστατικά της διοίκησης του τάγματος των Ιωαννιτών στην Κύπρο, όπου παραγόταν η κουμανταρία la commenderie (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Κουμανταρία, 68).
Παράγεται από λιαστά σταφύλια.
Η ποιότητα της κουμανδρίας γίνεται καλύτερη όσον αυτή παλαιώνει.
Όταν φυλαχθεί για πολλά έτη, το κρασί αυτό ημιπήγνυται και για να χρησιμοποιηθεί θα πρέπει να διαλυθεί με νερό (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κουμανταρκά,η, 72).
Η διαδικασία του τρύγου πραγματοποιείτο το μήνα Αύγουστο, όταν οι καρποί ήταν γυαλιστεροί και είχαν διάφανο χρώμα. Μετά το τρύγισμα, τα σταφύλια απλώνονταν για 8 έως 15 ημέρες στον ήλιο για να αφυδατωθούν και, στη συνέχεια, οι οινοποιοί τα σύνθλιβαν στον λινό, πιεστήρι, για να παραχθεί ο μούστος. Ο μούστος μεταγγιζόταν σε πιθάρι και αφηνόταν για να γίνει η ζύμωση (Ιωνάς 2001, 91, 97-99).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Η κουμανταρία καταναλωνόταν με διάφορους μεζέδες από τους Κύπριους. Επίσης προσφερόταν σε γιορτές και σε ειδικές περιστάσεις, όπως τον γάμο.
Ακόμα, πολλές νοικοκυρές για να παρασκευάσουν τα ξιδάτα αμπελοπούλια αναμίγνυαν ξίδι με κουμανταρία, για να αποκτήσουν καλύτερη γεύση και άρωμα (Ξιούτας 1978, 223).
Σχεδόν σε όλες τις εορταστικές περιστάσεις καταναλωνόταν κουμανταρία.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Η παραγωγή κουμανδαρίας τεκμηριώνεται στην Κύπρο από το 800 π.Χ.
(Βικιπαίδεια. Η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια, «Κουμανδαρία»).
Λέγεται ότι η Κύπρος εκατακτήθηκε από τους Τούρκους (1571), διότι αυτοί ήθελαν να έχουν τον έλεγχο της παραγωγής της κουμανδαρίας (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα κουμανταρκά,η, 72).
Κατά την τέλεση του γάμου στην εκκλησία, οι συγγενείς έπαιρναν μαζί τους κουμανταρία. Από αυτήν ο ιερέας έδινε στο ζευγάρι να πιει από τρεις γουλιές. Από την κουμανταρία που έμενε, αφού έπινε ο γαμπρός και η νύφη, μπορούσε να πιει όποιος ήθελε, και μάλιστα πίστευαν ότι θεράπευε το κεφάλι τους από τη ζάλη (Μαυροκορδάτος 2003, 333).
Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες αναφορικά με την Ταυτοποίηση των χαρακτηριστικών του κυπριακού κρασιού Κουμανδαρία στη διεύθυνση: http://www.cyprusfoodndrinks.com/cgibin/hweb?-A=1901&-V=news
Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.
Μαυροκορδάτος Γ. Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.
Ξιούτας Π. (1978), Κυπριακή λαογραφία των ζώων, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XXXVIII, Λευκωσία.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Διαδικτυακή πηγή:
Βικιπαίδεια. Η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια, «Κουμανδαρία», http://el.wikipedia.org/wiki/Κουμανδαρία.
Στάλω Λαζάρου, Δημητρίου Δήμητρα, Σάββας Πολυβίου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ
Επισυναπτόμενα Αρχεία
Το μαύρο σταφύλι, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή της κουμανδαρίας.
Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Monotlithos_Mavro_Grapes_.jpg
Η περιοχή της Κουμανδαρίας
Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Monotlithos_Mavro_Grapes_.jpg
Το εξώφυλλο του βιβλίου του Κ. Παπαδόπουλου "Κουμανδαρία- Το κρασί θρύλος"
Διαδρομή κρασιού Κουμανδαρίας
Πηγή: Κυπριακός Οργανσιμός Τουρισμού
Παραδοσιακές Συνταγές
Κρασί
"Αφήνουμε το κρασί στο βαρέλι για σαράντα μέρες και το ξαναπερνούμε από το σουρωτήρι σε ξύλινο βαρέλι ή πιθάρι. Θα μείνει εκεί για τρεις ακόμα περίπου μήνες, οπότε είναι έτοιμο για κατανάλωση. Για…
Τρόφιμα
Κρασί (Παράδοση 4000 χρόνων -μελέτη)
Επισυνάπτεται μελέτη της κ. Ε. Ηγουμενίδου στην αγγλική γλώσσαΗ μελέτη πραγματεύεται την διαδικασία καλλιέργειας του αμπελιού, την παραγωγή κρασιού, την διανομή και εμπόριο κρασιού, τη σημασία του…
Τρόφιμα
Κρασί κυπριακό: Μια παράδοση 5500 χρόνων
Τα σταφύλια τα οποία προορίζονται για κρασί επιλέγονται από αμπέλια εκλεκτής ποικιλίας.Δείτε ταινία για τον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής κρασιού εδώ (Πατήστε στο EN ή FR )
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψαρονέφρι ρολό γεμιστό, με σάλτσα κουμανταρίας
Σύγχρονη συνταγή που, αν και παραπέμπει σε ανάλογα της ελληνικής και διεθνούς κουζίνας, διατηρεί επίσης στοιχεία της κυπριακής μαγειρικής. Βασίζεται στο χοιρινό, ένα είδος κρέατος το οποίο προτιμάται…