Μπάγκαλοι, οι (Πάγκαλλοι)

Χορταρικό που χρησιμοποιούσαν σαν ορεκτικό

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία

Μπάγκαλος ή Πάγκαλλος

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Είδος χόρτου

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Eryngium glomeratum, eryngium creticum

Μέθοδος Εξασφάλισης

Συλλογή

Μέθοδος Επεξεργασίας

Τους μπάγκαλους τους βγάζανε μ' ένα σουγιά, τους πλένανε καλά και τους ρίχνανε στο ξύδι.
Τους σερβίρανε με λίγο λάδι της ελιάς
Πετάση Γ. (1992) 261.

Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία

Ορεκτικό. Τα χορταρικά ήταν ιδανικά και για τις περιόδους νηστείας

Φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες
Περιέχει αιθέριο λάδι, λίγα δεψικά υλικά, τριτερπέννες κ.ά. Είναι
διουρητικό και χρησιμοποιείται για πέτρες και άμμους στα νεφρά,
ευκολύνει την ούρηση. Βοηθά στη λειτουργία των νεφρών, του
συκωτιού και της χολής. Η ρίζα του ως κατάπλασμα χρησιμοποιείται
για το δάγκωμα της οχιάς, Καντζηλάρης Γεώργιος (2007) 265.

Εορταστικές Περιστάσεις

Είναι παραδοσιακό χόρτο και τρώγεται συνήθως κάθε Καθαρά
Δευτέρα ως ορεκτικό. Γίνεται ξυδάτο και τρώγεται με ελαιόλαδο ή
χωρίς.

Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία

Χρονολογία

19ος-21ος αι.

Βιβλιογραφία

Καντζηλάρης Γεώργιος (2007) Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου, Λευκωσία

Πετάση Γιώργου (1992) Η κωμόπολη της Κυθρέας : ιστορική, αρχαιολογική, πολιτιστική και λαογραφική επισκόπηση, Λευκωσία

Ερευνητής/Καταχωρητής

Ελένη Χρίστου

Φωτογραφίες

Σχετικό Περιεχόμενο

Παραδοσιακές Συνταγές

Αγριόχορτα με κιτρόμηλο, καρπασίτικα

Πιάτο με άγρια χόρτα της κυπριακής φύσης. Τρώγεται ζεστό ή κρύο.

«Απλωταρκά (cynara cornigera). Πάρκο Κάβο Γκρέκο, Κύπρος»

Τρόφιμα

απλωταρκά,η

Αυτοφυές εδώδιμο αγριόχορτο με μικρά, αλλά όχι σκληρά αγκάθια. Τα νεαρά φύλλα, αφού καθαριστούν, τρώγονται είτε ωμά (είναι στυφά), είτε βραστά.

Τρόφιμα

αρκοσελλενού(δ)ιν,το

Άγριο, εδώδιμο σέλινο, μικρού μεγέθους. Καταναλώνονται τα φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί του, βραστά, τηγανιτά ή σε σούπες και σάλτσες.

Τρόφιμα

αρκοσταφί(δ)α,η

Είδος άγριου χόρτου, που περιλαμβάνεται στα φαρμακευτικά φυτά της Κύπρου. Ανθίζει από τον Ιούλη μέχρι τον Οκτώβρη σε ξηρές βουνοπλαγιές, παρά τους δρόμους στον Αγρό, Γερατζιές, Πεδουλά και Λεύκαρα.

Τρόφιμα

ατρασ̆ία (ατρασία) - ατρατζ̆ί(δ)α (ατρατζί(δ)α),η

Το φυτό αυτό ανήκει στην κατηγορία των πικρών χόρτων. Τρώγεται πριν από την άνθισή του και μαγειρεύεται ολόκληρο, βραστό και με διάφορα όσπρια.

Τρόφιμα

Γαουράγκαθθον

Αγκαθωτό φυτό, τα άνθη του οποίου μοιάζουν με κεφάλια αγκινάρας.

Τρόφιμα

Γαουρόκαυλος

Φυτό που τρώγεται ωμό ή μαγειρεύεται με διάφορα όσπρια. Μαζεύεται από το Γενάρη μέχρι τον Απρίλη.

Παραδοσιακές Συνταγές

Κεφτέδες με στρουθκιά

"Μέσα στις πατάτες βάζουμε τα στρουθκιά, το αλάτι, το πιπέρι, την κανέλα, το αλεύρι, την καπήρα και τα ζυμώνουμε. Μετά τα πλάθουμε ένα ένα και τα τηγανίζουμε." (Μαρία Παπαχριστοδούλου, Κυπερούντα)

Παραδοσιακές Συνταγές

Πάγκαλλοι γιαχνί

"Βάζουμε σε κατσαρόλα λίγο ελαιόλαδο να κάψει, ρίχνουμε το κρεμμύδι και το σωτάρουμε. Προσθέτουμε τους πάγκαλλους με τις ψιλοκομμένες ντομάτες και σιγοψήνουμε..." (Δέσποινα Κυριάκου, Κυπερούντα)

Σαλάτα με άγρια χόρτα βραστά και λαδολέμονο.

Παραδοσιακές Συνταγές

Σαλάτα με παγκαλλούθκια

"... τα βάζουμε σε βραστό νερό και τα ψήνουμε για 5 λεπτά. Τα βγάζουμε από την κατσαρόλα, τα στεγνώνουμε και μετά τα σερβίρουμε με λάδι και λεμόνι." (Αιμιλία Κουππή, Κυπερούντα)

Παραδοσιακές Συνταγές

Σαλάτα με ρόκα και μαρούλι

"Κόβουμε τη ρόκα και το μαρούλι σε ένα δοχείο (κούπα), μαζί με την ντομάτα, το αγγουράκι και το κρεμμύδι. Προσθέτουμε το κομπούι του καππαριού." (Παναγιώτα Σάββα, Αγρός)

Τρόφιμα

Χορταρικά κάμπου

Χόρτα του κάμπου ή του βουνού Αναφορά στα ακόλουθα: «χωστές», ραδίκια, «βουλιά», «γαλατούνες» «τρισατσίες», «πίγκαλλους» ή «πάγκαλλους», «τσακρίθκια» (στρουθκιά), «καυκαρούες» (…