Δαχτυλιά.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου
Οι δαχτυλιές έχουν στενόμακρο σχήμα και χωρίζονται σε παράλληλα κομμάτια, ούτως ώστε να κόβονται ευκολότερα και ομοιόμορφα.
Ονομασία - Συνταγή
Κυπριακό σπιτικό ψωμί.
20 κιλά αλεύρι
Προζύμι (για 1 ψωμί)
2 κουταλάκια μαστίχα
2 κουταλάκια μέχλεπι
2 κουταλάκια μοσχοκάρυδο
8 λίτρα νερό (περίπου μια σίκλα μέχρι να πιάσει το ψωμί)
2-3 ποτήρια λάδι (φυτικό)
Παίρνουμε το προζύμι και προσθέτουμε το νερό και τις μυρωδιές.
Προσθέτουμε σιγά-σιγά το αλεύρι και εναλλάξ το λάδι και ρυζιάζουμε (τρίβουμε με τα χέρια).
Ζυμώνουμε.
Το αφήνουμε να ‘μπει’ (να φουσκώσει).
Κόβουμε σε κομμάτια και πλάθουμε με το μαρζάτζι (ξύλινο ραβδί, πλάστη).
Σχηματίζουμε με το μαχαίρι τη δακτυλιά και αφήνουμε ενάμιση ώρα για να ‘μπει’.
Ψήνουμε στον φούρνο των ξύλων για 1 ώρα.
Ψήσιμο (κατά προτίμηση στον παραδοσιακό φούρνο).
Προζύμι: παλιό προζύμι που έχουμε φυλάξει, ένα κομμάτι μικρό προζύμι (≈250 γραμμάρια), που το ανανεώνουμε (αλατζινίζουμε). Ζεσταίνουμε περίπου μισή κούπα νερό και το ρίχνουμε στο προζύμι. Προσθέτουμε αλεύρι για ένα ψωμί, όσο πάρει, και ζυμώνουμε. Αφήνουμε να ‘μπει’ μέχρι την άλλη μέρα.
Φούρνος ξύλων: βάζουμε κάτσαρα (ξύλα) και τα ανάβουμε στο φούρνο μέχρι να ασπρίσει. Τραβούμε τα κάρβουνα προς τα έξω με τον σύρτη, σκουπίζουμε τον φούρνο και φουρνίζουμε (βάζουμε τις δακτυλίες μέσα).
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Στα παλιά χρόνια φτιάχνονταν πολύ πιο συχνά γιατί δεν αγόραζαν το ψωμί, αλλά το έφτιαχναν.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Προφορική μαρτυρία:
Παναγιώτα Σάββα, 65 ετών από Άγιο Ιωάννη Αγρού. Καταγραφή: Έλενα Σάββα.
Έλενα Σάββα/Μαρίνα Κωνσταντίνου
Προζύμι για την παρασκευή των δαχτυλιών.
Δαχτυλιές και άλλα κουλούρια σε τσέστο, πριν το ψήσιμο.
Άδεια δημοσίευσης: Κατερίνα Μηνά-Καρεκλά.
Τρόφιμα
γλισταρκά,η
Κουλούρι μεγάλο και λεπτό. Μέσα στο κουλούρι διασταύρωναν λεπτά κορδόνια ζυμάρι σε διάφορα σχέδια.
Τρόφιμα
Δημητριακά και ψωμιά κατά τον 18ον αι.
"Περί των της τροφής", αναφορά του Αρχιμ. Κυπριανού (1788) στο βιβλίο του "Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου" στα είδη των δημητριακών που καλλιεργούντο και καταναλώνονταν τον 18ον αιώνα.
Τεχνικές Παραγωγής
Διαδικασία παραγωγής ψωμιού
Περιγράφεται η διαδικασία παραγωγής ψωμιού, άλεσμα σιταριού, προζύμι, ζύμωμα, φούρνισμα, διάφορα είδη ψωμιών κ.λ.π.
Τρόφιμα
Είδη ψωμιών τον 19ον αι. (Ψωμιά, ποξαμάτια, γλυσταριές, τα αρκατένα, τριμυθόπιττες, παννυχίδες)
Mας έτυχε να φτάσουμε σ’ ένα χωριό πολύ αργά τη νύχτα, απρόοπτα και πεινασμένοι, και να υποδεχτούν πολύ φιλόξενα αλλά να μην υπάρχει τίποτα στο σπίτι, ούτε ένα κομμάτι ψωμί, ούτε καν λίγο αλεύρι.…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουλλούρκα παραδοσιακά
Μετά την παρασκευή της ζύμης, τα κουλούρια πλάθονται σε διάφορα σχήματα, όπως δακτυλιές, κυκλικά, αλλά και αυγωτές, βατραχάκια, ζεμπυλούθκια, σταυροκούλουρα κ.λπ. για τις εορταστικές περιστάσεις.…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί κριθαρένιο
Σε περίπτωση που μια οικογένεια δεν είχε σιτάρι, έπαιρνε τους καρπούς του κριθαριού και παρασκεύαζε αλεύρι, το οποίο χρησιμοποιούσε για να φτιάξει ψωμιά.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί με προζύμι
Για την ετοιμασία του προζυμιού χρησιμοποιείται ο Αγιασμός του Τιμίου Σταυρού που γίνεται στις 14 Σεπτεμβρίου. Με το Αγίασμα αυτό και λίγο αλεύρι φτιάχνεται μέρος του προζυμιού, το οποίο είναι έτοιμο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί σιταρένιο
"... σιγά σιγά παίρνουμε όλο το αλεύρι προσθέτοντας το νερό, όταν χρειάζεται, και το ζυμώνουμε καλά. Όταν το ζυμώσουμε, το σκεπάζουμε για λίγο να ξεκουραστεί." (Σωτήρα Κυριάκου, Κυπερούντα)