Ονομασία - Προέλευση
Κρίθινο Ψωμί
Το αποκαλούσαν και ανάμιχτο ψωμί όταν για τη παρασκευή του χρησιμοποιούσαν αλεύρι σίτου και κριθαριού
Η μέθοδος ζυμώματος του κρίθινου ψωμιού ήταν ίδια με αυτή που ακολουθείτο για τη παρασκευή των σταρένιων ψωμιών
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Το κρίθινο ψωμί ήταν σκουρόχρωμο και παρασκευαζόταν σε περιόδους σιτοδείας. Ακόμα οι φτωχές οικογένειες έφτιαχναν σκούρο ψωμί από ανάμιχτο αλεύρι, από μίγμα δηλαδή σιταριού και κριθαριού (Κυπριανού ΘΧ.,2003) Μαρτυρία γυναίκας από τη Καρπασία αναφέρει ότι τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, οι κάτοικοι έτρωγαν μόνο κρίθινο ψωμί αφού τότε παραγόταν το κριθάρι (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ., 2003). Το κρίθινο ψωμί ήταν σκουρόχρωμο και θεωρείτο υποδεέστερο του (Κυπριανού ΘΧ.,2003).
Το κρίθινο ψωμί θεωρείτο υποδεέστερο, γι’ αυτό και δεν χρησιμοποιείτο σε εορταστικές περιστάσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Εκτός από κριθάρι, σε δύσκολες περιόδους ανομβρίας η πολυμήχανη Κύπρια νοικοκυρά χρησιμοποιούσε ρίζες και κονδύλους από άγρια χόρτα που έβρισκε στου αγρούς. Με τις ρίζες και τους κονδύλους έκανε αλεύρι που με αυτό ζύμωνε ψωμιά (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ., 2003).
Κυπριανού ΘΧ.(2003) Το σιτάρι. Λαογραφική Κύπρος, 33 (53), σελ. 64-69.
Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ. (2003) Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του κέντρου επιστημονικών ερευνών ΧVIII, Λευκωσία
Δημητρίου Δήμητρα
Τρόφιμα
αλεύριν,το
Το αλεύρι αποτελεί διαχρονικά τη βασική πρώτη ύλη για την παρασκευή των διαφόρων ζυμωμάτων, με κυριότερο το ψωμί.
Χώροι Παραγωγής
αλευρόμυλοι,οι
Το ψωμί ήταν πολύ σημαντικό σ' ένα γεύμα. Για την παρασκευή του χρησιμοποιούσαν όχι μόνο σιταρένιο αλεύρι, αλλά και κριθαρένιο, που ήταν πολύ πιο φθηνό. Για το άλεσμα του σιταριού και του κριθαριού…
Τρόφιμα
άρτος,ο - αφράντα,η
Οι άρτοι παρασκευάζονταν σε ειδικές περιπτώσεις όπως στις εορτές Αγιών, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, στους γάμους και τα μνημόσυνα ως προσφορά στην εκκλησία.
Παραδοσιακές Συνταγές
Βαφτό
Το χοιρινό λίπος έλιωνε πάνω στο ψωμί σαν βούτυρο, φτιάχνοντας ένα μοναδικό μεζέ. Συνταγή από την Μαραθάσα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Δαχτυλιές
Οι δαχτυλιές έχουν στενόμακρο σχήμα και χωρίζονται σε παράλληλα κομμάτια, ούτως ώστε να κόβονται ευκολότερα και ομοιόμορφα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατσούρες
Παλιά αποτελούσαν ένα από τα γεύματα της ημέρας, το οποίο συνόδευαν με ελιές και χαλλούμι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατσούρες με έψημα
Συνταγή από τη Μαραθάσα. Στην παραλλαγή αυτή των κατσούρων χρησιμοποιείται προζυμένιο ψωμί μαζί με έψημα, το οποίο απαντάται σε πολλά παραδοσιακά γλυκά της περιοχής.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατσούρες, το γλυκό των φτωχών, με φρουτοσαλάτα
Οι κατσούρες με ζάχαρη αποτελούσαν διαδεδομένο έδεσμα της περιόδου της Αγγλοκρατίας. Ήταν εύκολο στην παρασκευή αλλά και φτηνό, γι' αυτό και αποκαλείται γλυκό των φτωχών. Στη συγκεκριμένη συνταγή…
Παραδοσιακές Συνταγές
Σουππούθκια
Το γλυκό αυτό έδεσμα σε παλαιότερες εποχές καταναλωνόταν καθημερινά, αφού ήταν εύγευστο, οικονομικό και πολύ ωφέλιμο. Η δύο παραλλαγές της συνταγής προέρχονται από τον Άγιο Φώτιο Πάφου και τη…
Παραδοσιακές Συνταγές
Σταφιδόψωμο
Συνταγή για μια πιο γλυκιά παραλλαγή του κανονικού ψωμιού. "Ζυμώνουμε μέχρι να γίνει το ζυμάρι μας. Έπειτα βάζουμε μέσα τις σταφίδες." (Αθηνά Καμιντζή, Κυπερούντα)
Τρόφιμα
ψουμίν,το
Οι γυναίκες έπρεπε να σηκωθούν την αυγή για να ετοιμάσουν το μπούκκωμαν, πού ήταν συνήθως ψουμίν και χαλλούμιν ή ελιές με κρομμύδιν. Βασικά το μπούκκωμαν ήταν μπόλικο ψωμί. Γι' αυτό έλεγαν:…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί κριθαρένιο
Σε περίπτωση που μια οικογένεια δεν είχε σιτάρι, έπαιρνε τους καρπούς του κριθαριού και παρασκεύαζε αλεύρι, το οποίο χρησιμοποιούσε για να φτιάξει ψωμιά.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί με προζύμι
Για την ετοιμασία του προζυμιού χρησιμοποιείται ο Αγιασμός του Τιμίου Σταυρού που γίνεται στις 14 Σεπτεμβρίου. Με το Αγίασμα αυτό και λίγο αλεύρι φτιάχνεται μέρος του προζυμιού, το οποίο είναι έτοιμο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί σιταρένιο
"... σιγά σιγά παίρνουμε όλο το αλεύρι προσθέτοντας το νερό, όταν χρειάζεται, και το ζυμώνουμε καλά. Όταν το ζυμώσουμε, το σκεπάζουμε για λίγο να ξεκουραστεί." (Σωτήρα Κυριάκου, Κυπερούντα)