σ̆ουσ̆ούκκος,ο

«Σ̆ουσ̆ούκκος»

«Σ̆ουσ̆ούκκος»

Πηγή: Υπουργείο Γεωργίας

«Σ̆ουσ̆ούκκος»

Ο σ̆ουσ̆ούκκος είναι από τα πιο γνωστά παραδοσιακά γλυκά της Κύπρου και θα τον συναντήσετε σε χωριά όπου παράγονται σταφύλια.

Ονομασία - Συνταγή
Κυπριακή Ονομασία
σ̆ουσ̆ούκκος, σουτζ̆ούκκος
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Πρόκειται για γλυκό από μούστο σταφυλιού και αμύγδαλα ή καρύδια.

Υλικά Συνταγής

Εκδοχή Α΄:
μούστος σταφυλιού
ασπρόχωμα
αλεύρι
ξηροί καρποί (αμύγδαλα ή καρύδια)

Εκδοχή Β΄:
2 παγούρια μουστάρι (8 λίτρα)
1½ κιλά αλεύρι
κιούλι
ροδόσταγμα
βανίλια 
κούννες αμυγδάλου και καρυδιού

Εκδοχή Γ΄- Δ΄:
ππαλουζές
αμύγδαλα ή καρύδια

Εκτέλεση Συνταγής

Εκδοχή Α΄:
Με το πάτημα των σταφυλιών παίρνουν το απόσταγμα, τον λεγόμενο μούστο, και το βάζουν σε ειδικό μεγάλο καζάνι και το βάζουν στη φωτιά. 
Όταν αρχίζει να κοχλάζει, ρίχνουν μέσα στο καζάνι ένα ειδικό χώμα το λεγόμενο ασπρόχωμα. Με την προσθήκη του χώματος επιτυγχάνεται καλύτερα ο καθαρισμός του μούστου και γίνεται πιο γλυκός. 
Καθώς ο μούστος κοχλάζει, πρέπει συνεχώς με την κουτάλα να αφαιρούνται όλες οι ακαθαρσίες που ανεβαίνουν προς τα πάνω.
Ακολούθως, αναμειγνύουν με αναλογία 8 οκάδων μούστο, 1 οκά αλεύρι και αρχίζει το ανακάτεμα πάνω στη φωτιά μέχρι το μείγμα να ψηθεί. 
Έχουν περασμένες σε κλωστές αμυγδαλόκουννες ή καρυδόκουννες ανάλογα με την επιλογή της κατασκευάστριας. Στην άκρη της κλωστής υπάρχει το κατσούνιν για να κρεμάζονται οι κλωστές ψηλά έτσι ώστε να βοηθηθεί το στέγνωμα του σιουτζ̆ούκκου. Μέσα από το μείγμα του ππαλουζέ έτσι βραστό καθώς είναι, βουτάνε τις κλωστές και τις κρεμάνε μερικές ώρες για να στεγνώσουν. 
Αυτό επαναλαμβάνεται είτε και την ίδια μέρα αφού επανακατασκευάσουν μείγμα ππαλουζέ είτε και την επομένη μέρα. Κάνουν από τρία μέχρι πέντε βουτήγματα στον ππαλουζέν. 
Τον αφήνουν 5-6 μέρες κρεμασμένο να στεγνώσει, εκτός και εάν τον προτιμούν φρέσκο, οπότε μπορούν να τον κόψουν και από την ίδια μέρα
(http://www.triselies.org/index.php?lang=el&article=5).

Εκδοχή Β΄
"Καθαρίζουμε κούνες αμυγδάλου και τις βάλλουμε σε νερό να φουσκώσουν τζιαι να μαλακώσουν για μπορούν να περάσουν που την κλωστή. Τούτο κάμνουμε το μια θκυο μέρες πριν να κάμουμε το σιουσιούκκο για να στεγνώσουν καλά οι κούννες. Τα καρύδια εν θέλουν φούσκωμα. 
Όταν στεγνώσουν καλά οι κούννες περνούμεν ένα βελόνι σε μια μακριά κλωστή τζιαι τρυπούμε τις κούννες στην μέση με το βελόνι έτσι ώστε να περάσουν στην κλωστή. 
Όταν γεμώσουμε τις κλωστές μας με κούννες πιάννουμε κρεμμαστάρια ή ξύλα σε σχήμα V και τις δένουμε σφικτά πάνω σε αυτά. Ετοιμάζουμε τον ππαλουζέ τζιαι όταν γύρουμε λίον πάνω σε έναν πιάτο τζιαι δούμε ότι ξεκολλά τότε μπορούμε να βουττήσουμε τις κλωστές μας. 
Πρέπει να τις βουττούμε με δύναμη τζιαι αρκετά μέσα για να πιάσει παντού. Μετά τις κρεμμάζουμε να στεγνώσουν. Αν στην πορεία δούμε ότι ο ππαλουζές αρχίζει τζιαι πήζει τότε πρέπει να ρίξουμε λλίο μουστάρι για να τον αραιώσουμε. 
Όταν στεγνώσουν οι κλωστές βουττούμεν τες ακόμα μια φορά. Μπορεί να χρειαστεί τζιαι τρίτη φορά για να πασιύνει αρκετά τζιε να μεν ξεχωρίζουν οι κούνες που εν που μέσα. Στο τέλος αφήνουμε τις κλωστές κρεμμασμένες για μια ολόκληρη μέρα. Πρέπει να μεν κολλά. Μετά μπορούμε να τον κόψουμε φρέσκο να τον φάμε ή να τον φυλάξουμε στο ψυγείο."
(Αντρούλλα Χρίστου, 58 ετών από τα Αγρίλια της Λεμεσού)

Εκδοχή Γ΄
Φουσκώνουμε τα αμύγδαλα στο νερό και τα περνάμε με τη βοήθεια βελονιού σε κλωστή μήκους περίπου 1-2m. Τα καρύδια δεν χρειάζεται να φουσκώσουν για να περαστουν σε κλωστές. 
Μόλις ετοιμαστεί ο ππαλουζές και πριν τον βγάλουμε από το χαρτζί, βάζουμε μέσα τις κλωστές με τους ξηρούς καρπούς. 
Βγάζουμε τις κλωστές και τις κρεμάμε σε κλαδιά για να στεγνώσουν στον ήλιο. Μόλις στεγνώσουν καλά ξαναβουτάμε στον ππαλουζέ. 
(Σπυρούλα Χριστοδούλου, Ποταμιού, Λεμεσός)

Εκδοχή Δ΄
Ο σιουσιούκκος γίνεται με βάση το μείγμα του ππαλουζέ. Πρώτα περνάμε σε βαμβακερή κλωστή καρύδια ή αμύγδαλα και βουτάμε το
ράμμα στο μείγμα του παλουζέ που σιγοβράζει. 
Συνεχίζουμε να το βουτάμε ξανά και ξανά. Κάθε φορά ένα στρώμα προστίθεται πάνω στο προηγούμενο, μέχρι που η διάμετρος του γίνεται 4 - 6 εκατοστά. 
Όταν στεγνώσει διατηρείται για πολύν καιρό.
(Κυθραιώτου 2013, 60).

Μέθοδος Μαγειρέματος

βράσιμο

Σχόλια Συνταγής

Εάν δεν περιμένουμε μέχρι να στεγνώσει τελείως ο σ̆ουσ̆ούκκος, τότε δεν θα γίνουν σωστά οι στρώσεις και ο σ̆ουσ̆ούκκος θα μείνει λεπτός.
Το πάχος του σ̆ουσ̆ούκκος εξαρταται από πόσες φορές θα γίνει εμβαπτισμός στον ππαλουζέν.
Συνήθως ο σ̆ουσ̆ούκκος εμβαπτίζεται 3 φορές στον ππαλουζέν.
Συνήθως ο σ̆ουσ̆ούκκος γινεται με αμύγδαλα, διότι τα καρύδια δεν διατηρούνται τόσο πολύ.
Ο σ̆ουσ̆ούκκος διατηρείται για πολύ καιρο σε δροσερό και ξηρό μέρος
(Προφ. μαρτυρία: Σπυρούλα Χριστοδούλου, Ποταμιού - Λεμεσός).

Διατροφική Αξία

Ο σ̆ουσ̆ούκκος μπορεί να αποτελέσει άριστο μεζέ για να συνοδεύσουμε ποτά όπως ζιβανία ή κρασί (Προφ. μαρτυρία: Σπυρούλα Χριστοδούλου, Ποταμιού - Λεμεσός).

Χρονολογία
19ος - 20ός αι.
Συμπληρωματικά Στοιχεία

Ο σ̆ουσ̆ούκκος φτιαχνόταν μόλις τελείωνε η κάθε νοικοκυρά τον τρύγο της. Έκαναν τραπέζι σε στενό οικογενειακό κύκλο. 
Παλιά φτιαχνόταν μόνο για ιδιωτική χρήση.
Σήμερα ο σ̆ουσ̆ούκκος φτιάχνεται τόσο από ιδιώτες όσο και από μικρές και μεγάλες βιομηχανίες που ασχολούνται με τα προϊόντα του σταφυλιού, όποτε γίνεται ο τρύγος, από τον Αύγουστο μέχρι το Σεπτέμβριο ή λίγο νωρίτερα ή αργότερα. 

Παλαιότερα, αφού τον άφηναν να στεγνώσει για καμία εικοσαριά μέρες, τον κόβανε σε κομμάτια τριάντα περίπου εκατοστών και τον φυλάγανε σε καλάθια για να αερίζεται (Προφ. μαρτυρία: Σπυρούλα Χριστοδούλου, Ποταμιού - Λεμεσός).

** Για το συγκεκριμένο γλύκυσμα γενικά, βλ. σουτζ̆ούκκος,ο στην κατηγορία Τρόφιμα.

Βιβλιογραφία

Κυθραιώτου Φ. (2013), Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.


Προφ. μαρτυρίες: 

Σπυρούλα Χριστοδούλου, Ποταμιού - Λεμεσός. Καταγραφή: Μαρίτσα Χριστοδούλου, 2010. 

Αντρούλλα Χρίστου, 58 ετών, Αγρίδια - Λεμεσού. Καταγραφή: Ζηνοβία Χαραλάμπους, Οκτώβρης 2010. Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου.


Διαδικτυακή πηγή: 

http://www.triselies.org/index.php?lang=el&article=5.


Πηγή φωτογραφίας:

«Σ̆ουσ̆ούκκος» (Υπουργείο Γεωργίας)

Ερευνητής/Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου / Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος