Σταφίθκια.
Πηγή: Ζηνοβία Χαραλάμπους.
"Βράζουμε το νερό, ρίχνουμε τη σόδα μέσα και λίγο λάδι για να γυαλίσει η σταφίδα. Όταν βράσει το νερό, ρίχνουμε τη σταφίδα μέσα..." (Μαρίνα Κοιλιάρη, Κυπερούντα)
Ονομασία - Συνταγή
Σταφίδες.
Εκδοχή Α΄
Σταφύλια
Σόδα
Εκδοχή Β΄
Σταφύλια
Σόδα
Λάδι
Νερό
Εκδοχή Α΄
"Κόφκω τα σταφύλια που το αμπέλι. Έχω σόδα έτοιμη στο βαρέλι.
Βάλεις τα κομμένα σταφύλια που βρίσκονται μέσ' στο κοφίνι μέσα στο βαρέλι με τη σόδα.
Βγάζεις το κοφίνι από το βαρέλι και τα στραγγάς και τα απλώνεις πάνω στην κανναβίτσα.
Τα ανακατώνεις. Τα αφήνεις για έξι με εφτά μέρες απλωμένα για να ξεράνουν.
Στη συνέχεια τα καθαρίζω με το κόσσινο τζιαι φκάλλω την κάρα του σταφυλιού. Τα βάλλω σε κάσιες. Μετά τα ξαναπλένω και τα ξαναβάζω στον ήλιο να στεγνώσουν.
Στο τέλος τα μαζεύω και τα φυλάω σε δοχείο σε δροσερό μέρος."
(Πέπα Φρίξου, 61 ετών από την Πάχνα Λεμεσού)
Εκδοχή Β΄
Μαζεύουμε ώριμα σταφύλια.
Βράζουμε το νερό, ρίχνουμε τη σόδα μέσα και λίγο λάδι για να γυαλίσει η σταφίδα.
Όταν βράσει το νερό, ρίχνουμε τη σταφίδα μέσα για 2-3 λεπτά, τη βγάζουμε και την βάζουμε σε καλάθι.
Τα αφήνουμε να στεγνώσουν. Μετά τα απλώνουμε σε καθαρή ψαρόκολλα στον ήλιο όπως είναι με τα κοτσάνια και τα αφήνουμε για αρκετές μέρες μέχρι να γίνει η σταφίδα.
Όταν γίνει η σταφίδα αφαιρούμε τα κοτσάνια.
Τα πλένουμε για να φύγει η σόδα και το λάδι.
Τα βάζουμε για λίγο στον ήλιο να στεγνώσουν και τα φυλάμε σε δροσερό μέρος.
(Μαρίνα Κοιλιάρη, Κυπερούντα)
Αποξήρανση στον ήλιο.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Τα παιδιά παλαιότερα έπαιρναν σταφίδες ως κολατσιό στο σχολείο (με ή χωρίς αμύγδαλα ή καρύδια). Σε κάποια χωριά όταν μαγείρευαν το πιλάφι πουργούρι, πρόσθεταν και σταφίδες (Ξενοφών Λαζάρου, 75 ετών, από το Πολιτικό Λευκωσίας).
Χρησιμοποιούνται σε διάφορα εδέσματα όπως οι φλαούνες, κολοκοτές (κολοκυθόπιτες), κόλλυβα κ.ά.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Προφορικές μαρτυρίες:
Μαρίνα Κοιλιάρη, Κυπερούντα (βλ. Κούρρη, Π. και Λαζάρου, Σ. (επιμ.) (2007). Παραδοσιακές συνταγές του χωριού Κυπερούντα, Αδημοσίευτα στοιχεία).
Ξενοφών Λαζάρου, 75 ετών, από το Πολιτικό Λευκωσίας. Καταγραφή: Στάλω Λαζάρου, Οκτώβρης 2010.
Πέπα Φρίξου, 61 ετών από την Πάχνα Λεμεσού. Καταγραφή: Ζηνοβία Χαραλάμπους, Οκτώβρης 2010. Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου.
Ζηνοβία Χαραλάμπους, Στάλω Λαζάρου
Σταφίδες απλωμένες στον ήλιο για αποξήρανση.
Άδεια δημοσίευσης: Κατερίνα Μηνά-Καρεκλά.
Σταφίδες στον ήλιο.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Σταφίδες στον ήλιο.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Ξανθή σταφίδα σε διαδικασία αποξήρανσης.
Πηγή: Ιστοσελίδα Facebook.
Σταφιδάκια από σταφύλι σουλτανίνα.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Μαύρες, μεγάλες σταφίδες σε κασόνι, προς πώληση.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Όπως και τα γλυκά του μούστου, οι σταφίδες σερβίρονται ως μεζές συνοδευτικός του ποτού.
Άδεια δημοσίευσης: Κατερίνα Μηνά-Καρεκλά.
Τρόφιμα
Γλυκά από μούστο σταφυλιού
Αρχικά, τα προϊόντα αυτά αποτελούσαν την απαραίτητη ξηρή τροφή των γεωργών κατά τη διάρκεια της εργασίας. Αργότερα, καταναλώνονταν σαν επιδόρπιο ή κεραστικό αντί γλυκού.
Παραδοσιακές Συνταγές
Γλυκό σταφύλι
Παρασκευάζεται από την ποικιλία σουλτανίνα κατά τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, πριν ωριμάσουν εντελώς τα σταφύλια.
Σιτηρέσιο
Διατροφή Κυπρίων τον 18ον αιώνα, κατά τον Αρχιμ. Κυπριανό
Αναφορά του Αρχιμ. Κυπριανού (1788) στο βιβλίο του "Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου" στα είδη των φυτικών και ζωϊκών προϊόντων που παράγονταν , καταναλώνονταν και εξάγονταν από το νησί κατά τον…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κόλλυφα
"... όταν στεγνώσει το σιτάρι το βάζουμε μαζί με όλα τα υπόλοιπα άλλα υλικά στο πανέρι (κούννες, ρόδια, σταφίδες, σουσάμι και γλυκάνισο), τα ανακατεύουμε καλά και είναι έτοιμα για την εκκλησία." (…
Παραδοσιακές Συνταγές
κολοκωτές,οι
Συνήθως, η παρασκευή κολοκοτών συνδεόταν και συνδέεται ακόμη με τις περιόδους νηστείας των Χριστουγέννων και του Πάσχα, αφού αποτελούν ένα νόστιμο, νηστίσιμο έδεσμα. Δείτε εδώ σε βίντεο την…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ξεροτήανα ταραχτά
Ριζοκαρπασίτικη συνταγή. Τα ταραχτά ξεροτήανα σερβίρονται με ζάχαρη ή μέλι, ενώ προαιρετικά προστίθενται και σταφιδάκια.
Παραδοσιακές Συνταγές
Σταφιδόψωμο
Συνταγή για μια πιο γλυκιά παραλλαγή του κανονικού ψωμιού. "Ζυμώνουμε μέχρι να γίνει το ζυμάρι μας. Έπειτα βάζουμε μέσα τις σταφίδες." (Αθηνά Καμιντζή, Κυπερούντα)
Τρόφιμα
σταφύλι,το
Το σταφύλι καλλιεργείτο κυρίως στα ορεινά χωριά της Κύπρου, όπου η θερμοκρασία ήταν χαμηλή. Οι αμπελουργοί τρύγιζαν το σταφύλι που προοριζόταν για την παραγωγή κουμανταρίας και μοσχάτου το μήνα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τηγανίτες με μέλι και παστά φρούτα
Στην πρωτότυπη αυτή συνταγή οι τηγανίτες, γλυκό της σύγχρονης διεθνούς κουζίνας, αποκτούν καθαρά τοπικό χαρακτήρα. Η γέμισή τους αποτελείται από αγνά υλικά της κυπριακής φύσης: σύκα παστά, σταφιδάκια…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φλαούνες
Η φλαούνα είναι το χαρακτηριστικότερο πασχαλινό έδεσμα που παρασκευάζεται και καταναλώνεται σχεδόν σε όλα τα νοικοκυριά της Κύπρου. Η γέμισή της, ο φωκός όπως λέγεται, ετοιμάζεται 4-5 ώρες νωρίτερα ή…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χυμοί φρούτων
Χρησιμοποιείται ο χυμός πορτοκαλιού, μανταρινιού, σταφυλιού ή άλλου φρούτου, μαζί με λίγη ζάχαρη. Η ζάχαρη που προστίθεται έχει σκοπό να διατηρήσει το άρωμα, το χρώμα και τη γεύση του χυμού.