«Γαλακτομπούρεκο»
Πηγή: Йоана Петрова, https://www.flickr.com/photos/jhard/3763504564
Σιροπιαστό γλυκό με κρέμα από γάλα και αβγά. Συνηθιζόταν την εβδομάδα της Τυροφάγου.
Ονομασία - Προέλευση
γαλακτομπούρεκο
Για την ετοιμασία του γαλατοπούρεκκου απαιτείτο η παρασκευή κρέμας με γάλα και αυγά. Οι νοικοκυρές άνοιγαν φύλλα από ζυμάρι, τα άλειφαν με τσίππα γάλακτος (κρέμα, βούτυρο γάλακτος), τοποθετούσαν τα μισά στο ταψί και άπλωναν πάνω την κρέμα. Τη σκέπαζαν με τα υπόλοιπα φύλλα. Το γαλατοπούρεκκο ψηνόταν στον φούρνο και σερβιριζόταν με σιρόπι (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 281-282).
** Για τη συνταγή του γαλατοπούρεκκου, βλ. λήμμα γαλατοπούρεκκον,το στην κατηγορία Παραδοσιακές Συνταγές.
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Συνηθιζόταν τις ημέρες που δεν νήστευαν.
Καταναλωνόταν ιδιαίτερα την εβδομάδα της Τυροφάγου.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.
Πηγή φωτογραφίας:
«Γαλακτομπούρεκο» (Йоана Петрова, https://www.flickr.com/photos/jhard/3763504564)
Δήμητρα Δημητρίου / Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος
Τρόφιμα
ἄμης,ο
Επιδόρπιο της αρχαίας Κύπρου, το όνομα του οποίου σώζεται σε γραπτές πηγές της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου. Ερμηνεύεται ως γαλατόπιτα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Αναρόκρεμα με χαρουπόμελο
Επιδόρπιο βασισμένο σε μια σύγχρονη συνταγή, που διασκευάζει κλασικές εκδοχές της κρέμας με μυζήθρα ενισχύοντας το τοπικό στοιχείο μέσα από τη χρήση του χαρουπόμελου.
Τρόφιμα
γαλακτοκομικά προϊόντα,τα
"Τα γενόμενα παρά του γάλακτος των προβάτων και αιγών": Αναφορά του Αρχιμ. Κυπριανού (1788) στα είδη των γαλακτοκομικών προϊόντων που παράγονταν και καταναλώνονταν τον 18ο αιώνα.
Παραδοσιακές Συνταγές
γαλατοπούρεκκον,το
Αγαπημένο σιροπιαστό γλυκό ταψιού, με φύλλα μπακλαβά και κρέμα στο κέντρο. Απαντάται επίσης και σε άλλες κουζίνες της Ανατολικής Μεσογείου, απ' όπου και υιοθετήθηκε στην Κύπρο στα νεότερα χρόνια.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατεΐφι με τυρί και σιρόπι
Παραλλαγή του γνωστού κανταϊφιού, στην οποία το φύλλο τοποθετείται στο ταψί σε δύο στρώσεις, ενώ στο ενδιάμεσο παρεμβάλλεται τυρί. Το κυπριακό στοιχείο της συνταγής εντοπίζεται στη χρήση της αναρής (…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κέικ γεωγραφίας
Επιδόρπιο του ευρωπαϊκού χώρου, που υιοθετήθηκε ευρέως από την νεότερη κυπριακή κουζίνα. Το κέικ γεωγραφίας αποτελούσε το κατεξοχήν γλυκό που έφτιαχναν κατά το πρόσφατο παρελθόν σε διάφορα μέρη του…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κολλυφόζουμο
Μπορεί να έχουμε συνδέσει το κολλυφόζουμο με τη φτώχεια, ο ασουρές όμως είναι μια νόστιμη και λεπτή κρέμα με τελετουργικό χαρακτήρα και με φίνα γεύση. Φτιάχνεται με την προσθήκη νισεστέ στο ζουμί…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κρέμα με γάλα της κατσίκας
Η διεθνώς γνωστή κρέμα ζαχαροπλαστικής (patisserie), με βασικά συστατικά το γάλα, τη ζάχαρη και τα αυγά, προσαρμόζεται στην κυπριακή κουζίνα με τη χρήση του κατσικίσιου γάλακτος.
Σιτηρέσιο
Κυριακή της Τυρινής (Τυροφάγου)
Γνωστό δίστιχο που τραγουδούσαν τη μέρα αυτή: Επήασιν οι σήκωσες τζι' ήρταν οι Τυρινάεςπου τραουδούν οι γέροντες που τραουδούν οι ρκάες ήΕφύασιν οι σήκωσες τζι' ήρταν οι Τυρινάεςτζιαι μείνασιν…
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με κρέμα,τα
Η απλή, γλυκιά κρέμα από γάλα δίνει στα πουρέκκια ανάλαφρη γεύση και άρωμα βανίλιας.
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με χαλλούμιν στο τηγάνι,τα
Τα πουρέκκια με χαλλούμιν συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πιο συνηθισμένα τηγανητά πουρέκκια, όπως και αυτά με αναρή, κρέμα και κιμά. Άλλος τρόπος ψησίματος των πουρεκκιών με χαλλούμιν είναι στη σάτζην.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ππακλαβάς
Συνταγή για ένα γλυκό έδεσμα χαρακτηριστικό της ανατολίτικης κουζίνας, που αγαπιέται πολύ και στην Κύπρο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ρυζόγαλο
Γλυκό έδεσμα, που απαντάται σε πολλές χώρες του κόσμου. Στην Κύπρο φτιαχνόταν ιδιαίτερα συχνά από οικογένειες που διατηρούσαν πρόβατα, αφού παλαιότερα παρασκευαζόταν με γάλα προβάτου και αλεύρι.…
Σιτηρέσιο
Τυρινή Εβδομάδα
Η εβδομάδα πριν από τη Δευτέρα της Καθαράς ονομάζεται της Τυρινής (Τυροφάγου) διότι στη διάρκεια της η Εκκλησία απαγορεύει την κατανάλωση κρέατος αλλά επιτρέπει την κατανάλωση γαλακτοκομικών…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλλουμογιαχνί
Το φαγητό αυτό το έφτιαχναν στην Πιτσιλιά κατά την εβδομάδα της Τυροφάγου. Τις συγκεκριμένες μέρες συνηθιζόταν και συνηθίζεται ακόμη η κατανάλωση γαλακτοκομικών, πριν την έναρξη της νηστείας του…