Κατσούρες με ζάχαρη (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
© Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής.
Παλιά αποτελούσαν ένα από τα γεύματα της ημέρας, το οποίο συνόδευαν με ελιές και χαλλούμι.
Ονομασία - Συνταγή
Φέτες ψωμιού τηγανισμένου και συνήθως αλειμμένου με ζάχαρη ή μέλι, και κανέλα.
Ενικός αρ. η κατσούρα.
Εκδοχή Α΄
Παραδοσιακό ψωμί
Ελαιόλαδο (λάδι καλό όπως το αποκαλούν οι γιαγιάδες)
Εκδοχή Β΄
1 ποτήρι ελαιόλαδο για τηγάνισμα
5 φέτες ψωμί
Εκδοχή Α΄
Κόβουμε το ψωμί σε φέτες (όχι πολύ λεπτές).
Τις ρίχνουμε σε ζεστό ελαιόλαδο και περιμένουμε να πάρουν το επιθυμητό μπεζ-καφέ χρώμα.
Κατά την διάρκεια του ψησίματος τις ανακατεύουμε και τις αναποδογυρίζουμε μέσα στο ελαιόλαδο για να ψηθούν ομοιόμορφα.
Μετά τις βγάζουμε και βάζουμε από πάνω τους ζάχαρη με κανέλα ή μέλι.
(Φλουρού Κ. Παρπούνα, 80 ετών από την Λύση)
Εκδοχή Β΄
Βάζουμε το λάδι στο τηγάνι.
Μόλις αρχίσει να βράσει βάζουμε μέσα το ψωμί και αρχίζουμε να το τηγανίζουμε.
Μόλις αρχίσει να κοκκινίζει είναι έτοιμο.
Το βγάζουμε και το σερβίρουμε.
Αν θέλουμε, πασπαλίζουμε τις τηγανισμένες φέτες με ζάχαρη και κανέλα
(Ελένη Νικολάου και Ραφαέλλα Νικολάου, Κυπερούντα)
Τηγάνισμα.
"Η συνταγή αυτή είναι παραδοσιακή Λυσιώτικη και η γιαγιά την έχει πάρει από την μητέρα της και την διατηρεί αναλλοίωτη μέχρι σήμερα." (Χριστιάνα Παρπούνα)
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
"Η γιαγιά... την κάνει καθημερινά σήμερα και την συνοδεύει με το φαγητό της. Παλιά πάλι την έκανε καθημερινά αλλά αποτελούσε ένα από τα γεύματα της ημέρας το οποίο συνόδευαν με ελιές και χαλλούμι. Την ίδια συνταγή την διατηρεί ακόμα σήμερα η μητέρα μου." (Χριστιάνα Παρπούνα)
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Προφορικές μαρτυρίες:
Ελένη Νικολάου και Ραφαέλλα Νικολάου, Κυπερούντα (βλ. Κούρρη, Π. και Λαζάρου, Σ. (επιμ.) (2007). Παραδοσιακές συνταγές του χωριού Κυπερούντα, Αδημοσίευτα στοιχεία).
Φλουρού Κ. Παρπούνα, 80 ετών από την Λύση. Καταγραφή: Χριστιάνα Παρπούνα, Οκτώβρης 2010. Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου.
Χριστιάνα Παρπούνα/ Στάλω Λαζάρου
Τηγάνισμα του ψωμιού.
Πηγή: Χριστιάνα Παρπούνα
Στέγνωμα των κατσούρων σε απορροφητικό χαρτί (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Κατσούρες με ζάχαρη και κανέλα.
Πηγή: Χριστιάνα Παρπούνα.
Κατσούρες και σουππούθκια (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015).
© Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής.
Παραδοσιακές Συνταγές
βαζάνια μοβ βαρκούλα,τα
Στη σύγχρονη αυτή συνταγή η μελιτζάνα μετατρέπεται σε βαρκούλα, γεμίζεται με αρωματικά φυτά και καλύπτεται από μείγμα με κτυπημένα τυριά και αυγά. Το κυπριακό στοιχείο εντοπίζεται στα υλικά της…
Παραδοσιακές Συνταγές
βαζάνια ρολό, γεμιστά με χαλλούμιν,τα
Αν και φαγητό της σύγχρονης εποχής από τη διεθνή κουζίνα, τα ρολά μελιτζάνας αποκτούν κυπριακό χαρακτήρα με τη γέμιση χαλλουμιού. Ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας με πινόλια, και σερβίρονται με κυπριακή…
Παραδοσιακές Συνταγές
Βαφτό
Το χοιρινό λίπος έλιωνε πάνω στο ψωμί σαν βούτυρο, φτιάχνοντας ένα μοναδικό μεζέ. Συνταγή από την Μαραθάσα.
Τρόφιμα
Δημητριακά και ψωμιά κατά τον 18ον αι.
"Περί των της τροφής", αναφορά του Αρχιμ. Κυπριανού (1788) στο βιβλίο του "Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου" στα είδη των δημητριακών που καλλιεργούντο και καταναλώνονταν τον 18ον αιώνα.
Τεχνικές Παραγωγής
Διαδικασία παραγωγής ψωμιού
Περιγράφεται η διαδικασία παραγωγής ψωμιού, άλεσμα σιταριού, προζύμι, ζύμωμα, φούρνισμα, διάφορα είδη ψωμιών κ.λ.π.
Τρόφιμα
Είδη ψωμιών τον 19ον αι. (Ψωμιά, ποξαμάτια, γλυσταριές, τα αρκατένα, τριμυθόπιττες, παννυχίδες)
Mας έτυχε να φτάσουμε σ’ ένα χωριό πολύ αργά τη νύχτα, απρόοπτα και πεινασμένοι, και να υποδεχτούν πολύ φιλόξενα αλλά να μην υπάρχει τίποτα στο σπίτι, ούτε ένα κομμάτι ψωμί, ούτε καν λίγο αλεύρι.…
Τρόφιμα
κατσούρα,η
"Κατσούραν έν' που κάμναμενστα κάρβουνα ψημένην,στο λάδιν την βουττούσαμενμε άλας αρτυμένην" (Λαζάρου 2004, 29).
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατσούρες με έψημα
Συνταγή από τη Μαραθάσα. Στην παραλλαγή αυτή των κατσούρων χρησιμοποιείται προζυμένιο ψωμί μαζί με έψημα, το οποίο απαντάται σε πολλά παραδοσιακά γλυκά της περιοχής.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατσούρες, το γλυκό των φτωχών, με φρουτοσαλάτα
Οι κατσούρες με ζάχαρη αποτελούσαν διαδεδομένο έδεσμα της περιόδου της Αγγλοκρατίας. Ήταν εύκολο στην παρασκευή αλλά και φτηνό, γι' αυτό και αποκαλείται γλυκό των φτωχών. Στη συγκεκριμένη συνταγή…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουνέλι αμιαντίτικο
Το συγκεκριμένο φαγητό ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στην κοινότητα του Αμιάντου, αλλά ήταν άγνωστο στην πόλη της Λεμεσού. Ξεχωρίζει για τα πλούσια αρώματα, και τον προσεγμένο τρόπο παρασκευής και…
Τρόφιμα
Κυπριακή επιτραπέζια ελιά
Η Κυπριακή επιτραπέζια ελιά παράγεται από την επεξεργασία των καρπών της ντόπιας κυπριακής ποικιλίας που καλλιεργείται σε όλο το νησί.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μοσχαρίσιο φιλέτο γεμιστό με χαλλούμι και αγρέλια
Σύγχρονο πιάτο με σύνθετους συνδυασμούς γνωστών γεύσεων της κυπριακής κουζίνας. Η πλήρης περιγραφή της συνταγής αναφέρει: Φιλέτο μόσχου γεμιστό με χαλλούμι και αγρέλια, αγκαλιασμένο σε παπαρδέλες…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ντομάτες με χαλλούμι
Πιάτο με χαρακτηριστικό κυπριακό άρωμα. Το χαλούμι ψήνεται μέχρι να ροδοκοκκινίσει, και τοποθετείται πάνω από φέτες ντομάτας. Η συνταγή προέρχεται από τον Ύψωνα της επαρχίας Λεμεσού.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πίτσα παραδοσιακή, κλειστή
Ένα αγαπημένο φαγητό μικρών και μεγάλων αποδίδεται "κυπριακά", με χρήση ντόπιων υλικών της παραδοσιακής κουζίνας.
Παραδοσιακές Συνταγές
χαλλούμιν,το
Το χαλλούμι (φρέσκο και ώριμο) είναι ένα προϊόν το οποίο θεωρείται παραδοσιακό για την Κύπρο αφού η παραγωγή του γινόταν από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα.Ο παραδοσιακός χαρακτήρας του…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλλουμόπιττες ή χαλλουμωτές
Οι παραδοσιακές χαλλουμόπιττες παρασκευάζονται με την προσθήκη κομματιών χαλλουμιού και δυόσμου σε απλή ζύμη για ψωμί, κι έχουν συνήθως το σχήμα μικρών στρογγυλών ψωμιών.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλλουμωτή (κέικ χαλλουμιού)
Το κέικ χαλουμιού είναι μια νεότερη εκδοχή της χαλλουμωτής που δεν διαφέρει πολύ από τα γνωστά κέικ τυρόπιτα, αλλά αξιοποιεί τις ντόπιες κυπριακές γεύσεις. Το χαλλούμι προστίθεται σε ζύμη με αυγά,…
Τρόφιμα
ψουμίν,το
Οι γυναίκες έπρεπε να σηκωθούν την αυγή για να ετοιμάσουν το μπούκκωμαν, πού ήταν συνήθως ψουμίν και χαλλούμιν ή ελιές με κρομμύδιν. Βασικά το μπούκκωμαν ήταν μπόλικο ψωμί. Γι' αυτό έλεγαν:…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί κριθαρένιο
Σε περίπτωση που μια οικογένεια δεν είχε σιτάρι, έπαιρνε τους καρπούς του κριθαριού και παρασκεύαζε αλεύρι, το οποίο χρησιμοποιούσε για να φτιάξει ψωμιά.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί με προζύμι
Για την ετοιμασία του προζυμιού χρησιμοποιείται ο Αγιασμός του Τιμίου Σταυρού που γίνεται στις 14 Σεπτεμβρίου. Με το Αγίασμα αυτό και λίγο αλεύρι φτιάχνεται μέρος του προζυμιού, το οποίο είναι έτοιμο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψωμί σιταρένιο
"... σιγά σιγά παίρνουμε όλο το αλεύρι προσθέτοντας το νερό, όταν χρειάζεται, και το ζυμώνουμε καλά. Όταν το ζυμώσουμε, το σκεπάζουμε για λίγο να ξεκουραστεί." (Σωτήρα Κυριάκου, Κυπερούντα)
