«Λουβίν φρέσκο με κολοκύθι»
Πηγή: Προσωπικό αρχείο Δήμητρας Δημητρίου
Φασόλια μαυρομάτικα.
Ονομασία - Προέλευση
φασόλια μαυρομάτικα, αμπελοφάσουλα
Πρόκειται για είδος οσπρίου γνωστού ως χωριατοφάσουλου, αραποφάσουλου (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα λουβίν,το, 259).
ΕΤΥΜ. < αρχ. λοβίον < λοβός, με τροπή του ο > ου (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα λουβίν,το, 259) = περίβλημα όπου αναπτύσσονται οι σπόροι των οσπρίων ή άλλων καρπών / σποροθήκη (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Λουβί, 78)
< λουβώ (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα λουβίν,το, 285)
Επιστημονική ονομασία: Δόλιχος ο Λοβός (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα λουβίν,το, 173; Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα λουβίν,το, 285) και ανήκει στην οικογένεια Vigna unguiculata.
πληθ. τα λουβκιά (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα λουβίν,το, 173)
Το φυτό καλείται λουβκιά,η και στον πληθ. οι λουβκιές (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα λουβίν,το, 173)
Η περίοδος καλλιέργειας του λουβιού είναι από τα τέλη Μαΐου έως τις αρχές Ιουλίου. Η συγκομιδή του φρέσκου λουβιού γίνεται τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ του ξηρού το φθινόπωρο. Το ξηρό λουβί, πριν αποθηκευτεί, απλώνεται στο δώμα για να λιαστεί και, στη συνέχεια, το κοσκινίζουν και το αποθηκεύουν (Υπουργείο Γεωργίας 2009, Η καλλιέργεια του λουβιού).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Τόσο το φρέσκο λουβίν (αμπελοφάσουλα) όσο και το ξηρό καταναλώνεται βραστό, μαζί με τομάτα, αγγούρι, κρεμμύδι και ελιές (Υπουργείο Γεωργίας 2009, Η καλλιέργεια του λουβιού, 16).
Το λουβίν, όπως και τα υπόλοιπα όσπρια καταναλώνονταν σε περιόδους νηστείας, συνήθως μετά τις γεωργικές εργασίες ως βραδινό. Στην επαρχία της Κερύνειας οι χωρικοί κατανάλωναν τα όσπρια και ως πρωινό (Χατζηκώστας 1986).
Το λουβί όπως και τα υπόλοιπα όσπρια ήταν ένα πρόχειρο και φθηνό φαγητό που δεν καταναλωνόταν σε κάποια εορταστική περίσταση.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Η τοπική ποικιλία που καλλιεργείται στην Κύπρο είναι η Αργάκα.
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2009), Η καλλιέργεια του λουβιού, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.
Χατζηκώστας Λ. (1986), «Τα κουκιά στη δίαιτα και την παράδοση του λαού μας», Λαογραφική Κύπρος 16,36, 103-107.
Πηγή φωτογραφίας:
«Λουβίν φρέσκο με κολοκύθι» (Προσωπικό αρχείο Δήμητρας Δημητρίου)
Δήμητρα Δημητρίου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ
Λουβκιά με τα λάχανα. Πηγή: Αρχείο Β. Γιάγκου
Λουβί, Λευκωσία 4/5/14.
φωτ: Κατερίνα Λαζάρου
Λουβί, 2014.
φωτ: Μαρκέλλα Καλλή
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβάνα πουρέ
Οι σπόροι από τα ξεφλουδισμένα, αποξηραμένα και σπαστά κίτρινα μπιζέλια βράζονται, λιώνονται και μετατρέπονται σε πουρέ με βελούδινη υφή. Προστίθεται ελαιόλαδο και λεμόνι, και το πιάτο πασπαλίζεται…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβί με γλίντους
"Τοποθετούμε σε μια κατσαρόλα το λουβί, τους γλίντους, το λάδι και το αλάτι. Τα αφήνουμε να ψηθούν. Τα σερβίρουμε προσθέτοντας λίγο ξίδι ή λεμόνι." (Χαρίτος Χαρίτου, Κυπερουντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβί ξερό, ξιθκιά
Το μισοβρασμένο λουβί του τόπου, άσπρο και μεγάλο, προστίθεται για το τελικό ψήσιμό του σε τηγανισμένο κρεμμύδι και ξίδι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβκιά με κολοκύθα κόκκινη
Φαγητό, το οποίο έφτιαχναν για λόγους οικονομίας, όταν υπήρχε περίσσευμα λουβιών από φαγητό προηγούμενης μέρας. Η συνταγή προέρχεται από τη Γερμασόγεια, προάστιο της Λεμεσού.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβκιά με κουλούμπρα, λάχανα και σκόρδο
Η συνταγή προέρχεται από τη Σωτήρα της επαρχίας Αμμοχώστου, όπου και ήταν πολύ διαδεδομένη. Οι άνθρωποι του χωριού έφτιαχναν αυτό το θρεπτικό και χορταστικό φαγητό και το έπαιρναν μαζί τους για το…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβκιά με λαψάνες
Πολύ απλή συνταγή, που βασίζεται στο βράσιμο των υλικών σε νερό. Αφού ψηθούν, τα λουβκιά με λαψάνες σερβίρονται με ελαιόλαδο και λεμόνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβκιά με τα λάχανα
Απλός και πολύ διαδεδομένος τρόπος παρασκευής των λουβιών. Σερβίρονται με ελαιόλαδο, λεμόνι και αλάτι, και συνοδεύονται με ντομάτες και ελιές.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουβκιά με χοιρομέρι
Πρωτότυπη συνταγή, βασισμένη στο συνδυασμό υλικών της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας.
Τρόφιμα
Όσπρια στη διατροφή κατά τον 18ον αι.
"Περί οσπρίων" , αναφορά του Αρχιμ. Κυπριανού (1788) στο βιβλίο του "Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου" στα είδη των οσπρίων που καλλιεργούντο τον 18ον αιώνα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φασόλια γίγαντες με λουκάνικα
Γνωστή ελληνική συνταγή, παρασκευασμένη με παραδοσιακά αλλά και υγιεινά υλικά της κυπριακής κουζίνας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φασόλια μαειρευτά με μολόσιες, αλατούνες τζαι τεράτσι λουκάνικο
Συνταγή βασισμένη σε υλικά της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας, που συνδυάζονται με ένα πρωτότυπο τρόπο. Τα όσπρια, τα χόρτα και το λουκάνικο ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας με κρεμμύδι.