Μαξίλλες Λυσού.
Πηγή: Άδεια δημοσίευσης από Υπ. Γεωργίας
Είδος παστού σύκου που παρασκευάζεται στο χωριό Λυσός της επαρχίας Πάφου.
Ονομασία - Προέλευση
Οι Μαξίλλες Λυσού είναι είδος παστού (αποξηραμένου) σύκου που παρασκευάζεται στο χωριό Λυσός της επαρχίας Πάφου.
Πήραν το όνομά τους από την περιοχή, στην οποία κυρίως παράγονται.
Σημ. Στάλω Λαζάρου
Σύμφωνα με τον Κ. Γιαγκουλλή, οι Μαξίλλες πήραν το όνομά τους από
τη λατινική λέξη “μαξίλλα” που σημαίνει “πρώιμο σύκο”. Επίσης, σύμφωνα με το Ρ. Παπαγγέλου (2001), η ονομασία “μαξίλλες” σημαίνει παστό/πρώιμο σύκο και προέρχεται από τη λατινική λέξη “macilentus” που σημαίνει ισχνός.
Μέθοδος παραγωγής: Τα σύκα, ενώ βρίσκονται στο δέντρο, αλείφονται στη μύτη με ελαιόλαδο που εμποτίζεται σε βαμβάκι, το οποίο είναι στερεωμένο στην άκρη καλαμιού με σκοπό την ωρίμανση πολλών καρπών ταυτόχρονα. Σε 7 περίπου μέρες, ο καρπός ωριμάζει και γίνεται η συγκομιδή. Τα σύκα απλώνονται στο έδαφος σε “νύσιους” (βελόνες των πεύκων) για 1-2 μέρες μέχρι να μαραθούν. Κόβονται στη μέση (χωρίς να διαχωριστούν) και αφήνονται για άλλες 3-4 μέρες για να “παστελλώσουν” (αποξηρανθούν). Στη συνέχεια, τοποθετούνται σε ζεστό νερό με μάραθο για 1-2 λεπτά, στραγγίζονται και αφήνονται να κρυώσουν/στεγνώσουν (Ιωαννίδου M., 2007, Ντοκιμαντέρ: Με γέφυρα τη γευστική μας παράδοση).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Καταναλώνονται ως γλυκό ή με καρύδια.
Δεν είναι γνωστό εάν συνδεόταν παλιότερα με οποιεσδήποτε εορταστικές περιστάσεις.
Δεν είναι γνωστές οποιεσδήποτε συμβολικές χρήσεις.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Υπουργείο Γεωργίας , Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010).Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου, Λευκωσία, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Γ.Τ.Π. 379/2010–2.000.
Στάλω Λαζάρου
Παραδοσιακές Συνταγές
Γλυκό σύκο
"Πιάνεις τα σύκα, τα τρυπάς και βάλλεις μέσα την κούvνα. Μεσ' στη λεμονάδα προσθέτεις τρία σακούλια ζάχαρη και βάζεις την κατσαρόλα στη φωτιά. Την αφήνεις να καταστηθεί για δύο ώρες και είναι έτοιμο…
Τρόφιμα
Ἰσχάδες (αποξηραμένα σύκα)
Τα ξηρά σύκα αποτελούσαν έδεσμα κατά την αρχαιότητα αλλά και σήμερα όπου είναι γνωστά ως 'παστόσυκα'
Τρόφιμα
Κυπρία συκῆ (Eίδος συκομουριάς)
Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι η ονομασία 'Κυπρία συκή' για αυτό το είδος χρησιμοποιείται στην Κρήτη
Τρόφιμα
μα(ν)τζ̆ίλ(λ)α (μα(ν)τζίλ(λ)α) - μαξίλ(λ)α,η
Πρώιμο σύκο. / Το παστό μεγάλο σύκο σχισμένο στα δύο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Μαρμελάδα σύκο
"Πλένουμε, καθαρίζουμε τα σύκα και τα βάζουμε σε βαθιά κατσαρόλα με τη ζάχαρη. Πιέζουμε με την παλάμη να γίνουν μια μάζα. " (Σωτήρα Κυριάκου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Ντομάτες παστές
"Κόβουμε τις ντομάτες σε φέτες, τις πασπαλίζουμε με αλάτι και τις απλώνουμε στον ήλιο να ξεράνουν." (Δέσποινα Κυριάκου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Παστόσυκα
Παλαιότερα τα ξηρά άσπρα σύκα ονομάζονταν παστόσυκα, τα δε ξηρά βαζανάτα, μαξίλλες. Οι μαξίλλες παρασκευάζονται στην Πάφο. Οι πιο γλυκές και εύγευστες είναι αυτές της Λυσού και των Αρόδων (χωριά της…
Παραδοσιακές Συνταγές
Συκόπιττα
Μικρή πίτα, φτιαγμένη με μείγμα από πολτό σύκου, αμύγδαλα, γλυκάνισο και ροδόσταγμα.