Κατά τα νεότερα χρόνια, απαραίτητο συμπλήρωμα στο πλούσιο γιορταστικό τραπέζι των Χριστουγέννων είναι η γεμιστή γαλοπούλα.
Ονομασία - Συνταγή
γαλοπούλα γεμιστή
Εκδοχή Α΄:
1 γαλοπούλα
εντόσθια γαλοπούλας (~4 κιλών γαλοπούλα)
1 κρεμμύδι
½ κιλό κιμά
½ ποτήρι λάδι
αλάτι, πιπέρι, κανέλα, δυόσμος
1 δέσμη μαϊντανό
8 ποτήρια ψίχα ψωμιού
7-8 αβγά
Εκδοχή Β΄:
1 γαλοπούλα
συκωτάκια από τη γαλοπούλια
½ οκά ρύζι ή πουρκούριν [πλιγούρι]
½ ποτήρι νερό
λίγο φιστικέλαιο
λίγα σταφιδάκια
ψίχα αμυγδάλων και καρυδιών
αλάτι και πιπέρι
Εκδοχή Α΄:
Κόβουμε σε μικρά κομμάτια τα εντόσθια.
Ψιλοκόβουμε το κρεμμύδι, το ρίχνουμε στο λάδι και το σωτάρουμε ελαφρά.
Προσθέτουμε τα εντόσθια και τον κιμά και ανακατεύουμε μέχρι να ροδίσουν.
Προσθέτουμε το αλάτι, το πιπέρι, την κανέλα, τον δυόσμο και τον ψιλοκομμένο μαϊντανό.
Αμέσως μετά προσθέτουμε την ψίχα ψωμιού και ανακατεύουμε καλά.
Αποσύρουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και την αφήνουμε να κρυώσει.
Τέλος, προσθέτουμε τα αβγά κτυπημένα, ανακατεύουμε πολύ καλά και με το μείγμα αυτό παραγεμίζουμε τη γαλοπούλα, την οποία έχουμε τρίψει καλά με λεμόνι.
Κλείνουμε το άνοιγμα με οδοντογλυφίδες ή ράβουμε με χοντρή βελόνα και κλωστή και την τοποθετούμε στο φούρνο για το ψήσιμο (Υπουργείο Γεωργίας 2009, «Για την αγρότισσα: Επίκαιρα θέματα», 72).
Εκδοχή Β΄:
Για τη γέμιση, βάζουμε το ρύζι ή πουρκούριν μέσα σε μια κατσαρόλα με λίγο φιστικέλαιο πάνω στη φωτιά.
Το ανακατεύουμε επί 10 περίπου λεπτά και μετά ρίχνουμε μέσα λίγα σταφιδάκια, ψίχα (κούννες) αμυγδάλων και καρυδιών, αλάτι, πιπέρι, κανέλα, τα συκωτάκια της γαλοπούλας, τηγανισμένα, και το νερό.
Τα ανακατεύουμε 5-6 λεπτά και κατεβάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά.
Το μείγμα αυτό είναι η γέμιση της γαλοπούλας (παραγέμωση), την οποία βάζουμε μέσα στην κοιλιά της γαλοπούλας.
Τη ράβουμε και τη βάζουμε στο φoύρνo (Καραβάς 2002,191).
τηγάνισμα
ψήσιμο στον φούρνο
Κάποια σημεία που πρέπει να προσέξουμε είναι τα εξής:
- Η γαλοπούλα να μην υπερβαίνει την ηλικία των 5-6 μηνών.
- Αν είναι στην κατάψυξη, η απόψυξη πρέπει να γίνει στο ράφι του ψυγείου και όχι σε θερμοκρασία δωματίου.
- Για τη γέμιση υπολογίζουμε ¾-1 ποτήρι γέμισης για κάθε κιλό βάρους.
- Όταν παραγεμιστεί η γαλοπούλα, πρέπει αμέσως να ψηθεί, για να αποφύγουμε την δημιουργία βακτηριδίων.
- Η θερμοκρασία στην αρχή πρέπει να είναι ψηλή και μετά τη χαμηλώνουμε.
- Για το ψήσιμο γαλοπούλας βάρους 4 κιλών θα χρειαστούμε περίπου 4-4 ½ ώρες. Ενδεικτικό σημείο ψησίματος είναι το ότι όταν τραβήξουμε το πόδι ή τη φτερούγα της, αυτά αφαιρούνται.
- Αν θα φυλαχθεί στο ψυγείο μετά το ψήσιμο, καλό είναι η παραγέμιση να αφαιρείται (Υπουργείο Γεωργίας 2009, «Για την αγρότισσα: Επίκαιρα θέματα», 72).
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Σερβίρεται στο εορταστικό τραπέζι των Χριστουγέννων.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
** Για τη γαλοπούλα γενικά, βλ. το λήμμα γάλος,ο στην κατηγορία Τρόφιμα.
Καραβάς (2002), τ. 5, Έκδοση Προσφυγικού σωματείου «Ο Καραβάς», Λευκωσία.
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (2009), «Για την αγρότισσα: Επίκαιρα θέματα», Αγρότης (Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος).
Πηγή φωτογραφίας:
«Γαλοπούλα» (Υπουργείο Γεωργίας 2009, «Για την αγρότισσα: Επίκαιρα θέματα»)
Βαρβάρα Γιάγκου, Ελένη Χρίστου, Αργυρώ Ξενοφώντος