Χαρούπια. Το σιρόπι τους αποτελεί τη φυσική γλυκαντική ύλη για τα σιαμααμούς.
Πηγή: zeevveez, https://www.flickr.com/photos/zeevveez/7901134516/
Μαρωνίτικη συνταγή.
"... όταν δούμε ότι έχει αρκετό κουτρούβι το αλεύρι, βάζουμε λίγο άλας μέσα στη ζύμη, βάζουμε τερατσόμελο και το αναδεύουμε με την κουτάλα διότι είναι ζεστό. Όταν κρυώσει λίγο πλάθουμε σχηματίζοντας ένα σχήμα όπως τις τρούφες." (Μαρία Τερζή, Κορμακίτης)
Ονομασία - Συνταγή
Γλυκό από ζύμη με χαρουπόμελο.
1 κιλό χωριάτικο αλεύρι
1 ποτήρι λάδι
1 πρέζα άλας
Τερατσόμελο (χαρουπόμελο)
Βάζουμε το αλεύρι μέσα σε 1 ποτήρι βραστό λάδι. Το αναδεύουμε συνέχεια μέχρι να αλλάξει το χρώμα του αλευριού, μέχρι να ξανθύνει. Όταν ξανθύνει το αλεύρι κατεβάζουμε τη μαγείρισσα από τη φωτιά και πιάνουμε με το χέρι μας νερό, το τινάζουμε πάνω στο αλεύρι και γίνεται όπως το κουτρούβι.
Τινάζουμε και μετά αναδεύουμε.
Μετά, όταν δούμε ότι έχει αρκετό κουτρούβι το αλεύρι, βάζουμε λίγο άλας μέσα στη ζύμη, βάζουμε τερατσόμελο και το αναδεύουμε με την κουτάλα διότι είναι ζεστό.
Όταν κρυώσει λίγο πλάθουμε σχηματίζοντας ένα σχήμα όπως τις τρούφες. Πλάθουμε εννοούμε ότι βάζουμε τερατσόμελο για να μην ανοίγει η τρούφα.
Μετά τα βάζουμε στο ψυγείο να παγώσουν ή τα αφήνουμε έξω. Όταν τα τρώμε νιώθουμε σαν να τρώμε ξηρούς καρπούς. Αυτό οφείλεται στο κουτρούβι.
Τον παλιό καιρό οι Μαρωνίτες έκαναν πιο μεγάλα σχήματα.
(Μαρία Τερζή,59 ετών από τον Κορμακίτη)
Υλικά και ποσότητες
1kg χωριάτικο αλεύρι
1 ποτήρι λάδι
Μία πρέζα άλας
τερατσόμελο
Βήματα- πορεία παρασκευής
Βάζουμε το αλεύρι μέσα σε 1 ποτήρι βραστό λάδι. Το αναδεύουμε συνέχεια μέχρι να αλλάξει το χρώμα του αλευριού, μέχρι να ξανθύνει. Όταν ξανθύνει το αλεύρι κατεβάζουμε τη μαγείρισσα από τη φωτιά και πιάνουμε με το χέρι μας νερό, το τινάζουμε πάνω στο αλεύρι και γίνεται όπως το κουτρούβι.
Ανατινάζουμε και μετά αναδεύουμε. Μετά όταν δούμε ότι έχει αρκετό κουτρούβι το αλεύρι, βάζουμε λίγο άλας μέσα στη ζύμη, βάζουμε τερατσόμελο και το αναδεύουμε με την κουτάλα διότι είναι ζεστό.
Όταν κρυώσει λίγο πλάθουμε σχηματίζοντας ένα σχήμα όπως τις τρούφες. Πλάθουμε εννοούμε ότι βάζουμε τερατσόμελο για να μην ανοίγει η τρούφα.
Μετά τα βάζουμε στο ψυγείο να παγώσουν ή τα αφήνουμε έξω. Όταν τα τρώμε νιώθουμε σαν να τρώμε ξηρούς καρπούς. Αυτό οφείλεται στο κουτρούβι.
Τον παλιό καιρό οι Μαρωνίτες έκαναν πιο μεγάλα σχήματα.
Καταγραφή: Ιωσήφ Μαρία, 2009
από Μαρία Τερζή, 59 ετών εκ Κορμακίτη
Επιμ. Στάλω Λαζάρου
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Προφορική μαρτυρία:
Μαρία Τερζή, 59 ετών από τον Κορμακίτη. Καταγραφή: Μαρία Ιωσήφ, 2009.
Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου.
Στάλω Λαζάρου
Παραδοσιακές Συνταγές
Γρούτα
Εύκολη και γρήγορη συνταγή πουτίγκας, με τηγάνιση κρεμμυδιού και σιμιγδάλι. Η γρούτα απαντάται και ως γλυκό έδεσμα, φτιαγμένο συνήθως με έψημα ή χαρουπόμελο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουλλούθκια
Ριζοκαρπασίτικη εκδοχή μιας διαδεδομένης κυπριακής συνταγής για "τερτζελλούθκια" ή "κουλλουρούθκια με το μέλι". Τα τερτζελλούθκια ψήνονταν είτε σε τερατσόμελο (χαρουπόμελο), όπως και τα λουλλούθκια,…
Παραδοσιακές Συνταγές
Μελωτά
Γλυκό έδεσμα των νηστειών, παρόμοιο με τα τερτζιελλούθκια. Η ζύμη πλάθεται σε μακαρόνια, τα οποία αφού μισοψηθούν σε νερό, "μελώνονται" σε χαρουπόμελο μέχρι να ψηθούν τελείως. Η συνταγή προέρχεται…
Παραδοσιακές Συνταγές
Οφτόν της τερατσιάς
Συνταγή από το Ριζοκάρπασο. Το κρέας τοποθετείται ανάμεσα σε στρώματα από κλαδιά χαρουπιάς, και ο πυρωμένος, παραδοσιακός φούρνος κλείνει καλά με λάσπη στις χαραμάδες του στομίου του, για να μην…
Τρόφιμα
Παραγωγή και διαθεσιμότητα χαρουπιών κατά τον 19ον αιώνα
"...ο δε ζαχαρώδης βολβός καθίστησι τον καρπόν ηδύν την γεύσιν, και κατάλληλον προς βρώσιν άμα δε και κατασκευήν οινοπνεύματος ή μελιπήκτου; ". Φραγκούδη ΕΝ (1885, σελ 35)
Τεχνικές Παραγωγής
Παρασκευή τερατσόμελου (χαρουπόμελου)
Περιγράφεται η παρασκευή του τερατσόμελου αλλιώς μαυρόμελου ή χαρουπόμελου
Παραδοσιακές Συνταγές
παστέλλιν χαρουπιού,το
Η παρασκευή παστελλιού από χαρούπια ήταν μια διαδικασία με πολλά στάδια και μακρά διάρκεια. Εξακολουθεί και σήμερα να εφαρμόζεται στο χωριό Ανώγυρα, το μοναδικό χωριό όπου συνεχίζει ακόμη να…
Τρόφιμα
πισ̆ί(δ)ες (πισί(δ)ες),οι
Οι πισ̆ίες σερβίρονταν με ζάχαρη, με μέλι ή με χαρουπόμελο. Ήταν ένα συνηθισμένο παρασκεύασμα από ζυμάρι που παρασκευαζόταν σε πολλές περιστάσεις. Παρασκευάζονταν ως δώρο προς τη λεχώνα μετά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Σουππούθκια
Το γλυκό αυτό έδεσμα σε παλαιότερες εποχές καταναλωνόταν καθημερινά, αφού ήταν εύγευστο, οικονομικό και πολύ ωφέλιμο. Η δύο παραλλαγές της συνταγής προέρχονται από τον Άγιο Φώτιο Πάφου και τη…
Τρόφιμα
Συλλογή χαρουπιών κατά τον 19ον-20ον αιώνα
" Με τα δκυο σου σσιέρκακορούα μου, νανεταρουμεν,να μεν μας προλάβουν οιπογκουρτζίες... "Σοφοκλέους (2004, σελ 128)
Παραδοσιακές Συνταγές
Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το μέλι (τερατσόμελο)
Σε περιοχές, στις οποίες δεν υπήρχαν αμπελοκαλλιέργειες και συνεπώς δεν παραγόταν έψημα, τα τερτζιελλούθκια ψήνονταν συνήθως σε χαρουπόμελο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς με τερατσόμελο
Το μείγμα του χαλουβά αποτελείται από καβουρδισμένο αλεύρι, σησάμι και χαρουπόμελο. Πλάθεται σε στρογγυλές μπάλες. Η συνταγή προέρχεται από την Δρυνιά της επαρχίας Πάφου.
Τρόφιμα
Χαρουπόμελο και παστέλι Ανώγυρας (γαστρονομικός χάρτης)
Αναφορές για το χαρουπόμελο υπάρχουν από παλαιοτάτων χρόνων. “Εκ τούτων δε (δηλ. των χαρουπιών) και εξ αυτών έτι των αγρίων εκβάλλουσιν εν τη νήσω το κεράτιον μέλι, κοινώς τερατσόμελον καλούμενο” (…