Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το μέλι (τερατσόμελο)

Κερυνειώτικα τερτζιελλούθκια με τερατσόμελο.

Κερυνειώτικα τερτζιελλούθκια με τερατσόμελο.

Πηγή: Ιστοσελίδα Facebook.

Κερυνειώτικα τερτζιελλούθκια με τερατσόμελο.

Σε περιοχές, στις οποίες δεν υπήρχαν αμπελοκαλλιέργειες και συνεπώς δεν παραγόταν έψημα, τα τερτζιελλούθκια ψήνονταν συνήθως σε χαρουπόμελο.

Ονομασία - Συνταγή
Κυπριακή Ονομασία
Τερτζιελλούθκια/τσερτσιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το μέλι (τερατσόμελο).
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Κουλουράκια με χαρουπόμελο.

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Είναι ένα ιδιαίτερο ζυμαρικό, το οποίο έψηναν αρχικά σε νερό και ακολούθως σε μέλι της μέλισσας ή σε χαρουπόμελο ή σε μέλι του σταφυλιού (έψημα/ πετιμέζι). Το όνομα τους το χρωστούσαν στο σχήμα που έδιναν στη ζύμη. Έμοιαζαν με τα τερτζιέλια (κρικέλια) της πόρτας (Κυπρή και Πρωτοπαπά 2003, 267).

Υλικά Συνταγής

Εκδοχή Α΄
1 κιλό αλεύρι (χωριάτικο)
3 ποτήρια νερό
1/3 του φλιτζανιού λάδι (φυστικέλαιο)
Λίγο αλάτι (1 κουταλάκι)
3 ποτήρια χαρουπόμελο

Εκδοχή Β΄
Σκέτη ζύμη με αλεύρι
Νερό
Λίγο αλάτι

Εκτέλεση Συνταγής

Εκδοχή Α΄
Κοσκινίζουμε το αλεύρι. Ρίχνουμε το λάδι, το νερό και προσθέτουμε ένα κουταλάκι αλάτι και ζυμώνουμε.
Όταν ζυμωθεί καλά το κάνουμε μπάλα και το σκεπάζουμε με πετσέτα για 2 ώρες περίπου.
Κόβουμε ένα κομματάκι ζυμάρι και το κάνουμε λεπτό και μακρύ σαν φιδάκι.
Όταν λεπτύνει αρκετά το κόβουμε σε κομματάκια και το κλείνουμε σταυρωτά. Βράζουμε νερό σε μια κατσαρόλα και τα ρίχνουμε μέσα να ψηθούν.
Όταν ψηθούν αφαιρούμε το νερό και βάζουμε το χαρουπόμελο μέσα στα κουλουράκια. Συνεχίζουν να ψήνονται μαζί με το χαρουπόμελο για 20 λεπτά.
(Γιαννούλα Ελευθεριάδη, 90 χρονών ετών, Ασγάτα, Λεμεσός)

Εκδοχή Β΄
Κάνουμε τσερτσιελλούθκια, δηλαδή με τη ζύμη μας φτιάχνουμε λεπτά μακαρόνια και ενώνουμε τις άκριες, σχηματίζοντας μικρούς κρίκους.
Ψήνουμε σε ζωμό από νερό και τερατσόμελο (χαρουπόμελο).
Μπορούμε, αν θέλουμε, να τα βράσουμε σε ζωμό που παίρνουμε, αφού φουσκώσουμε χαρούπια (τεράτσια) κλεισμένα ή σπασμένα για αρκετές ώρες στο νερό. Μετά τα σουρώνουμε (κυπρ.:κουλιάζουμε) και παίρνουμε το ζουμί, στο οποίο θα βράσουμε μέσα τα τσερτσιελλούδκια.
Αν είναι πολύ στεγνά τα τσερτσιελλούδκια, τα βράζουμε πρώτα σε νερό.
(ΥΓΦΠΠ 2006, 61-62)

Μέθοδος Μαγειρέματος

Βράσιμο σε κατσαρόλα.
Δέσιμο με χαρουπόμελο.

Διατροφική Αξία

Ήταν συνυφασμένα με τη νηστεία και τα κατανάλωναν ιδιαίτερα τις μέρες που δεν έτρωγαν ούτε λάδι.

Εορταστικές Περιστάσεις

Ήταν συνυφασμένα με τη νηστεία και ιδιαίτερα τα κατανάλωναν τις μέρες που δεν έτρωγαν ούτε λάδι, όπως του Τιμίου Προδρόμου (29/8), του Σταυρού (14/9), την Καθαρή Δευτέρα ή την Αγία Εβδομάδα (Κυπρή και Πρωτοπαπά 2003, 267).

Χρονολογία
19ος-20ός αιώνας.
Βιβλιογραφία

Κυπρή, Θ. Δ. και Πρωτοπαπά, Κ. Α. (2003). Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου (Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών ΧVIII), Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία.

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2006). Κυπριακά παραδοσιακά παρασκευάσματα, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.

Προφορική μαρτυρία:
Γιαννούλα Ελευθεριάδη, 90 χρονών ετών, Ασγάτα, Λεμεσός. Καταγραφή: Έλενα Χρίστου Μάκη, 2008.

Ερευνητής/Καταχωρητής

Έλενα Χρίστου Μάκη / Στάλω Λαζάρου, Βαρβάρα Γιάγκου