Κυνήγι και ψάρεμα στα νεότερα χρόνια
Το δάσος της Βάλιας ήταν πάντοτε ένας από τους πιο πλούσιους κυνηγητότοπους της Κύπρου. Ο Αγγλος περιηγητής Sir Samuel Baker ο οποίος επισκέφθηκε την Κύπρο το 1879 γράφει τα πιο κάτω για τη Βάλια:
"Το επόμενο πρωινό ξεκινήσαμε στις 8.30 από το Τρίκωμο. Ο ουρανός ήταν συννεφιασμένος και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα παρά σ’ αυτή θα αναμέναμε βροχή. Σύντομα φθάσαμε σε μια περιοχή που είναι ολότελα διαφορετική από τη σιχαμερή Μεσαορία... Βρεθήκαμε σύντομα μέσα σε δάσος από χαμηλούς θάμνους και δένδρα που πρέπει να ήταν κατάμεστο από κυνήγι. Τα κυνηγετικά μου σκυλιά καταγοητευμένα άρχισαν να μπαινοβγαίνουν στους θάμνους σαν εμείς συνεχίζαμε το ταξίδι μας ξεχαράζοντας εδώ και εκεί δυό-τρία κοκκινοπόδαρα περδίκια. (Sir Samuel Baker Cyprus as I saw it in 1879: London 1879, 103-4), βλ. Γεωργιάδη Ανδρέα (1992) 269.
Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων
Κυνήγι-Ψάρεμα
Οι πλείστοι κυνηγοί κυνηγούσαν κυρίως πέρδικες και λαγούς.
Στα Γαστριά ψάρευαν με αγγίστρι ή με σκαρκές. Μερικοί κατά την διάρκεια και μετά τον Β΄Παγκόσμιο χρησιμοποιούσαν τον επικίνδυνο τρόπο ψαρέματος-τη χρήση δυναμίτη, Γεωργιάδη Ανδρέα (1992) 269-271.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Μετά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο και στις δεκαετία 1950-60 ο αριθμός των κυνηγών αυξήθηκε. Νέοι κυνηγοί από τα Γαστριά, το Πατρίκι τον Αγ. Θεόδωρο και από το Βαρώσι εξορμούσαν κάθε Κυριακή και Τετάρτη στη Βάλια για το περδίκι και το λαγό.
Η άδεια του κυνηγιού στα παλιά χρόνια άρχιζε από τον Αύγουστο και διαρκούσε μέχρι τις 15 του Γενάρη. Μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο, επειδή οι κυνηγοί αυξήθηκαν σε αριθμό και το κυνήγι άρχισε να γίνεται περισσότερο σπάνιο, το κυνήγι επιτρεπόταν μόνο την Τετάρτη, Σάββατο και Κυριακή. Από το 1960 το κυνήγι επιτρεπόταν μόνο Τετάρτη και Κυριακή από τον Οκτώβρη μέχρι τον Δεκέμβρη.
Πιο πέρα από την ψυχαγωγική του πλευρά το κυνήγι ήταν για το χωρικό μέσο χαλάρωσης και αποδεκτής εξωτερίκευσης των στενοχώριων του, των απογοητεύσεων του. Αναπόσπαστο μέρος του κυνηγιού ήταν τα διάφορα πειράγματα μεταξύ των κυνηγών, το κουτσομπολιό, τα πολλά ανέκδοτα για τους αποτυχημένους (ατζαμήδες) κυνηγούς, τους κυνηγούς - παπαγάλους. Στο καφενείο του χωριού τα πειράγματα ήταν συχνά. Τα σχόλια στρέφονταν τόσο προς τους καλούς κυνηγούς που εκείνη την ημέρα επέστρεφαν παπαγάλοι - "δεν έπιασαν φτερό" όσο και προς τους ατζιαμήδες κυνηγούς που πέτυχαν λαγούς και περδίκια. Οι καλοί κυνηγοί δικαιολογούσαν συχνά την αποτυχία τους αποδίδοντας την δήθεν στο ότι εκείνο το πρωϊ είδαν ξημέρωμα κάποιον γυναίκα που "έπιανε το μάτι της.Γεωργιάδη Ανδρέα (1992) 270-71.
...........
Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο πληθυσμός του Βαρωσιού άρχισε να πληθαίνει και αυξήθηκε η κατανάλωση του ψαριού. Με τα νέα μέσα συγκοινωνίας τα αυτοκίνητα έστελλαν το ψάρι στην αγορά της Λευκωσίας Θεσπίστηκε επίσης προστατευτική νομοθεσία περί αλιείας και έτσι η θέση των ψαράδων καλυτέρευσε αλλά αυξήθηκε η τιμή ρου είδους.
Οι βάρκες που χρησιμοποιούσαν για ψάρεμα ήταν οι συνηθισμένες ψαρόβαρκες με κουπιά ή με πανί.Πολύ αργότερα κατά το 1930 μερικοί έβαλαν μικρές μηχανές στις βάρκες τους. Μ’ αυτές τις ψαράδικες βάρκες οι Βαρωσιώτες έκαναν επίσης βόλτες στη θάλασσα κατά την πανήγυρι του κατακλυσμού και αργότερα ασκήθηκαν στην κωπηλασία και στο πανί,
Μιχαηλίδη Α.Μ. (1970) 57.
Γεωργιάδη Ανδρέα (1992), Γαστριά - Πατρίκι : οι πύλες της Καρπασίας, Λευκωσία
Μιχαηλίδη Α.Μ. (1970), Το παλιό Βαρώσι : εικόνες μιας εποχής, επιμ. Π. Σταύρου, Λευκωσία,
Ελένη Χρίστου
Τρόφιμα
αμπελοπούλ(λ)ιν,το
Τα αμπελοπούλια είναι αυστηρά προστατευόμενο είδος άγριων πτηνών στην Κύπρο.Η θανάτωση / το κυνήγι και η κατοχή / κατανάλωση αμπελοπουλιών απαγορεύονται.
Τρόφιμα
αντακαῖος,ο
Αρχαία ονομασία ψαριού, το οποίο ταυτίζεται με τον οξύρρυγχο. Σύμφωνα με το Σώπατρο τον Πάφιο τον 'αντακαῖο' τον έτρωγαν αλατισμένο.
Τρόφιμα
αρκόσ̆οιρος (αρκόσιοιρος),ο
"Μια από τις δοκιμασίες που οι δράκοι έβαλαν στο Σπανό ήταν να σκοτώσει έναν αγριόχοιρο. Αφού καταφέρνει να πείσει τους δράκους να τον προσκαλέσουν να μείνει μαζί τους, αυτοί του ζητούν να σκοτώσει…
Τρόφιμα
ασ̆σ̆έλ(λ)ιν (ασσέλ(λ)ιν),το
Οι κάτοικοι της Κυθρέας έγδερναν και έκοβαν σε μικρά κομμάτια τα χέλια, τα αλάτιζαν και τα έβαζαν σε στερκό, δηλαδή ξηρό, κρασί για μία έως δύο ημέρες. Στην ίδια περιοχή συνήθιζαν επίσης να τα ψήνουν…
Σκεύη και Εργαλεία
βερκίν,το
Μικρό κλαδί ή βέργα αλειμμένη με κολλητική ουσία, που χρησιμοποιείται ως παγίδα για μικρά ωδικά πουλιά, κυρίως αμπελοπούλια.
Σιτηρέσιο
Κρέας στη διατροφή των Κυπρίων, αναφορά του 1878
Bρήκα ότι το πρόβειο και το χοιρινό κρέας έχουν μια ιδιόμορφη γεύση στην Κύπρο. Πρώτα- πρώτα τα πρόβατα και τα γουρούνια βόσκουν στα λιβάδια και βρίσκουν εκεί μυρωδάτα αγριόχορτα. Ιδιαίτερα εύγευστος…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ορτύκι με μεσογειακή γέμιση και πατάτες babies
Νεότερη συνταγή από την Αμμόχωστο. Το ορτύκι, ένα από τα γνωστά κυνήγια στην Κύπρο, μαγειρεύεται με γέμιση από ντομάτες, ελιές και χαλούμι, κοινά υλικά της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας.
Παραδοσιακές Συνταγές
πεζούνιν με κουμανταρία,το
Σύγχρονη συνταγή, βασισμένη στον πρωτότυπο συνδυασμό γνωστών υλικών της κυπριακής κουζίνας. Η πλήρης περιγραφή του πιάτου αναφέρει: Πεζούνιν με κουμανταρία συνοδευόμενο με συκωτάκι και πουρέ από…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πέρδικες γεμιστές
"Τρίβουμε το χαλούμι και ανακατεύουμε με τα αυγά. Γεμίζουμε τις πέρδικες με το μείγμα και ράβουμε την κοιλιά." (Ιφιγένεια Ελευθερίου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Πέρδικες με αυγά
Η συνταγή προέρχεται από το ορεινό Πελένδρι (επαρχία Λεμεσού). Φτιάχνεται την εποχή του κυνηγιού ή όταν υπάρχουν διαθέσιμες στο σπίτι κατεψυγμένες πέρδικες. Σερβίρεται και ως μεζές, ιδιαίτερα σε…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πουλιά λεμονάτα με σιήννους
Συνταγή για μαγείρεμα πτηνών κυνηγίων, είτε τζίκλων (τσίχλων) ή άλλων πουλιών. Βράζονται και αρωματίζονται με καρπούς σχίνου και λεμόνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πουλιά με χαλλούμι
Συνταγή για γεμιστά πτηνά κυνήγια (περδίκια, περιστέρια ή ορτύκια). "Αλείφουμε με βούτυρο, βάζουμε στην κοιλιά τους ρίγανη και κομματάκια χαλούμι και ροδοκοκκινίζουμε στον φούρνο." (Σταυρούλα Βορκά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Σουπιές καθιστές
Είναι σημαντικό οι σουπιές να είναι φρέσκες, κυπριακές και ακαθάριστες. Δεν τις πλένουμε, για να κρατήσουν τη γεύση της θάλασσας και το μελάνι τους. Συνοδεύονται με πιλάφι. Η συνταγή προέρχεται από…
Σιτηρέσιο
Συλλογή τροφίμων, κυνήγι και ψάρεμα (μελέτη)
"Τoύ τζυvηoύ η κoύππα τoυ τζαί τoύ ψαρά τό πιάτov, σαράvτα μέρες όφκερov τζαί μιά φoράv γεμάτoν"Επισυνάπτεται μελέτη στην αγγλική των Ε. Ηγουμενίδου και Δ. Μιχαηλίδη. Βλ. Egoumenidou E. and…
Παραδοσιακές Συνταγές
Τζίκλες κοκκινιστές
Μεζές για κυνηγούς. Οι τζίκλες τηγανίζονται ελαφρά και ψήνονται σε κρασί και χυμό ντομάτας ή φρέσκες τριμμένες ντομάτες.
Σιτηρέσιο
Το κυνήγι στη διατροφή των Κυπρίων
Η παρουσία λαγού στο οικογενειακό τραπέζι ήταν ένα χαρμόσυνο γεγονός..
Σιτηρέσιο
Το κυνήγι στη διατροφή των Κυπρίων τα προϊστορικά χρόνια
Τα ζώα που κυνηγούσαν ήταν: το ελάφι (δάμα), το ζαρκάδι, το αγρινό και το αγριογούρουνο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χταπόδι κρασάτο
Αγαπημένο πιάτο των νηστειών, και όχι μόνο! Η χαρακτηριστική σάλτσα του κρασιού ενισχύεται με τα αρώματα από την κανέλα, τη δάφνη και τον ξηρό κόλιανδρο. Η συνταγή προέρχεται από την Πάφο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χταπόδι λιμνιώτικο καθιστό
Στην τοπική αυτή παραλλαγή της συνταγής για κρασάτο χταπόδι, το ελαιόλαδο, το κρασί, το ξίδι, η κουμανταρία, τα μπαχαρικά και τα διάφορα αρωματικά σμίγουν σε μια πολύ εύγευστη σάλτσα, που κάνει το…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψάρι σαβόρο
Το σαβόρο είναι μια σάλτσα από ξίδι, αλεύρι, λάδι και σκόρδο, στην οποία συνήθιζαν οι Κύπριοι να συντηρούν τα ψάρια την εποχή που δεν υπήρχαν ψυγεία. Στη σάλτσα αυτή τα ψάρια συντηρούνταν για μια…
Τεχνικές Παραγωγής
Ψάρια (αλιεία και τρόποι μαγειρέματος)
Στα νεότερα χρόνια, στην Κύπρο τα ψάρια παρασκευάζονταν οφτά (ψητά), στα κάρβουνα, τηγανητά, χογλαστά (βραστά), σαβόρο (μαρινάτα), πλακί και γιαχνί.
Τεχνικές Παραγωγής
Ψάρια σαβόρο
Το σαβόρο είναι μια σάλτσα από ξύδι, αλεύρι, λάδι και σκόρδο, στην οποία συνήθιζαν οι Κύπριοι να συντηρούν τα ψάρια την εποχή που δεν υπήρχαν ψυγεία.