Κρέας στη διατροφή των Κυπρίων, αναφορά του 1878
Bρήκα ότι το πρόβειο και το χοιρινό κρέας έχουν μια ιδιόμορφη γεύση στην Κύπρο. Πρώτα- πρώτα τα πρόβατα και τα γουρούνια βόσκουν στα λιβάδια και βρίσκουν εκεί μυρωδάτα αγριόχορτα. Ιδιαίτερα εύγευστος είναι ο κυπριακός λαγός, και πάλι λόγω των αρωματικών χόρτων. Στο συμπέρασμα αυτό δεν έχω καταλήξει μόνον εγώ, γιατί και ο γνωστός ταξιδιώτης Sir Samuel Baker στη σελίδα 121 του βιβλίου του Cyprus as I saw it in 1879, λέει: «δεν έχω φάει πουθενά αλλού τόσο εύγευστο κυνήγι, όπως αυτό του κυπριακού λαγού. Συμπεραίνουμε λοιπόν, πόσο εύγευστο θα πρέπει να είναι το ψητό του κυπριακού αγρινού. Eίναι αυτό το «κάτι άλλο» (non plus ultra) για τη γεύση του εκλεπτυσμένου καλοφαγά . Ohnefalsch-Richter M. (1900, σελ.102,138,149)
Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων
Oι Kύπριοι τρώνε κοτόπουλο, κουνέλι, αρνί ή κατσίκι και όλα έχουν ψηθεί στο φούρνο και έχουν «υπέροχη γεύση». Eντυπωσιάζεται ιδιαίτερα από το γουρουνάκι στο φούρνο που ψήνεται με «πούργουρι», δηλαδή φουσκωμένο σιτάρι. Aυτοί οι φούρνοι που ανάβουν με ξύλα και μαζιά (ξερόκλαδα) είναι απλούστατες κατασκευές και για τις συνθήκες του νησιού αφάνταστα πρακτικές .
Ohnefalsch-Richter (1900, σελ.102,138,149)
Aναφέρεται στο «σουγλί», ένα έδεσμα από ψημένο κρέας, όπου ξεχωρίζεται το κρέας από το κόκαλο . Ohnefalsch-Richter (1900, σελ.102,138,149)
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Ohnefalsch-Richter M. (ca. 1900), Ελληνικά Ήθη και Έθιμα στην Κύπρο, Μαραγκού Α. (μτφρ.), Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τράπεζας, Λευκωσία, 1994.
Άννα Μαραγκού / Στάλω Λαζάρου
Παραδοσιακές Συνταγές
Αίγια ψητό
Κατά προτίμηση, το ψητό ψήνεται στον παραδοσιακό φούρνο με τα ξύλα. Αποκτά έτσι ένα ιδιαίτερο άρωμα.
Τρόφιμα
αμπελοπούλ(λ)ιν,το
Τα αμπελοπούλια είναι αυστηρά προστατευόμενο είδος άγριων πτηνών στην Κύπρο.Η θανάτωση / το κυνήγι και η κατοχή / κατανάλωση αμπελοπουλιών απαγορεύονται.
Τρόφιμα
αρκόσ̆οιρος (αρκόσιοιρος),ο
"Μια από τις δοκιμασίες που οι δράκοι έβαλαν στο Σπανό ήταν να σκοτώσει έναν αγριόχοιρο. Αφού καταφέρνει να πείσει τους δράκους να τον προσκαλέσουν να μείνει μαζί τους, αυτοί του ζητούν να σκοτώσει…
Παραδοσιακές Συνταγές
αφέλια,τα
Τα αφέλια αποτελούν χαρακτηριστικό κυπριακό έδεσμα χοιρινού κρέατος. Σερβίρονται συχνά με πατάτες αντιναχτές ή πιλάφι πλιγούρι με γιαούρτι.
Τεχνικές Παραγωγής
ζαλατίνα,η
Παραδοσιακά η ζαλατίνα στην Κύπρο φτιαχνόταν μετά τη σφαγή του καλοαναθρεμμένου χοίρου, του οποίου χρησιμοποιούσαν συνήθως την κεφαλή και τα πόδια. Το κρέας βραζόταν καλά και αρτυζόταν με αλάτι,…
Σιτηρέσιο
Η διατροφή των Kυπρίων κατά το 1894, σύμφωνα με την Ohnefalsch-Richter
Στα κείμενα που επισυνάπτονται καταγράφονται οι αναφορές της συγγραφέως γύρω από τα τρόφιμα και την κυπριακή κουζίνα, τις μεθόδους ψησίματος και τις προετοιμασίες των γιορτών, τις ιδιότητες των…
Σιτηρέσιο
Καθημερινή τροφή τον 19ο αιώνα
Μαρτυρία του Basil Stewart για τις διατροφικές συνήθειες των Κυπρίων από την επίσκεψή του στην Κύπρο, το 1880.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καουρμάς
Φαγητό με χοιρινό κρέας και πατάτες. Το πιάτο δένει πλούσια σάλτσα από κρασί και ντομάτα, με αρωματικά φυτά και μπαχαρικά. Η συνταγή προέρχεται από τον Άγιο Θεόδωρο της ορεινής περιοχής Σολέας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καππαμάς καππάκι
Πιάτο που συνηθίζεται στα Κοκκινοχώρια. Παλαιότερα το έφτιαχναν στα οικογενειακά τραπέζια τα Χριστούγεννα αλλά και γενικότερα κατά το χειμώνα, εποχή παραγωγής του κολοκασιού. Η συνταγή προέρχεται από…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κοτολέτες χοιρινές, κρασάτες
Οι μπριζόλες μαρινάρονται από το βράδυ στο κρασί και τον κόλιανδρο. Τα υλικά της μαρινάτας χρησιμοποιούνται αργότερα και κατά το ψήσιμο, σχηματίζοντας μια νόστιμη σάλτσα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουνέλι αμιαντίτικο
Το συγκεκριμένο φαγητό ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στην κοινότητα του Αμιάντου, αλλά ήταν άγνωστο στην πόλη της Λεμεσού. Ξεχωρίζει για τα πλούσια αρώματα, και τον προσεγμένο τρόπο παρασκευής και…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κρασάτο τηγανιά
Πιάτο, που παραπέμπει στα αγαπημένα κυπριακά αφέλια. Το καπνιστό και κρασάτο χοιρινό κρέας, κομμένο σε κύβους, τηγανίζεται και στη συνέχεια ψήνεται σε κρασί και κόλιανδρο. Η συνταγή προέρχεται…
Σιτηρέσιο
Κυνήγι και ψάρεμα στα νεότερα χρόνια
Το δάσος της Βάλιας ήταν πάντοτε ένας από τους πιο πλούσιους κυνηγητότοπους της Κύπρου. Ο Αγγλος περιηγητής Sir Samuel Baker ο οποίος επισκέφθηκε την Κύπρο το 1879 γράφει τα πιο κάτω για…
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαγός ξιδάτος
Το κρέας του λαγού βράζεται, και στη συνέχεια τοποθετείται σε ξίδι για να διατηρηθεί.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαγός ξιθκιά
"Τηγανίζουμε το λαγό σε σιγανή φωτιά. Μετά καθαρίζουμε και τηγανίζουμε τα κρεμμύδια. Προσθέτουμε στο λαγό το κρασί, αλάτι, πιπέρι και τη δάφνη. Το αφήνουμε για λίγο μέχρι να τραβήσει το κρασί." (…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ορτύκι με μεσογειακή γέμιση και πατάτες babies
Νεότερη συνταγή από την Αμμόχωστο. Το ορτύκι, ένα από τα γνωστά κυνήγια στην Κύπρο, μαγειρεύεται με γέμιση από ντομάτες, ελιές και χαλούμι, κοινά υλικά της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας.
Σιτηρέσιο
Παραδοσιακή κυπριακή δίαιτα
Η παραδοσιακή κυπριακή δίαιτα, τόσο για λόγους οικονομικούς όσο και λόγω της αφθονίας των φυσικών αγαθών στο νησί, βασιζόταν κυρίως στην κατανάλωση λαχανικών, οσπρίων και ζυμαρικών, πάντα με ψωμί,…
Χώροι Παραγωγής
Παραθαλάσσια Λιβάδια
Πρόκειται για μικρά παραθαλάσσια τεμάχια γης μεταξύ των αμμόλοφων και το παρθένου εδάφους τα οποία καθαρίζαν οι χωρικοί κατά την Τουρκοκρατία, συμφωνα με μαρτυρία του γερμανού καθηγητή Λούτβιχ Ρος (…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πέρδικες γεμιστές
"Τρίβουμε το χαλούμι και ανακατεύουμε με τα αυγά. Γεμίζουμε τις πέρδικες με το μείγμα και ράβουμε την κοιλιά." (Ιφιγένεια Ελευθερίου, Κυπερούντα)
Παραδοσιακές Συνταγές
Πέρδικες με αυγά
Η συνταγή προέρχεται από το ορεινό Πελένδρι (επαρχία Λεμεσού). Φτιάχνεται την εποχή του κυνηγιού ή όταν υπάρχουν διαθέσιμες στο σπίτι κατεψυγμένες πέρδικες. Σερβίρεται και ως μεζές, ιδιαίτερα σε…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πουλιά λεμονάτα με σιήννους
Συνταγή για μαγείρεμα πτηνών κυνηγίων, είτε τζίκλων (τσίχλων) ή άλλων πουλιών. Βράζονται και αρωματίζονται με καρπούς σχίνου και λεμόνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πουλιά με χαλλούμι
Συνταγή για γεμιστά πτηνά κυνήγια (περδίκια, περιστέρια ή ορτύκια). "Αλείφουμε με βούτυρο, βάζουμε στην κοιλιά τους ρίγανη και κομματάκια χαλούμι και ροδοκοκκινίζουμε στον φούρνο." (Σταυρούλα Βορκά…
Σιτηρέσιο
Συλλογή τροφίμων, κυνήγι και ψάρεμα (μελέτη)
"Τoύ τζυvηoύ η κoύππα τoυ τζαί τoύ ψαρά τό πιάτov, σαράvτα μέρες όφκερov τζαί μιά φoράv γεμάτoν"Επισυνάπτεται μελέτη στην αγγλική των Ε. Ηγουμενίδου και Δ. Μιχαηλίδη. Βλ. Egoumenidou E. and…
Σιτηρέσιο
Συνηθισμένοι Τρόποι Μαγειρέματος
Αναφορά σε διάφορα φαγητά, τον τρόπο μαγειρεύματος και σερβιρίσματος τους.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τζίκλες κοκκινιστές
Μεζές για κυνηγούς. Οι τζίκλες τηγανίζονται ελαφρά και ψήνονται σε κρασί και χυμό ντομάτας ή φρέσκες τριμμένες ντομάτες.
Σιτηρέσιο
Το βοδινό στην διατροφή των Κυπρίων
Ο ρόλος του βοδινού (και μοσχαρίσιου) κρέατος στη δίαιτα των κατοίκων της Κύπρου
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς
Ο τταβάς είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κυπριακά φαγητά του φούρνου. Απαντάται σε διάφορες τοπικές παραλλαγές.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς κορνιώτικος
Ο κορνιώτικος τταβάς ψήνεται κατά προτίμηση στο ομώνυμο πήλινο σκεύος, που κατασκευάζεται επίσης στο χωριό Κόρνος.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς λευκαρίτικος
Ο λευκαρίτικος τταβάς παρασκευάζεται από αρνί ή κατσίκι και περιέχει επίσης ρύζι.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς με κουνέλι
Ιδιότυπη παραλλαγή τταβά στην κατσαρόλα, από την Κυπερούντα. Το κουνέλι τηγανίζεται μαζί με κρεμμύδι, και στη συνέχεια το φαγητό σβήνεται με κρασί.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τταβάς με πατάτες
Η εκδοχή αυτή του τταβά προέρχεται από το χωριό Βάσα Κοιλανίου. Οι γυναίκες του χωριού βάζουν στο φαγητό πατάτες, αρνίσιο κρέας, αρτυσιά και πάπρικα. Ο τταβάς σερβίρεται συνήθως στο κυριακάτικο…
Παραδοσιακές Συνταγές
Χοιρινά φιλετάκια γεμιστά
Σύγχρονη συνταγή που παραπέμπει στη διεθνή κουζίνα ως προς τη σύλληψη και την παρουσίαση, ωστόσο διατηρεί το τοπικό άρωμα μέσα από την ποικιλία υλικών της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χοιρινό καππαμάς με κολοκάσι και κουνουπίδι
Η συνταγή προέρχεται από το Λευκόνοικο της επαρχίας Αμμοχώστου. Ο καππαμάς ήταν φαγητό, το οποίο παρασκεύαζαν στην περιοχή Αμμοχώστου κυρίως τα σαββατοκύριακα ή τις αργίες, καθώς ήταν έδεσμα που…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψαρονέφρι ρολό γεμιστό, με σάλτσα κουμανταρίας
Σύγχρονη συνταγή που, αν και παραπέμπει σε ανάλογα της ελληνικής και διεθνούς κουζίνας, διατηρεί επίσης στοιχεία της κυπριακής μαγειρικής. Βασίζεται στο χοιρινό, ένα είδος κρέατος το οποίο προτιμάται…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψητό με πατάτες
Το ψητό είναι το πλέον διαδεδομένο κυπριακό φαγητό με κοτόπουλο ή άλλο κρέας, ψημένο στο φούρνο. Συνδέεται κατεξοχήν με το οικογενειακό γεύμα της Κυριακής.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψητό στη φόρμα
Τα υλικά για το ψητό μπαίνουν σε φόρμα με τρύπα στο κέντρο, και η φόρμα τοποθετείται με τη σειρά της σε υποδοχή με άμμο, όπου και γίνεται το ψήσιμο. Παλαιότερα, το ψητό στη φόρμα φτιαχνόταν συνήθως…