«Οξύρρυγχος»
Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/Acipenser_oxyrinchus#/media/File:Acipenser_oxyrhynchus.jpg
Αρχαία ονομασία ψαριού, το οποίο ταυτίζεται με τον οξύρρυγχο. Σύμφωνα με το Σώπατρο τον Πάφιο τον 'αντακαῖο' τον έτρωγαν αλατισμένο.
Ονομασία - Προέλευση
Οι Henry George Liddell και Robert Scott ταυτίζουν το είδος «αντακαῖος» με ένα είδος οξυρρύγχου (Liddell and Scott 1996, λήμμα ἀντακαῖος,ο, 149).
Η επεξεργασία της οποίας τύγχανε το ψάρι με σκοπό την κατανάλωσή του ήταν το αλάτισμα (δες Συμπληρωματικά Στοιχεία).
Λειτουργικός Συμβολικός Ρόλος
Ο Σώπατρος ο Πάφιος, συγγραφέας κυπριακής καταγωγής, αναφέρεται στην κατανάλωση του αντακαίου χωρίς ωστόσο να εστιάζει σε λεπτομέρειες οι οποίες να φανερώνουν τη σημασία του συγκεκριμένου είδους για τη διατροφή στο νησί. Υπολείμματα ψαριών γενικότερα έχουν βρεθεί σχεδόν σε όλες τις ανασκαμμένες αρχαιολογικές θέσεις του νησιού.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία
Ο «αντακαῖος» αναφέρεται από τον Σώπατρο τον Πάφιο (4ος αι.π.Χ.) στο θεατρικό του έργο «Μυστάκου θητίον». Τα αποσπάσματα διασώζονται από τον Αθήναιο (2ο - 3ο αι. μ.Χ.) στο έργο του «Δειπνοσοφιστές» (Athenaeus 1987, 54, KEIM.1).
Απόσπασμα: «Επήρε μια μουρούνα, που τρέφει ο μέγας Δούναβης στους Σκύθες, μισοαλατισμένη ηδονή» Σώπατρος Πάφιος «Μυστάκου θητίον» στο: Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί 3.119a (Χατζηιωάννου 1975, 30-31).
Athenaeus, The Deipnosophists, Loeb Classical Library, τ. 2, Gulick C. B. (μτφρ.) (1987), Harvard University Press, Cambridge.
Liddell H. G. and Scott R. (1996), A Greek-English Lexicon, Clarendon Press, Oxford.
Χατζηιωάννου Κ. (1975), Η Αρχαία Κύπρος εις τας Ελληνικάς Πηγάς, τ. Α΄-Στ΄, Έκδοσις Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, Λευκωσία.
Πηγή φωτογραφίας:
«Οξύρρυγχος» (https://en.wikipedia.org/wiki/Acipenser_oxyrinchus#/media/File:Acipenser_oxyrhynchus.jpg)
Νατάσα Χαραλάμπους, Αργυρώ Ξενοφώντος
ΚΕΙΜ.1
Τρόφιμα
ασ̆σ̆έλ(λ)ιν (ασσέλ(λ)ιν),το
Οι κάτοικοι της Κυθρέας έγδερναν και έκοβαν σε μικρά κομμάτια τα χέλια, τα αλάτιζαν και τα έβαζαν σε στερκό, δηλαδή ξηρό, κρασί για μία έως δύο ημέρες. Στην ίδια περιοχή συνήθιζαν επίσης να τα ψήνουν…
Σιτηρέσιο
Κυνήγι και ψάρεμα στα νεότερα χρόνια
Το δάσος της Βάλιας ήταν πάντοτε ένας από τους πιο πλούσιους κυνηγητότοπους της Κύπρου. Ο Αγγλος περιηγητής Sir Samuel Baker ο οποίος επισκέφθηκε την Κύπρο το 1879 γράφει τα πιο κάτω για…
Τρόφιμα
Μενδήσιος (Κέφαλος της Μένδης)
Στον κέφαλο της Μένδης γίνεται αναφορά στο θεατρικό έργο του Κύπριου συγγραφέα Σώπατρου του Πάφιου
Τρόφιμα
Πέστροφα Τροόδους (γαστρονομικός χάρτης)
Η Πέστροφα Τροόδους είναι ψάρι (Oncorhynchus mykiss) γλυκού νερού και εκτρέφεται σε ιχθυοτροφεία που λειτουργούν στην οροσειρά Τροόδους.
Παραδοσιακές Συνταγές
Σκάροι γιαχνί στην κατσαρόλα
Ριζοκαρπασίτικη συνταγή για ψάρι. Ο σκάρος ευδοκιμούσε ιδιαίτερα στη βόρεια ακτή της Κύπρου, όπου και ήταν περισσότερο γνωστός ως έδεσμα. Στο Ριζοκάρπασο, οι σκάροι μαγειρεύονταν στην κατσαρόλα με…
Σιτηρέσιο
Συλλογή τροφίμων, κυνήγι και ψάρεμα (μελέτη)
"Τoύ τζυvηoύ η κoύππα τoυ τζαί τoύ ψαρά τό πιάτov, σαράvτα μέρες όφκερov τζαί μιά φoράv γεμάτoν"Επισυνάπτεται μελέτη στην αγγλική των Ε. Ηγουμενίδου και Δ. Μιχαηλίδη. Βλ. Egoumenidou E. and…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψάρι σαβόρο
Το σαβόρο είναι μια σάλτσα από ξίδι, αλεύρι, λάδι και σκόρδο, στην οποία συνήθιζαν οι Κύπριοι να συντηρούν τα ψάρια την εποχή που δεν υπήρχαν ψυγεία. Στη σάλτσα αυτή τα ψάρια συντηρούνταν για μια…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψάρι φιλέτο με κρούστα
Yγιεινά υλικά της παραδοσιακής κουζίνας συνταιριάζονται σε μια σύγχρονη, πρωτότυπη συνταγή με μοντέρνο χαρακτήρα.Το ψάρι ψήνεται στο φούρνο, με διάφορα αρωματικά και σάλτσα από ελαιόλαδο και κρασί.
Τεχνικές Παραγωγής
Ψάρια (αλιεία και τρόποι μαγειρέματος)
Στα νεότερα χρόνια, στην Κύπρο τα ψάρια παρασκευάζονταν οφτά (ψητά), στα κάρβουνα, τηγανητά, χογλαστά (βραστά), σαβόρο (μαρινάτα), πλακί και γιαχνί.
Τεχνικές Παραγωγής
Ψάρια σαβόρο
Το σαβόρο είναι μια σάλτσα από ξύδι, αλεύρι, λάδι και σκόρδο, στην οποία συνήθιζαν οι Κύπριοι να συντηρούν τα ψάρια την εποχή που δεν υπήρχαν ψυγεία.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ψαρονέφρι ρολό γεμιστό, με σάλτσα κουμανταρίας
Σύγχρονη συνταγή που, αν και παραπέμπει σε ανάλογα της ελληνικής και διεθνούς κουζίνας, διατηρεί επίσης στοιχεία της κυπριακής μαγειρικής. Βασίζεται στο χοιρινό, ένα είδος κρέατος το οποίο προτιμάται…