Σουμάδα, γλυκό ποτό από αμύγδαλα.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Ο πιο γνωστός στην Κύπρο χαλβάς, ειδικά για τις μέρες νηστειών, είναι ο χαλβάς κατσαρόλας. Για την παρασκευή ενός εξαιρετικά αρωματικού, αλάδωτου χαλβά χρησιμοποιείται η σουμάδα, γλυκό ποτό από αμύγδαλα.
Ονομασία - Συνταγή
Χαλβάς κατσαρόλας αλάδωτος με σουμάδα.
Ο χαλβάς είναι λέξη αραβική και σημαίνει γλυκός.
2 ποτήρια σιμιγδάλι
4 ποτήρια νερό
2 ποτήρια σουμάδα
Κανέλα
3 δάκρυα μαστίχας κοπανισμένα με ένα κουταλάκι ζάχαρη
1 ποτήρι αμύγδαλα ασπρισμένα και κομμένα στη μέση
Βάζουμε στη φωτιά την κατσαρόλα και ρίχνουμε όλα τα υλικά ανακατεύοντας τα ώσπου να πήξουν.
Στο τέλος προσθέτουμε και τα αμύγδαλα και βάζουμε το χαλβά σε φόρμα. Όταν κρυώσει τον ξεφορμάρουμε και τον πασπαλίζουμε με κανέλα.
Βράσιμο σε κατσαρόλα.
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Παλιά, όταν η ζάχαρη ήταν ακριβή, οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν έψημα (σιρόπι σταφυλιού) ή μέλι, όπως συνήθιζαν να κάνουν για χιλιάδες χρόνια για να φτιάξουν γλυκά. Τον χαλβά με βάση το αλεύρι τον γνωρίζουμε από τη βυζαντινή εποχή.
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Ο πιο γνωστός σε εμάς χαλβάς ειδικά τις μέρες νηστειών είναι ο χαλβάς κατσαρόλας, ο οποίος είναι γνωστός και ως ένα- δύο-τρία επειδή έχει αναλογίες ένα μέρος σιμιγδάλι, δύο μέρη ζάχαρη και τρία μέρη νερό. Στο χαλβά κατσαρόλας προσθέτουμε κατά προτίμηση μπαχαρικά όπως η κανέλα και καβουρδισμένους ξηρούς καρπούς όπως τα αμύγδαλα και τα πινόλια.
Ο χαλβάς, ο οποίος απαιτεί καλό καβούρδισμα του σιμιγδαλιού και μπόλικα μπαχαρικά είναι γνωστός και ως πολίτικος. Ο χαλβάς είναι λέξη αραβική και σημαίνει γλυκός. Μία παραδοσιακή παραλλαγή η οποία επίσης προέρχεται από τους Έλληνες της Πόλης, γίνεται με γάλα και όχι νερό. Στην Ελλάδα πάλι, έχω δοκιμάσει το φημισμένο χαλβά Φαρσάλων ο οποίος είναι ένας γυαλιστερός χαλβάς γνωστός ως σαπουνέ, που φτιάχνεται από ρυζάλευρο και έχει χαρακτηριστική κρούστα από καμένη ζάχαρη. Αυτός ο σαπουνέ χαλβάς αλλά και πολλά άλλα είδη φτιάχνονταν και στα Οθωμανικά Παλάτια της Πόλης.
(Σημ. Φλωρεντία Κυθραιώτου)
Γερασίμου, Μ. (2004). Η Οθωμανική μαγειρική, 99 Παλατιανές Συνταγές, Ποταμός, Αθήνα.
Κουκουλές, Φ. (1952). Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, Τόμος Ε΄, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
Κυθραιώτου, Φ. (2009). Τροφή: αφορμή σχέσης, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Λευκωσία.
Φλωρεντία Κυθραιώτου
Χαλουβάς κατσαρόλας, αγαπημένο έδεσμα των νηστειών. Συνδυάζεται ωραία με τον κυπριακό καφέ, ως επιδόρπιο.
Πηγή: Ιστοσελίδα Facebook.
Παραδοσιακές Συνταγές
Αμυγδαλωτά
Γλυκά από μείγμα με ζάχαρη, αλεσμένα αμύγδαλα και ροδόσταγμα. Το συγκεκριμένο έδεσμα, που απαντάται σε πολλές χώρες του κόσμου, ενσωματώθηκε στην κυπριακή κουζίνα στα νεότερα χρόνια. Ωστόσο, η xρήση…
Παραδοσιακές Συνταγές
Γρούτα
Εύκολη και γρήγορη συνταγή πουτίγκας, με τηγάνιση κρεμμυδιού και σιμιγδάλι. Η γρούτα απαντάται και ως γλυκό έδεσμα, φτιαγμένο συνήθως με έψημα ή χαρουπόμελο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Καλόν πράμαν ή σιάμαλι
"Ρίχνουμε το μείγμα σε ένα ‘σινί’ (ταψί) για δύο ώρες, για να φουσκώσει το σιμιγδάλι. Στολίζουμε το μείγμα με αμύγδαλα." (Μαρία Γρηγορίου, Άγιος Τύχωνας Λεμεσού) Εδώ μπορείτε να δείτε σε βίντεο την…
Παραδοσιακές Συνταγές
Καλόν πράμαν με τασιή, νηστίσιμο
Στη νηστίσιμη αυτή παραλλαγή της συνταγής για σάμαλι αποφεύγεται το γιαούρτι και χρησιμοποιείται ταχίνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
καττιμέριν τυλιχτό,το
Σιροπιαστό επιδόρπιο. Η ζύμη αλείφεται πρώτα με λάδι και μείγμα από κανέλα, αμύγδαλα και ζάχαρη και, στη συνέχεια, τυλίγεται σε ρολό, στρίβεται και τοποθετείται στο ταψί κυκλικά, παίρνοντας το…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κεφτέδες με κολότζιν κότσινο
Νηστίσιμοι/χορτοφαγικοί κεφτέδες, στους οποίους χρησιμοποιείται μια ιδιαίτερη ποικιλία κυπριακών κολοκυθιών, τα κοτσινοκόλοκα. Η συνταγή προέρχεται από τη Μονη Αγίας Ειρήνης στη Λεμεσό, και…
Παραδοσιακές Συνταγές
κολοκωτές,οι
Συνήθως, η παρασκευή κολοκοτών συνδεόταν και συνδέεται ακόμη με τις περιόδους νηστείας των Χριστουγέννων και του Πάσχα, αφού αποτελούν ένα νόστιμο, νηστίσιμο έδεσμα. Δείτε εδώ σε βίντεο την…
Παραδοσιακές Συνταγές
Μπισκοτάκια νηστίσιμα με μέλι και πορτοκάλι
Αγνές πρώτες ύλες, όπως χυμός και το ξύσμα πορτοκαλιού, καθώς και το μέλι, κάνουν τα νηστίσιμα αυτά μπισκότα ιδιαίτερα νόστμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
παστίτσ̆ια (παστίτσια) με αμύγδαλο,τα
Το κυπριακό παστίτσιν αποτελεί κεραστικό που προσφέρεται στους καλεσμένους κατά τον γάμο ή τον αρραβώνα. Η χρήση του απαντάται σε ολόκληρο το νησί, ενώ η συγκεκριμένη συνταγή προέρχεται από τη Λεμεσό…
Παραδοσιακές Συνταγές
πουρέκκια με χαλουβάν,τα
Νηστήσιμη παραλλαγή της συνταγής για πουρέκκια. Χρησιμοποιείται ο κοινός χαλβάς εμπορίου. Παλαιότερα για τη συνταγή αυτή αξιοποιούσαν το χαλβά που περίσσευε από το γεύμα της Καθαράς Δευτέρας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ρύζι με αθασούθκια φρέσκα και αγριοαγκινάρες
Εποχιακό φαγητό, το οποίο παρασκευαζόταν όταν υπήρχαν διαθέσιμα τα φρέσκα αμύγδαλα και οι άγριες αγκινάρες. Κάποτε μαγειρευόταν και με ένα από τα δύο βασικά αυτά υλικά. Η συνταγή είναι αρκετά παλιά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Σουμάδα
Το ρόφημα αυτό, το οποίο πινόταν ζεστό το χειμώνα, ήταν κάποτε πολύ δημοφιλές και πολύ αγαπητό σε παιδιά και μεγάλους.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς (κατσαρόλλας)
Το έδεσμα αυτό είναι ίσως το πιο αγαπημένο και χαρακτηριστικό γλυκό της περιόδου των νηστειών.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς κουβαρι(α)στός με το έψημα
Στη Δωρά Λεμεσού φτιαχνόταν κατά την εορτή του Απ. Ανδρέα (Αρίστη Γιαννακού, Δωρά Λεμεσού).
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς με τερατσόμελο
Το μείγμα του χαλουβά αποτελείται από καβουρδισμένο αλεύρι, σησάμι και χαρουπόμελο. Πλάθεται σε στρογγυλές μπάλες. Η συνταγή προέρχεται από την Δρυνιά της επαρχίας Πάφου.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς τριαντάφυλλο
Η προσθήκη του τριαντάφυλλου δίνει στον χαλβά ιδιαίτερο άρωμα και ένα ζεστό, κόκκινο χρώμα. Η συνταγή προέρχεται από την κατεχόμενη Γιαλούσα.