«Καττιμέριν τυλιχτό»
Πηγή: Στάλω Λαζάρου
Σιροπιαστό επιδόρπιο. Η ζύμη αλείφεται πρώτα με λάδι και μείγμα από κανέλα, αμύγδαλα και ζάχαρη και, στη συνέχεια, τυλίγεται σε ρολό, στρίβεται και τοποθετείται στο ταψί κυκλικά, παίρνοντας το χαρακτηριστικό σχήμα σπείρας.
Ονομασία - Συνταγή
Πρόκειται για νηστίσιμη, τυλιχτή πίτα.
Εκδοχή Α΄:
Για τη ζύμη:
5 φλιτζάνια αλεύρι
¼ φλιτζανιού φυτικό βούτυρο
¼ φλιτζανιού ελαιόλαδο
1 κ.γ. μπέικιν πάουντερ
½ φλιτζάνι χυμό πορτοκαλιού
½ κ.γ. αλάτι
νερό όσο χρειαστεί
2 φλιτζάνια αμύγδαλα κοπανισμένα
κανέλα
½ ποτήρι ζάχαρη
Για το σιρόπι:
¾ φλιτζανιού μέλι
½ φλιτζάνι ζάχαρη
1 φλιτζάνι νερό
1 κ.σ. χυμό λεμονιού
1 ξυλάκι κανέλα
Εκδοχή Β΄:
Για τη ζύμη:
500 γρ. αλεύρι φαρίνα (περίπου 4 ½ φλιτζάνια τσαγιού)
150 mI λάδι (1 φλιτζάνι τσαγιού παρά ένα δάκτυλο)
½ κουταλάκι τσαγιού Baking Powder
2 φλιτζάνια τσαγιού χλιαρό νερό
χυμό μισού λεμονιού
λίγο αλάτι
Για τη γέμιση:
200 γρ. αμύγδαλα χοντροκοπανισμένα
2 κουταλιές σούπας ζάχαρη
2 κουταλάκια τσαγιού κανέλα αλεσμένη
½ φλιτζάνι τσαγιού λάδι
Για το σιρόπι:
2 φλιτζάνια τσαγιού ζάχαρη
2 φλιτζάνια τσαγιού νερό
1 ξύλο κανέλα
Εκδοχή Α΄:
Κοσκινίζουμε το αλεύρι με το μπέικιν πάουντερ και το αλάτι και ρυζιάζουμε, στη συνέχεια, με το φυτικό βούτυρο και το ελαιόλαδο.
Προσθέτουμε λίγο-λίγο το χυμό πορτοκαλιού και όσο νερό σηκώσει και ζυμώνουμε τη ζύμη μας καλά, μέχρι να γίνει μαλακή.
Την αφήνουμε μισή ώρα περίπου να «ξεκουραστεί», σκεπασμένη με μια πετσέτα.
Στο διάστημα αυτό ετοιμάζουμε το σιρόπι μας, βάζοντας σε ένα κατσαρολάκι τα υλικά και αφήνοντάς τα στη φωτιά για 10 περίπου λεπτά μέχρι να δέσουν κανονικά.
Ανοίγουμε, έπειτα, με τον πλάστη, λεπτό φύλλο, το αλείφουμε με ελαιόλαδο και το πασπαλίζουμε με ζάχαρη, κανέλα και αμύγδαλα.
Τυλίγουμε το φύλλο σε ρολό, το στρίβουμε και το βάζουμε κυκλικά σε ταψί.
Το ψήνουμε στους 180 βαθμούς για περίπου μία ώρα, μέχρι να ροδοκοκκινίσει.
Τέλος, περιχύνουμε το καττιμέριν μας με κρύο σιρόπι και το πασπαλίζουμε με αμυγδαλόψιχα κοπανισμένη (Υπουργείο Γεωργίας 2012, «Αναρόκρεμα», οπισθόφυλλο).
Εκδοχή Β΄:
Ετοιμάζουμε πρώτα το σιρόπι βράζοντας τα υλικά για 10 λεπτά σε μέτρια φωτιά.
Αφήνουμε να κρυώσει.
Για να φτιάξουμε τη ζύμη, ανακατεύουμε τη φαρίνα με το αλάτι και το λάδι. Προσθέτουμε το νερό και ζυμώνουμε. Αφήνουμε να «ξεκουραστεί».
Ετοιμάζουμε τη γέμιση, ανακατεύοντας μαζί τα αμύγδαλα με τη ζάχαρη και την κανέλα.
Ανοίγουμε τη ζύμη σε φύλλο πολύ λεπτό. Αν θα το ανοίξουμε στο χέρι, μοιράζουμε τη ζύμη στα δύο και με το κάθε ένα κομμάτι ανοίγουμε ένα μεγάλο στρογγυλό φύλλο.
Το αλείφουμε με λάδι και απλώνουμε γέμιση.
Τυλίγουμε σε ρολό και το στρίβουμε, κρατώντας τις δύο άκρες. Το βάζουμε σε ταψί.
Αν θα χρησιμοποιήσουμε μηχανή για το άνοιγμα του φύλλου, φτάνουμε μέχρι το τελευταίο στάδιο και δουλεύουμε με τρία φύλλα ταυτόχρονα. Αλείφουμε το πρώτο με λάδι και απλώνουμε γέμιση. Επαναλαμβάνουμε με τα άλλα δύο και τυλίγουμε σε ρολό. Το στρίβουμε, κρατώντας τις δύο άκρες. Το βάζουμε σε ταψί.
Επαναλαμβάνουμε με τα υπόλοιπα υλικά.
Αλείφουμε το καττιμέριν με λάδι και ψήνουμε πρώτα σε μέτριο φούρνο για μια ώρα και στη συνέχεια χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία και συνεχίζουμε το ψήσιμο για ακόμα μία ως μιάμιση ώρα.
Μόλις ψηθεί, περιχύνουμε με το κρύο σιρόπι (Προφ. μαρτυρία: Κούλλα Καραμανή, Κόρνος - Λευκωσία. Επεξεργασία: Ιωαννίδου Μαριλένα, στους Μικρούς Εθελοντές και Σύνδεσμο Γυναικών Κόρνου 2009).
ψήσιμο στον φούρνο
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Μικροί Εθελοντές και Σύνδεσμος Γυναικών Κόρνου (2009), Παραδοσιακά φαγητά του Κόρνου, Ιωαννίδου Μ. (επιμ.), Κόρνος.
Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (2012), «Αναρόκρεμα», Αγρότης 68 (τχ. 455), οπισθόφυλλο.
Πηγή φωτογραφίας:
«Καττιμέριν τυλιχτό» (Στάλω Λαζάρου)
Βαρβάρα Γιάγκου / Στάλω Λαζάρου, Αργυρώ Ξενοφώντος
Γέμιση για καττιμέρι. Αποτελείται από ζάχαρη, αμύγδαλα και κανέλα.
Πηγή: Στάλω Λαζάρου.
Παραδοσιακές Συνταγές
Αμυγδαλωτά
Γλυκά από μείγμα με ζάχαρη, αλεσμένα αμύγδαλα και ροδόσταγμα. Το συγκεκριμένο έδεσμα, που απαντάται σε πολλές χώρες του κόσμου, ενσωματώθηκε στην κυπριακή κουζίνα στα νεότερα χρόνια. Ωστόσο, η xρήση…
Παραδοσιακές Συνταγές
γαλατοπούρεκκον,το
Αγαπημένο σιροπιαστό γλυκό ταψιού, με φύλλα μπακλαβά και κρέμα στο κέντρο. Απαντάται επίσης και σε άλλες κουζίνες της Ανατολικής Μεσογείου, απ' όπου και υιοθετήθηκε στην Κύπρο στα νεότερα χρόνια.
Παραδοσιακές Συνταγές
Γλύκισμα με τυρί και μέλι
Σύγχρονη συνταγή για επιδόρπιο, στο οποίο διασκευάζονται γνωστές γεύσεις της κυπριακής κουζίνας. Η αναρή αναμειγνύεται με τα αυγά και το αλεύρι, σχηματίζοντας ζύμη που τηγανίζεται σε κουλούρες. Πριν…
Παραδοσιακές Συνταγές
Γλυτζιστά τζοιλανιώτικα
Το γλυκό αυτό φτιαχνόταν παλαιότερα σε αρραβώνες, αλλά και κατά τις Απόκριες. Εξακολουθεί να παρασκευάζεται μέχρι και σήμερα.
Παραδοσιακές Συνταγές
δάχτυλα ή δάχτυλα κυριών,τα
Έχουν σχήμα λεπτό και μακρύ, όπως και τα δάχτυλα, γι' αυτό και ονομάζονται δάχτυλα κυριών. Επίσης, παλαιότερα σερβίρονταν στα σπίτια των κυριών.Δείτε εδώ την παρασκευή των δαχτύλων σε βίντεο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Διπλόπιττες με κορνιώτικο μέλι
"Κρατώντας το ρολό από τις δύο άκρες, το στρίβουμε. Στη συνέχεια τυλίγουμε τις δύο άκρες αντίστροφα σε σχήμα σαλιγκαριού και στο τέλος γυρίζουμε τον ένα σαλίγκαρο πάνω στον άλλο." (Θεογνωσία Ανδρέου…
Τρόφιμα
ελαιόλαδο,το
Στα χωριά της Πάφου και του Ριζοκαρπάσου η παραγωγή ελαιολάδου ήταν μικρή και οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο για να αρωματίζουν τις σαλάτες και τα ζαρζαβατικά τους, ενώ στο τηγάνισμα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Καλόν πράμαν ή σιάμαλι
"Ρίχνουμε το μείγμα σε ένα ‘σινί’ (ταψί) για δύο ώρες, για να φουσκώσει το σιμιγδάλι. Στολίζουμε το μείγμα με αμύγδαλα." (Μαρία Γρηγορίου, Άγιος Τύχωνας Λεμεσού) Εδώ μπορείτε να δείτε σε βίντεο την…
Παραδοσιακές Συνταγές
Καλόν πράμαν με τασιή, νηστίσιμο
Στη νηστίσιμη αυτή παραλλαγή της συνταγής για σάμαλι αποφεύγεται το γιαούρτι και χρησιμοποιείται ταχίνι.
Παραδοσιακές Συνταγές
καούκκος,ο
"Όταν γίνει η καραμέλα, προσθέτουμε σε αυτήν λίγα-λίγα τα αμύγδαλα. Ακολούθως τοποθετούμε τα καραμελωμένα αμύγδαλα με κουτάλι πάνω σε κάθε φύλλο λεμονιάς" (Προφ. μαρτυρία: Γιαννούλα Ελευθεριάδη,…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατεΐφι
Δημοφιλές επιδόρπιο ανατολίτικης προέλευσης, που ενσωματώθηκε στην κυπριακή κουζίνα. Η συνταγή προέρχεται από τη Λεμεσό.
Παραδοσιακές Συνταγές
Κατεΐφι με τυρί και σιρόπι
Παραλλαγή του γνωστού κανταϊφιού, στην οποία το φύλλο τοποθετείται στο ταψί σε δύο στρώσεις, ενώ στο ενδιάμεσο παρεμβάλλεται τυρί. Το κυπριακό στοιχείο της συνταγής εντοπίζεται στη χρήση της αναρής (…
Παραδοσιακές Συνταγές
καττιμέριν,το
"Πιάνω το φύλλο 'πού τη μια πλευρά τζ̆αι φέρνω το στην άλλη πλευρά, έτσι ώστε να γίνει μια τετράγωνη πιττούλα. Βάλλω το τηγάνι πάνω στο γκάζι με λίγο φυστικέλαιο. Όταν βράσει, ρίχνω το μέσα μια 'πού…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κεφτέδες με κολότζιν κότσινο
Νηστίσιμοι/χορτοφαγικοί κεφτέδες, στους οποίους χρησιμοποιείται μια ιδιαίτερη ποικιλία κυπριακών κολοκυθιών, τα κοτσινοκόλοκα. Η συνταγή προέρχεται από τη Μονη Αγίας Ειρήνης στη Λεμεσό, και…
Παραδοσιακές Συνταγές
Κουπέπια με αγκινάρες, νηστίσιμα
"Για τη γέμιση, ψιλοκόβουμε τις αγκινάρες και το κρεμμύδι και τα ψήνουμε για λίγο με το ελαιόλαδο. Κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το ρύζι και τις ντομάτες." (Θεογνωσία Ανδρέου, Κόρνος)
Παραδοσιακές Συνταγές
Λαδόπιττα ή πίττα τυλιχτή
Η συνταγή προέρχεται από τον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας, όπου φτιαχνόταν ολόχρονα και αποκλειστικά με ελαιόλαδο τοπικής παραγωγής.
Παραδοσιακές Συνταγές
Λουκούμια του γάμου
Τα λουκούμια, όπως αποκαλούνταν οι κουραμπιέδες, προσφέρονταν ως κεραστικό σε εορταστικές περιστάσεις, κυρίως στους γάμους αλλά και στις ονομαστικές γιορτές. Δείτε εδώ βίντεο για την παρασκευή των…
Παραδοσιακές Συνταγές
Μπισκοτάκια νηστίσιμα με μέλι και πορτοκάλι
Αγνές πρώτες ύλες, όπως χυμός και το ξύσμα πορτοκαλιού, καθώς και το μέλι, κάνουν τα νηστίσιμα αυτά μπισκότα ιδιαίτερα νόστμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Ξεροτήανα
"Όταν ροδοκοκκινίσουν τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα, για να στραγγίσει το λάδι. Τα βάζουμε σε πιατέλα και τους βάζουμε τη ζάχαρη. Μια άλλη προτίμηση είναι να τα βουτήξουμε μέσα στο μέλι ή στο έψημα…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ξεροτήανα ταραχτά
Ριζοκαρπασίτικη συνταγή. Τα ταραχτά ξεροτήανα σερβίρονται με ζάχαρη ή μέλι, ενώ προαιρετικά προστίθενται και σταφιδάκια.
Τρόφιμα
πισ̆ί(δ)ες (πισί(δ)ες),οι
Οι πισ̆ίες σερβίρονταν με ζάχαρη, με μέλι ή με χαρουπόμελο. Ήταν ένα συνηθισμένο παρασκεύασμα από ζυμάρι που παρασκευαζόταν σε πολλές περιστάσεις. Παρασκευάζονταν ως δώρο προς τη λεχώνα μετά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες Βουνιού Λεμεσού
"Στα παλιά χρόνια όταν επαντρεύκετουν η νύφη τζ' ο γαμπρός, η κουμέρα τζιαι η μάνα της νύφης έκαμναν πισίες για να τραττάρουν τους καλεσμένους που ήρταν να ευχηθούν στο αντρόυνο. Παλιά ο γάμος…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες δερυνειώτικες
Παλαιότερα παρασκεύαζαν τις πισίες κυρίως όταν έσφαζαν τον οικόσιτο χοίρο, αφού τις τηγάνιζαν με το λίπος του. Τις πισίες τις έφτιαχναν επίσης σε γιορτές, καθώς ήταν ένα από τα βασικά παραδοσιακά…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες ή πισιήδες
Το φύλλο για τις πίτες πασπαλίζεται με κανέλα και χοντροαλεσμένα αμύγδαλα και τυλίγεται σε μακρύ ρολό. Στη συνέχεια, μικρά κομματάκια του ρολού επιπεδοποιούνται και σχηματίζουν τις στρογγυλές…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες μαραθεύτικες
Στη Μαραθάσα οι τηγανητές πισίες σερβίρονται με μέλι ή έψημα (πετιμέζι).
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες παραλιμνίτικες
Οι παραλιμνίτικες πισίες φτιάχνονται με πατάτα στο μείγμα της ζύμης τους. Έχουν σχήμα μισοφέγγαρου και περιέχουν ζάχαρη και κανέλα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισίες Ριζοκαρπάσου
Σ' αυτή την παραλλαγή των πισίων από το Ριζοκάρπασο, οι πίτες ανοίγονται σε μέγεθος πιάτου, τηγανίζονται και πασπαλίζονται με ζάχαρη ή μέλι. Διπλώνονται 2-3 φορές ή τυλίγονται σε ρολό.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πισιήδες Κακοπετριάς
Το φύλλο της ζύμης καλύπτεται με αμύγδαλα και κανέλα, τυλίγεται σε ρολό και κόβεται σε κομμάτια. Αφού τηγανιστούν, οι πισιήδες μελώνονται σε σιρόπι μελιού.
Παραδοσιακές Συνταγές
Πιττούθκια (αυκιά της κάττας)
Οι πίτες παρασκευάζονται από τηγανητό χυλό που περιέχει αλεύρι και αυγά, και σερβίρονται με μέλι ή ζάχαρη. Η συνταγή απαντάται στον Αγρό της ορεινής επαρχίας Λεμεσού. Συνηθιζόταν κυρίως στα πανηγύρια…
Παραδοσιακές Συνταγές
Πούλλες
Η ζύμη ανοίγεται σε φύλλο, καλύπτεται με λάδι, ζάχαρη και κανέλα, τυλίγεται και στρίβεται. Ακολούθως, οι πίτες ψήνονται στο φούρνο. Το γλυκό αυτό συνηθιζόταν παλαιότερα σε περιόδους νηστείας και η…
Παραδοσιακές Συνταγές
Ππακλαβάς
Συνταγή για ένα γλυκό έδεσμα χαρακτηριστικό της ανατολίτικης κουζίνας, που αγαπιέται πολύ και στην Κύπρο.
Παραδοσιακές Συνταγές
Σουμάδα
Το ρόφημα αυτό, το οποίο πινόταν ζεστό το χειμώνα, ήταν κάποτε πολύ δημοφιλές και πολύ αγαπητό σε παιδιά και μεγάλους.
Παραδοσιακές Συνταγές
Στριφτάρια με τασιή και αμύγδαλα
Η ταχινόπιτα είναι ένα γλυκό κυπριακό έδεσμα αγαπητό σε πολλούς. Αυτή η συνταγή αφορά, ωστόσο, μια διαφορετική, πιο σύγχρονη εκδοχή της. Έχει λίγα και απλά υλικά και είναι αρκετά εύκολη στην…
Παραδοσιακές Συνταγές
τσιππόπιττες,οι
Οι τσιππόπιττες, εξαιρετικά μυρωδάτες πίτες, φτιάχνονταν την περίοδο της Απόκρεω και κατά τις Σήκωσες.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τυλιχτά με κούννες
Την αμυγδαλόψιχα της γέμισης αρωματίζουν μπόλικη κανέλα και λίγο ροδόσταγμα.
Παραδοσιακές Συνταγές
Τυλιχτή με σύκα παστά
Η τυλιχτή, σιροπιαστή πίτα είναι αρκετά διαδεδομένη στην κυπριακή κουζίνα και απαντάται με πολλές παραλλαγές, κυρίως όσον αφορά τη γέμισή της. Αυτή η σύγχρονη συνταγή δημιουργεί μια νέα παραλλαγή του…
Παραδοσιακές Συνταγές
Φιογκάκια
Εύκολο και ανέξοδο γλυκό, το οποίο έφτιαχναν οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους ακόμη και από περίσσευμα ζυμαριού. Συνταγή από το Τραχώνι Κυθρέας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Φυλλωτά με σιρόπι
Τα φυλλωτά έχουν το σχήμα φακέλου και φτιάχνονται από φύλλο ζύμης, που αλείφεται με λάδι και πασπαλίζεται με ζάχαρη και κανέλα. Η συνταγή προέρχεται από τον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς (κατσαρόλλας)
Το έδεσμα αυτό είναι ίσως το πιο αγαπημένο και χαρακτηριστικό γλυκό της περιόδου των νηστειών.
Παραδοσιακές Συνταγές
Χαλουβάς αλάδωτος με σουμάδα
Ο πιο γνωστός στην Κύπρο χαλβάς, ειδικά για τις μέρες νηστειών, είναι ο χαλβάς κατσαρόλας. Για την παρασκευή ενός εξαιρετικά αρωματικού, αλάδωτου χαλβά χρησιμοποιείται η σουμάδα, γλυκό ποτό από…